نظریه صفات در روانشناسی شخصیت

نظریه صفات در روانشناسی شخصیت

نظریه صفات یکی از رویکردهای روان شناسی شخصیت است که شخصیت انسان را از طریق صفاتی مانند برونگرایی، توافق پذیری، صداقت و غیره، مطالعه می کنند.

نظریه صفات

نظریه پردازان نظریه صفات معتقدند که شخصیت را می توان از طریق رویکردی که می گوید همه انسان ها دارای صفاتی مشخص و روش های خاصی برای رفتار هستند، درک کرد. آیا شما اجتماعی هستید یا خجالتی؟ منفعل یا پرخاشگر؟ خوش بین یا بدبین؟ دمدمی مزاج یا خونسرد؟

اجازه بدهید بحث خود درباره نظریه صفات را با یک مثال شروع کنیم:

وقتی یک نفر درباره ی یک شخص خاص سوال می پرسد معمولا ما او را طریق صفاتش توصیف می کنیم: «او کمی خجالتی است».

فرض کنید که در یک مهمانی با یک نفر تازه آشنا می شوید و به مدت ده دقیقه با او گفتگو می کنید. در طی این مدت، او به شما لبخند می زند، به شما خوراکی، میوه و شیرینی تعارف می کند و کمال ادب را رعایت می کند.

فردای آن روز اگر یک نفر از شما بپرسد نظرتان درباره ی کسی که تازه با او آشنا شده اید چیست، چه چیزهایی از ذهنتان عبور می کند؟ شما کمی فکر می کنید و احتمالا رفتار او را دوستانه، سخاوتمند و باوقار توصیف می کنید

کلماتی مانند دوستانه، سخاوتمند، باوقار، درونگرا و … همگی نمونه هایی از صفت هایی هستند که ویژگی ها یا خصوصیات افراد را توصیف می کنند. این صفات احتمالا در طول زمان نستبا پایدار و ماندگار هستند.

شما نیز ممکن است برای توصیف خودتان از صفت های مختلفی استفاده کنید. مثلا ممکن است خودتان را شخصی برونگرا، کمال گرا، دمدمی مزاج یا خونسرد توصیف کنید.

روانشناسانی که بر اساس نظریه صفات به مطالعه ی شخصیت می پردازند با سه سوال اساسی روبرو هستند:

۱. چگونه باید ویژگی ها و صفات شخصیت را تعریف کنیم؟

تمام حوزه های دانش باید اصطلاحات کلیدی و اساسی خود را به صورت خیلی دقیق و شفاف تعریف کنند. برای مثال، در زیست شناسی باید یک تعریف مشخص و دقیق از اصطلاح «گونه» وجود داشته باشد: موجوداتی که می توانند با هم تولید مثل کنند.

به همین ترتیب، صفت که مفهوم اصلی و محوری در نظریه صفات است باید به صورت دقیق و روشن تعریف شود.

۲. چگونه می توان مهم ترین صفات را شناسایی کرد؟

برای توصیف هر فرد می توان از هزاران صفت مختلف استفاده کرد و انسان ها در ویژگی های غیرقابل شمارشی با هم تفاوت دارند. بنابراین روانشناسانی که در حوزه ی نظریه صفات فعالیت می کنند باید مهم ترین تفاوت های بین افراد را شناسایی کنند و تشخیص دهند که کدام یک از صفت ها در توصیف افراد مهم تر از بقیه هستند. به عبارتی دیگر آن ها باید صفت هایی را که به بهترین و جامع ترین شکل ممکن شخصیت افراد را توصیف می کنند پیدا کنند.

۳. چگونه می توان صفات را به صورت جامعی طبقه بندی کرد؟

تدوین یک طبقه بندی جامع از صفات شخصیت یکی از اهداف اصلی نظریه صفات است. بعد از تعریف و شناسایی مهم ترین صفات، روانشناسان صفات باید روشی برای یک طبقه بندی جامع از آنچه شناسایی کرده اند ایجاد کنند.