امنیت ملی و توسعه پایدار، پارادایم پسا واشنگتنی و حکمرانی خوب

امنیت ملی و توسعه پایدار: پارادایم پساواشنگتنی و حکمروائی خوب

نویسنده : دکتر نورالدین جعفری هزارانی

IR6364587064880288
Researcher ID 0009-0687-7755
Dr.n.jafary@gmail.com

مقدمه
امنیت ملی یکی از مهم ترین اهداف هر دولت و جامعه است که به معنای حفظ و تامین منافع حیاتی یک کشور در برابر تهدیدات داخلی و خارجی می باشد. امنیت ملی مفهومی نسبی و تجزیه ناپذیر است که با تغییر شرایط زمانی و مکانی، تعریف و محتوای آن نیز تغییر می کند. امنیت ملی در دوران جدید، فراتر از مفهوم سنتی آن به مثابه امنیت سیاسی و نظامی، به مفهوم جامع تری از امنیت انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی رسیده است. امنیت ملی در این مفهوم جدید، نیازمند توجه به عوامل و شاخص های مختلفی است که در تعامل با یکدیگر، تاثیرگذار بر وضعیت امنیتی یک کشور هستند.

یکی از این عوامل، توسعه پایدار است که به مثابه یک پارادایم جدید در عرصه بین المللی مطرح شده است. توسعه پایدار، توسعه ای است که نیازهای حال حاضر را تامین می کند بدون اینکه توانایی نسل های آینده در تامین نیازهای خود را به خطر بیندازد. توسعه پایدار، شامل سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است که باید به طور همزمان و متوازن در نظر گرفته شوند. توسعه پایدار، نه تنها یک هدف، بلکه یک فرآیند است که نیازمند تغییر در ساختارها، سیاست ها، رفتارها و فرهنگ های موجود است.

توسعه پایدار، از دیدگاه پارادایم پساواشنگتنی، نیازمند حکمروائی خوب است که به مثابه یک شرط ضروری برای تحقق آن محسوب می شود. حکمروائی خوب، مجموعه ای از اصول، مکانیسم ها و فرآیندهایی است که توسط آنها، تصمیمات گرفته می شوند و اجرا می شوند. حکمروائی خوب، شامل مولفه هایی مانند دموکراسی، حقوق بشر، حاکمیت قانون، شفافیت، مسئولیت پذیری، مشارکت، عدالت، کارآمدی و اثربخشی است. حکمروائی خوب، نه تنها می تواند منجر به توسعه پایدار شود، بلکه می تواند به افزایش امنیت ملی نیز کمک کند.

در این مقاله، سعی شده است که رابطه بین امنیت ملی و توسعه پایدار از دیدگاه پارادایم پساواشنگتنی و حکمروائی خوب مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا، ابتدا مفاهیم امنیت ملی و توسعه پایدار و ابعاد آنها تشریح شده اند. سپس پارادایم پساواشنگتنی و حکمروائی خوب و اصول و شاخص های آنها معرفی شده اند. در ادامه، رابطه بین امنیت ملی و توسعه پایدار و نقش حکمروائی خوب در تقویت این رابطه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. در نهایت، نتیجه گیری و پیشنهاداتی ارائه شده اند.

امنیت ملی و توسعه پایدار: مفاهیم و ابعاد
امنیت ملی
امنیت ملی یکی از مفاهیم کلیدی در علوم سیاسی و روابط بین الملل است که به طور کلی به معنای حفظ و تامین منافع حیاتی یک کشور در برابر تهدیدات داخلی و خارجی می باشد. امنیت ملی مفهومی نسبی و تجزیه ناپذیر است که با تغییر شرایط زمانی و مکانی، تعریف و محتوای آن نیز تغییر می کند. امنیت ملی در دوران جدید، فراتر از مفهوم سنتی آن به مثابه امنیت سیاسی و نظامی، به مفهوم جامع تری از امنیت انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی رسیده است. امنیت ملی در این مفهوم جدید، نیازمند توجه به عوامل و شاخص های مختلفی است که در تعامل با یکدیگر، تاثیرگذار بر وضعیت امنیتی یک کشور هستند.

امنیت ملی را می توان از دو دیدگاه متفاوت بررسی کرد: دیدگاه واقع گرایانه و دیدگاه سازنده گرایانه. دیدگاه واقع گرایانه، امنیت ملی را به مثابه یک مفهوم ذاتی و ثابت می داند که به معنای حفظ حاکمیت، استقلال، امنیت مرزها و منافع ملی یک کشور در برابر تهدیدات خارجی است. این دیدگاه، امنیت ملی را به طور انحصاری به دولت و نهادهای نظامی و سیاسی مرتبط می دهد و از امنیت انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی صرف نظر می کند. این دیدگاه، بر اساس اصول واقع گرایی کلاسیک و نئوواقع گرایی شکل گرفته است که بر اساس آنها، جهان بین المللی یک جهان آنارشیک، تنش زا و رقابتی است که در آن دولت ها به عنوان بازیگران اصلی و خودمختار، برای حفظ و گسترش قدرت و منافع خود با یکدیگر رقابت می کنند.

دیدگاه سازنده گرایانه، امنیت ملی را به مثابه یک مفهوم اجتماعی و متغیر می داند که به معنای حفظ و تامین نیازهای اساسی و ارزش های مهم یک کشور و جامعه در برابر تهدیدات داخلی و خارجی است. این دیدگاه، امنیت ملی را به طور شامل به دولت، نهادها، گروه ها و افراد می دهد و از امنیت انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی توجه می کند. این دیدگاه، بر اساس اصول سازنده گرایی شکل گرفته است که بر اساس آنها، جهان بین المللی یک جهان اجتماعی، همکاری زا و تعاملی است که در آن دولت ها و سایر بازیگران، بر اساس هویت، ارزش، عقیده و منافع خود با یکدیگر همکاری و تعامل می کنند.

امنیت ملی را می توان از چندین بعد مختلف مورد بررسی قرار داد. این ابعاد عبارتند از:

- بعد سیاسی: این بعد به معنای حفظ و تامین نظام سیاسی، حاکمیت، استقلال، وحدت و همبستگی ملی، نظم و امنیت داخلی، حقوق بشر، دموکراسی و حاکمیت قانون یک کشور است.
- بعد نظامی: این بعد به معنای حفظ و تامین قدرت نظامی، توانایی دفاعی، امنیت مرزها، تعادل قدرت، تسلیحات و تجهیزات، سازمان دهی و آموزش نیروهای مسلح یک کشور است.
- بعد اقتصادی: این بعد به معنای حفظ و تامین رشد و توسعه اقتصادی، توانایی تولید و توزیع، تعادل بودجه، پایداری ارزش پول، تجارت و سرمایه گذاری، اشتغال و رفاه اجتماعی یک کشور است.
- بعد اجتماعی: این بعد به معنای حفظ و تامین همگرایی و تماس اجتماعی، هویت و انسجام ملی، عدالت و توزیع منصفانه، تعلیم و تربیت، بهداشت و سلامت، فرهنگ و هنر یک کشور است.
- بعد فرهنگی: این بعد به معنای حفظ و تامین ارزش ها، باورها، نمادها، زبان ها، مذاهب، تاریخ و تمدن یک کشور است.
- بعد زیست محیطی :...

مقاله کامل را در پایگاه علمی جهاد دانشگاهی سیویلیکا، علم نت و سایر سایت های علمی معتبر ملاحظه کنید.