تالاب انزلی نیازمند اقدامات فوری و عملی است، زمان برای اقدامات نمایشی به سر رسیده است.

 کاهش شدید پوشش بدنه آبی تالاب انزلی، به ویژه در ناحیه سرخانکل، زنگ خطر جدی برای اکوسیستم و سلامت ساکنان استان گیلان به صدا درآورده است. طبق نتایج یک مقاله علمی منتشرشده در نشریه معتبر «جغرافیا و پایداری محیط»، پوشش بدنه آبی مجموعه تالاب انزلی در ناحیه سرخانکل طی بازه زمانی ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۴ با کاهش نگران کننده ۹۳ درصدی مواجه شده است.

 پژوهش با عنوان «بررسی تغییرات دینامیکی مساحت و مورفولوژی بدنه آبی مجموعه تالاب انزلی به کمک تصاویر راداری سنتینل ۱ و داده های هواشناسی ایستگاه های زمینی و سنجنده های ماهواره ای» توسط دکتر علی سام خانیانی، دانشیار دانشگاه صنعتی نوشیروانی، و اینجانب انجام شده، برای نخستین بار در این تحقیق، از ۸۲۰ تصویر راداری ماهواره سنتینل ۱ برای پایش پیوسته تغییرات تالاب انزلی در سه ناحیه تالاب غرب، سرخانکل و سیاه‎کشیم به صورت مجزا استفاده شد.

در این پژوهش، داده های هواشناسی ماهواره ای شامل ERA5، MODIS و WaPOR با اطلاعات ایستگاه های هواشناسی زمینی مقایسه شد و همچنین با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای لندست ۸ و ۹ و سنتینل ۲، تغییرات پوشش گیاهی تالاب مورد بررسی قرار گرفت. افزون بر این، ارتباط تغییرات سطح دریای کاسپین با نوسانات بدنه آبی تالاب انزلی به کمک ماهواره های ارتفاع سنج راداری تحلیل شد.

 بر اساس یافته ها، بیشترین کاهش مساحت آبی تالاب مربوط به ناحیه سرخانکل با ۱۲۷۰ هکتار، معادل ۹۳ درصد از کل مساحت آبی این بخش است. همچنین تالاب غرب نیز حدود ۱۳۳۰ هکتار، معادل ۳۶ درصد از مساحت آبی خود را از دست داده است.

 تالاب ها به عنوان یکی از ارزشمندترین اکوسیستم های طبیعی جهان، نقشی کلیدی در تصفیه آب و حبس گازهای گلخانه ای نظیر متان و دی اکسیدکربن دارند. در صورت نابودی پوشش آبی تالاب، این گازهای حبس شده مجددا آزاد می شوند و می توانند همچون یک «بمب گازی» عمل کرده و اکوسیستم و جوامع انسانی اطراف را تا کیلومترها دورتر تهدید کنند.

 این تالاب سال هاست که تحت هجوم رسوبات صنعتی و شهری ناشی از فعالیت شهرها و کارخانه های اطراف قرار دارد. در صورت نابودی پوشش آبی، مقادیر بالای مواد شیمیایی و ریزذرات موجود در بستر تالاب با وزش باد در مناطق اطراف پخش خواهد شد که تهدیدی جدی برای سلامت ساکنان حاشیه تالاب و کل استان گیلان محسوب می شود.

بخشی از کاهش سطح آبی تالاب ناشی از عقب نشینی خط ساحلی دریای کاسپین است و باید خود را برای عقب نشینی های بسیار گسترده تر آماده کنیم؛ چراکه بر اساس پیش بینی های علمی، ممکن است دریای کاسپین تا سال ۲۱۰۰ حدود یک سوم از مساحت خود را از دست بدهد و این موضوع شرایط بحرانی کنونی تالاب انزلی را تشدید خواهد کرد.

 اجرای اقدامات اصولی و کارشناسی می تواند بخشی از خسارات ناشی از کاهش پوشش آبی تالاب را جبران کند. از جمله این اقدامات می توان به حذف پل های موقت کمربندی انزلی در مسیر خروجی تالاب به سمت دریا اشاره کرد که موجب تسهیل خروج رسوبات از تالاب به دریای کاسپین می شود.

همچنین ساخت تصفیه خانه ها و نصب زباله گیر در مسیر ورودی رودخانه های اصلی به تالاب را از راهکارهای موثر برای کاهش ورود رسوبات و آلاینده ها دانست و در پایان هشدار داد: زمان به سرعت به ضرر ما در حال گذر است و اگر هرچه زودتر تصمیمات فوری، علمی و کارشناسی اتخاذ نشود، تالاب انزلی با بحرانی غیرقابل بازگشت مواجه خواهد شد.

و در پایان تالاب انزلی نیازمند اقدامات فوری و عملی است، زمان برای اقدامات نمایشی به اتمام رسیده است.