برنامه کاهش مصرف مشروبات الکلی در بین جوانان روستایی و عشایری

مشکلات مربوط به آسیب های اجتماعی از گذشته دور در جامعه بشری مورد توجه جامعه شناسان قرارگرفته است. در این میان سوء مصرف مواد ازجمله الکل به عنوان یک مسئله اجتماعی پدیده ای است که توانایی جامعه در حفظ نظم وسازمان یابی از بین می رود و عملکرد به هنجار حیات اجتماعی را مختل می کند و همچنین در ساختار نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یک اجتماع دگرگونی های اساسی به وجود می آورد.

فعالیت بدنی و ورزش بعنوان یکی از ابزارهای تربیت بدنی است که نقش بسیار مهمی را در بروز استعدادهای نهفته افراد داشته است. امروزه تربیت بدنی و ورزش در نگرش ما شیوهای تربیتی است و هیچ یک از زمینه های تربیت بدنی به اندازه زمینه رشد روانی آن بحث برانگیز نیست. مطالعات انجام گرفته نشان می دهد که ورزش و فعالیت بدنی به طرز چشمگیری مورد توجه نوجوانان و جوانان بزهکار یا منحرف می باشد. در رابطه با علل بروز مصرف مشروبات الکی در بین جوانان ورزشکار در کلیه رشته ها و بویژه در بین روستائیان یکی از مواردی هست که باید به آن پرداخته شود. همان قدر که مصرف الکل برای سلامتی و انجام فعالیت بدنی مضر دانسته می شود به همان نسبت هم در جوانان این باور غلط وجود دارد که الکل باعث افزایش انرژی و سوخت و ساز بهتر بدن میشود و دسترسی آسان این ماده برای برخی از دانشجویان آنها را ترغیب به استفاده از آن می کند. در پژوهش جعفریان وهمکاران (1395)[1]به این نتیجه رسیدند که نگرش به مشروبات الکلی، انزوای اجتماعی، باورها و اعتقادات مذهبی، الگوپذیری از خرده فرهنگ ها منحرف و دسترسی به امکانات فرهنگی و رفاهی با ترتیب ذکر شده ازجمله عوامل موثر در گرایش جوانان به مصرف مشروبات الکلی بوده است. از طرف دیگر در تحقیقاتی که رینی و همکاران(1996)[2]و پورتینگا( 2007)[3] انجام دادند مشخص شد که ورزشکاران نسبت به افراد عادی تمایل بیشتری به مصرف الکل دارند. با توجه به اهمیت بحث مصرف الکل و آثار مخرب آن به خصوص در نسل جوان از یک طرف و آثار جسمانی و روانی- اجتماعی ورزش دارد.

مصرف الکل در میان ورزشکاران دارای اثرات منفی فراوانی است که برخی از آنها بسیار جدی هستند و اگرچه میان مصرف الکل زنان و مردان شباهت هایی وجود دارد، میزان مصرف الکل در میان مردان بالاتر از میزان مصرف زنان است و کاهش میزان مصرف مشروبات الکلی در ورزش باید به واسطه تغییر در ساختار فرهنگی بزرگتر صورت پذیرد ، چراکه اگر مصرف الکل از خلال ساختار فرهنگی گسترده تر مورد اعتنا نباشد، در ورزش که جزئی از ساختار بزرگ تر است نیز مشکل لاینحل باقی خواهد ماند. گفتمان حاکم بر مصرف الکل در خارج از کشور آمیزه ای از گفتمان پزشکی، روان شناختی و جامعه شناختی است. برخلاف توجهات تئوریکی و پژوهش هایی که در خارج از کشور در زمینه موضوع الکل وجود دارد، تعداد مطالعات انجام شده در داخل کشور در این زمینه چندان گسترده نبوده، بلکه بیشتر تحقیقات، مربوط به مواد افیونی و مخدر است و در اغلب پژوهش های صورت گرفته مشروبات الکلی ذیل عنوان مواد مخدر و مصرف آن مورد بررسی قرار گرفته است. دفتر توسعه ورزش در مناطق روستایی و عشایری بدین منظور برنامه ای را تدوین نموده است که با آگاهی بخشی و پر کردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و اجرایی کردن آن بتوان تا حدودی تاثیرات مصرف مشروبات الکلی در بین جوانان روستایی تقلیل دهد که شرط تحقق آن تخصیص بودجه کافی برای حداقل یک دوره چهار ساله می باشد.

اهداف :

1- تلاش برای آگاهی بخشی تاثیر مخرب مصرف مشروبات الکی بر روی جوانان ورزشکار روستایی و عشایری

2- عدم استفاده از فشار عمومی جهت تقلیل کاهش مصرف الکل در بین جوانان روستایی از طریق افزایش حمایت اجتماعی

3- پر کردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان روستایی از طریق بازی های بومی و محلی و ورزش های سنتی

4- برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی در جهت آشنایی جوانان با تاثیرات مخرب مشروبات الکلی در ورزش

5- استفاده از ظرفیت های بالقوه محلات کم برخوردار برای گسترش اوقات فراغت مطلوب

6- آموزش صحیح و اطلاع رسانی به موقع و توجه وارزیابی و مداخلات موثر در زمینه برطرف کردن شاخص های منفی مشروبات الکلی

7- تقویت شاخص های مثبت کیفیت زندگی در جوانان روستایی به منظور کاهش رفتارهای پرخطر از جمله مصرف مشروبات الکلی

8- انجام تحقیقات علمی و پژوهشی در رابطه با کاهش مصرف مشروبات الکلی در بین جوامع روستایی

9- تلاش برای تغییر نگرش جوانان روستایی به مصرف مشروبات الکلی و ارائه توصیه های سیاستی و مدیریتی در خصوص عدم مصرف الکل

10- ایجاد زمینه و افزایش انگیزه بین نوجوانان و جوانان حاشیه نشین برای ورود به عرصه های مختلف ورزشی

11- برگزاری رویدادها و جشنواره های ورزشی در مناطق روستایی جهت پر کردن اوقات فراغت روستائیان

12- ساخت و تجهیز خانه های ورزش روستایی و خانه نشاط و تندرستی در جهت ارتقا و افزایش سلامتی جوانان روستایی

برنامه های کلان

- غنی سازی مطلوب اوقات فراغت گروه های سنی گوناگون به ویژه جوانان و بانوان روستایی

- توجه ویژه به توسعه زیر ساخت های ورزشی در نقاط مرزی و محروم کشور

- تمرکز در برگزاری دوره های دانش افزایی ورزشی-علمی و عملی و ایجاد پایگاه های استعدادیابی در مناطق محروم روستایی و مرزی کشور

- توسعه اماکن ورزش روستایی و برنامه ریزی جهت افزایش مشارکت روستائیان در ورزش همگانی و قهرمانی

-ایجاد بسترهای مناسب و ارائه مشوق های لازم و تخصیص ساعات ورزش در ادارات و کارنخانجات با مشارکت دهیاری ها، شهرداری ها و بخش خصوصی

- ارتقای سلامت آحاد مختلف جامعه و موثردر کاهش یا رفع آسیب های اجتماعی

- ایجاد اشتغال و اقتصادی نمودن فعالیت ها در روستاها

- پیش بینی فعالیتهای ورزشی-تفریحی در جهت پرکردن اوقات فراغت جامعه مخاطب.

- دستیابی به رشد وشکوفایی مهارتهای اجتماعی وانطباق این افراد با معیارهای ارزشی جامعه از طریق ایجاد وتقویت روحیه همکاری تعاون و پیوند دوستی بین روستائیان وعشایر

- استمرار در برگزاری جشنواره ها و همایشهای عمومی با تاکید بر احیاء و ترویج ورزشهای سنتی و بازیهای بومی و محلی

- مطالعه ، طراحی و ساخت الگوهای نمونه جهت ایجاد مراکز سلامت و تندرستی

_{[1] - Jafarian et al. (2015) [2] - Rainey et al. (1996) [3] - Portinga (2007)}