نقش یادگیری مبتنی بر مسئله (PBL) در پرورش اخلاق حرفه ای دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان

یادگیری مبتنی بر مسئله (Problem-Based Learning) یکی از رویکردهای نوین آموزشی است که با محوریت حل مسئله، گفت وگو، تفکر انتقادی و فعالیت های مشارکتی، امکان تربیت معلمانی توانمند و مجهز به مهارت های حرفه ای را فراهم می سازد. در دانشگاه فرهنگیان که ماموریت اصلی آن تربیت معلمانی متعهد، متخصص و دارای اخلاق حرفه ای است، استفاده هدفمند از PBL می تواند نقشی اساسی در شکل دهی هویت حرفه ای دانشجومعلمان ایفا کند.

یکی از مهم ترین دستاوردهای PBL، تقویت مسئولیت پذیری حرفه ای است. دانشجومعلمان در این الگو به جای دریافت پاسخ های آماده، مسئولیت یافتن، تحلیل و ارائه راه حل را بر عهده می گیرند. این فرآیند به طور طبیعی حس پاسخگویی، دقت علمی و توجه به پیامدهای تصمیمات آموزشی را در آنان تقویت می کند. افزون بر این، همکاری در گروه های حل مسئله سبب می شود دانشجومعلمان به اهمیت احترام، شفافیت، رعایت عدالت آموزشی و گفت وگوهای اخلاقی واقف شوند.

در بعد دیگر، PBL موجب رشد تفکر اخلاقی و تصمیم گیری مبتنی بر ارزش ها می شود. مواجهه با مسائل واقعی کلاس درس – مانند مدیریت کلاس، عدالت در ارزشیابی، چالش های رفتاری یا تعارض های ارتباطی – دانشجومعلم را وادار می کند تا میان گزینه های مختلف، تصمیمی اخلاقی، حرفه ای و سنجیده اتخاذ کند. این تجربه عملی، پلی میان دانش نظری و عمل حرفه ای ایجاد می کند.

یادگیری مبتنی بر مسئله همچنین به توسعه خودآگاهی و خودنظارتی حرفه ای کمک می کند؛ زیرا دانشجومعلم در فرآیند حل مسئله باید از توانایی های فردی خود آگاه شود، نقاط ضعف خود را تشخیص دهد و مسیر بهبود را بشناسد. این مهارت ها از پایه های اخلاق حرفه ای در معلمی است.

در مجموع، اجرای هدفمند PBL در دانشگاه فرهنگیان می تواند رویکردی موثر برای پرورش معلمانی باشد که نه تنها توان علمی لازم را دارند، بلکه به اصول اخلاق حرفه ای پایبند بوده و در مواجهه با مسائل آموزشی، تصمیماتی اخلاقی، آگاهانه و مسئولانه اتخاذ می کنند.