مقاومت طبیعی آهوی دم سفید در برابر تاکسین های گیاه سرخدار: نقش میکروبیوم شکمبه

چگونه آهوی دم سفید آمریکایی با یکی از سمی ترین گیاهان طبیعت کنار آمده است؟

در جهان حیات وحش، برخی گونه ها چنان سازگاری های شگفت انگیزی پیدا کرده اند که حتی دامپزشکان و زیست شناسان را شگفت زده می کنند. یکی از این نمونه ها، آهوی دم سفید آمریکایی است؛ حیوانی که در برابر گیاه سرخدار (Taxus) یکی از مرگبارترین گیاهان برای نشخوارکنندگان مقاومت قابل توجهی دارد.
تقریبا همه دام های اهلی مثل گاو، گوسفند و بز با خوردن مقدار کمی از برگ های سرخدار به سرعت دچار مسمومیت حاد و مشکلات شدید قلبی می شوند؛ اما همین گیاه برای آهوی دم سفید تقریبا خطری ایجاد نمی کند. این تفاوت بزرگ از کجا می آید؟
راز ماجرا در شکمبه است
آهوی دم سفید طی هزاران سال زندگی در زیستگاه هایی که گیاه سرخدار در آن فراوان بوده، به تدریج یک جامعه میکروبی منحصر به فرد در شکمبه خود پرورش داده است. این میکروارگانیسم ها آن قدر با این گیاه سمی مواجه شده اند که امروز می توانند آلکالوئیدهای تاکسین را قبل از اینکه جذب بدن شوند، تجزیه و بی خطر کنند.
درواقع میکروب های شکمبه این آهو نوعی کارخانه سم زدایی طبیعی هستند؛ کارخانه ای که حیوانات اهلی فاقد آنند.
میکروب هایی که سم را تغییر می دهند
بخشی از این مقاومت به وجود باکتری هایی برمی گردد که آنزیم های خاصی تولید می کنند؛ آنزیم هایی که ساختار شیمیایی تاکسین را تغییر داده و اثر سمیت قلبی آن را کاهش می دهند. این فرایند قبل از آن که سم وارد گردش خون شود اتفاق می افتد و همین نکته باعث می شود آهو در برابر گیاهی که برای سایر دام ها کشنده است، کاملا ایمن باشد.
چرا این موضوع مهم است؟
مطالعه این سازگاری طبیعی تنها یک کنجکاوی علمی نیست؛ بلکه می تواند ما را به سمت ایده های جدیدی در دامپزشکی هدایت کند. شاید روزی بتوانیم با شناخت بهتر این میکروارگانیسم ها، از آن ها برای افزایش مقاومت دام های اهلی در برابر سموم گیاهی استفاده کنیم.
در حقیقت،آهوی دم سفید نشان می دهد که چگونه یک ارتباط دیرینه میان جانور و میکروبیوم گوارشی اش می تواند به سازوکاری دفاعی، کارآمد و کاملا تکامل یافته تبدیل شود.