بررسی رابطه مهارت های کار تیمی و انگیزش تحصیلی با عملکرد پروژه های مهارت محور در دانش آموزان دوره ابتدایی

این یادداشت با هدف تبیین اهمیت رابطه مهارت های کار تیمی و انگیزش تحصیلی با عملکرد پروژه های مهارت محور در دانش آموزان دوره ابتدایی نوشته شده است. در سال های اخیر تغییر رویکردهای آموزشی از یادگیری صرف محتوایی به یادگیری مبتنی بر مهارت، سبب شده است اجرای پروژه های مهارت محور (Skill-Based Learning Projects) در دوره ابتدایی به یکی از محورهای اصلی تحول آموزشی تبدیل شود. اما عملکرد موفق این پروژه ها تنها به طراحی مناسب تکالیف ختم نمی شود، بلکه به سطح مهارت های نرم (Soft Skills) دانش آموزان و عوامل درونی انگیزشی وابسته است.

مهارت های کار تیمی، شامل مولفه هایی چون همکاری، تقسیم وظایف، گفت وگو، حل اختلاف و مسئولیت پذیری جمعی است؛ این مهارت ها به دانش آموزان کمک می کنند پروژه های گروهی را نه به شکل موازی، بلکه به صورت یکپارچه، مشارکتی و هم افزا انجام دهند. در پروژه های مهارت محور که معمولا باز و خلاقانه هستند، دانش آموز باید بتواند ایده خود را در تعامل با گروه صیقل دهد، نقش خود را مدیریت کند و نتیجه را در قالب محصول ملموس عرضه کند. پژوهش های تربیتی نشان می دهد دانش آموزانی که ظرفیت گفت وگوی موثر و همکاری ساختارمند دارند، در پروژه هایی که نیازمند طراحی نقشه ذهنی مشترک، نمونه سازی، اجرا و ارزیابی هستند، عملکرد خلاقانه تر، دقیق تر و پایدارتری از خود نشان می دهند.

از سوی دیگر، انگیزش تحصیلی به عنوان محرک درونی، نقش انرژی زا و جهت دهنده در عملیات پروژه ای ایفا می کند. انگیزش در پروژه های مهارتی با شیوه های سنتی انگیزش متفاوت است؛ زیرا پاداش اصلی، «تجربه ساختن»، «حل مسئله واقعی» و «ارائه محصول» است و نه صرفا گرفتن نمره یا تایید معلم. بنابراین، انگیزش باید از جنس میل به کشف، تجربه و دیده شدن توانمندی باشد. وقتی کار تیمی و انگیزش در کلاس به درستی تقویت شوند، یادگیری مشارکتی (Collaborative Learning) از سطح یک تکنیک به سطح یک فرهنگ یادگیری ارتقا می یابد و پروژه مهارتی بستر شکوفایی ترکیبی مهارت های شناختی و اجتماعی خواهد بود. در نتیجه، عملکرد پروژه هم بعد آموزشی و هم بعد شخصیتی دانش آموز را به صورت همزمان پرورش می دهد و یادگیری ماندگار و پیشرفت محور را تسهیل می کند.