کارکردهای قصه گویی تعاملی در ارتقای سواد خواندن دانش آموزان ابتدایی
قصه گویی تعاملی در سال های اخیر به عنوان یکی از موثرترین رویکردهای یاددهی–یادگیری در دوره ابتدایی شناخته شده است؛ رویکردی که در آن معلم تنها روایت گر نیست، بلکه دانش آموزان را از طریق پرسش، مشارکت، پیش بینی، ایفای نقش و بازآفرینی در فرایند یادگیری درگیر می کند. هدف این یادداشت علمی بررسی ظرفیت ها و کارکردهای قصه گویی تعاملی در ارتقای مهارت های سواد خواندن به ویژه در سه بعد «درک مطلب»، «واژگان» و «تفکر انتقادی» است.
یافته های نظری و تجربی حاکی از آن است که قصه گویی تعاملی به طور چشمگیری توانایی دانش آموزان را در رمزگشایی متن، درک روابط علی–معلولی و پیش بینی رویدادهای داستانی تقویت می کند. هنگامی که معلم در میانه روایت توقف کرده و از دانش آموزان می خواهد ادامه داستان را حدس بزنند، ذهن کودک درگیر پردازش معنایی و فعال سازی واژگان می شود. همچنین بازگو کردن دوباره قصه به زبان خود، یکی از موثرترین شیوه ها برای تثبیت معنا و ارتقای روان خوانی است.
از دیگر آثار مهم قصه گویی تعاملی، رشد توان استنباط و پرسشگری است. کودک از حالت شنونده منفعل خارج شده و در نقش مشارکت کننده ای فعال، ارتباط بین بخش های مختلف روایت را تحلیل می کند. این مشارکت فعال باعث تقویت شبکه واژگانی و افزایش دامنه واژگان فعال می شود. علاوه بر آن، مشارکت گروهی در قصه گویی، فرصت مناسبی برای پرورش مهارت های اجتماعی و زبانی همچون ارتباط، نوبت گیری و گوش دادن فعال ایجاد می کند.
برآیند این فرایندها نشان می دهد که قصه گویی تعاملی صرفا یک فعالیت جذاب کلاس نیست، بلکه سازوکاری علمی و اثربخش برای بهبود سواد خواندن در دوره ابتدایی است. برای معلمان، به کارگیری راهبردهایی مانند توقف های هدفمند، ایفای نقش، تصویرسازی، بازگو کردن دوباره و استفاده از قصه های بومی می تواند کیفیت یادگیری را به طور چشمگیری افزایش دهد.