🟩🌿 چگونه گفت وگوی درمانگرانه می تواند تعارضات خانوادگی را به فرصت رشد تبدیل کند؟ 💬👨👩👧👦
18 آبان 1404 - خواندن 6 دقیقه - 51 بازدید
در هر خانواده ای، تفاوت دیدگاه و احساس وجود دارد؛ گاهی این تفاوت ها در حد یک گفت وگوی ساده می مانند، و گاهی به دلخوری و رنج می انجامند. آنچه تعیین کننده است، نه وجود تعارض، بلکه چگونگی مواجهه با آن است. خانواده ای رشد می کند که بتواند از دل اختلاف، فهم، همدلی و ارتباط عمیق تری بسازد. اینجاست که نقش «گفت وگوی درمانگرانه» معنا پیدا می کند گفت وگویی که شفابخش است، نه آسیب زا. گفت وگوی درمانگرانه؛ شنیدن با دل، سخن گفتن با احترامدر گفت وگوی درمانگرانه، هدف قانع کردن یا غلبه بر دیگری نیست. در این نوع گفت وگو، افراد می آموزند پشت رفتار، احساس و نیاز را ببینند.
ما معمولا به حرف پاسخ می دهیم، نه به احساس؛ اما در فضای درمانگرانه، گوش دادن با همدلی، جایگزین قضاوت می شود. چنین گفت وگویی نه از سر اجبار، بلکه از سر احترام است؛ احترامی به خود و دیگری.
چرا تعارض طبیعی است؟تعارض نشانه ی شکست رابطه نیست؛ بلکه نشانه ی زنده بودن آن است. هر کس دنیایی از تجربه ها و ارزش ها با خود دارد. تفاوت دیدگاه ها، اگر با گفت وگو همراه شوند، به منبعی برای رشد متقابل تبدیل می گردند.
در واقع، خانواده هایی که از گفت وگو فرار می کنند، ناخواسته سکوتی سرد می سازند؛ اما خانواده هایی که شجاعت شنیدن دارند، به بلوغ ارتباطی می رسند.سه گام کلیدی در گفت وگوی درمانگرانه۱. آگاهی از احساس خود پیش از واکنش در لحظه ی خشم یا دلخوری، اولین کار توقف است. پیش از هر واکنشی، چند لحظه در سکوت احساس خود را شناسایی کنیم.
همین مکث، از انفجار جلوگیری می کند و گفت وگو را از میدان جنگ، به مسیر درک و آرامش هدایت می کند. ۲. گوش دادن فعال و همدلانه در گوش دادن واقعی، ما حضور داریم؛ نه برای پاسخ دادن، بلکه برای فهمیدن. وقتی فردی احساس کند شنیده شده است، آرام می شود و ذهنش برای گفت وگو باز می گردد.
در فضای خانواده، گاهی همین شنیدن صادقانه، از هزار نصیحت موثرتر است. ۳. بیان محترمانه و شفاف احساسات به جای سرزنش، باید از زبان «من» استفاده کنیم؛
مثلا به جای گفتن «تو همیشه بی احترامی می کنی»، بگوییم:
«وقتی حرفم نیمه کاره می ماند، احساس می کنم ارزشی برای حرف هایم نیست.»
این تغییر کوچک، رابطه را از جدل به تعامل می برد.نگاه عمیق تر؛ نیازهای پنهان پشت تعارضهر رفتار تند، پیامی پنهان دارد. پشت خشم، اغلب ترس از نادیده گرفته شدن است؛ پشت سکوت، گاهی احساس بی ارزشی. گفت وگوی درمانگرانه به ما کمک می کند این نیازهای درونی را ببینیم و درباره شان صحبت کنیم.
وقتی اعضای خانواده به جای قضاوت، به درک متقابل برسند، دیوارها فرو می ریزند و گفت وگو جای رنج را می گیرد.نقش مشاور در هدایت خانواده به گفت وگوبه عنوان یک معلم و مشاور، همیشه دیده ام که در بسیاری از اختلافات خانوادگی، مشکل اصلی گفت وگو نیست، بلکه نوع گفت وگوست.
وقتی والدین یاد می گیرند از زبان همدلی و احترام استفاده کنند، کودک نیز این الگو را درونی می کند. به تدریج خانه به محیطی تبدیل می شود که در آن، احساسات بیان می شوند نه سرکوب.
نقش مشاور در این میان، ایجاد فضایی امن برای گفت وگوی صادقانه است؛ جایی که اعضا بدون ترس از سرزنش، احساس خود را بیان کنند و از دل گفتگو، راه حل بسازند.ثمرات گفت وگوی درمانگرانه در خانواده ۱. تقویت صمیمیت و اعتماد
وقتی شنیده شدن جای فریاد را بگیرد، فاصله ها کم می شود.
اعتماد، محصول گفتگوست؛ نه سکوت و نه دستور. ۲. افزایش توان حل مسئله
خانواده ای که گوش می دهد و درک می کند، از هر بحران، تجربه ای تازه می سازد. این مهارت، پایه ی یادگیری اجتماعی فرزندان نیز می شود. ۳. کاهش تنش و اضطراب روانی
محیطی که در آن گوش دادن ارزش دارد، محیطی آرام و امن است. چنین خانه ای بهترین پناهگاه روانی برای رشد کودکان و والدین است. ۴. الگوسازی تربیتی
فرزندان از رفتار والدین می آموزند، نه از گفته هایشان.
وقتی ببینند پدر و مادرشان اختلاف را با گفت وگو حل می کنند، مفهوم احترام، همدلی و مسئولیت پذیری را درونی می کنند.
از نظریه تا عملتصور کنید مادر از پسرش ناراحت است که تکالیفش را انجام نداده.
در گفت وگوی معمولی شاید بگوید:
«باز هم کوتاهی کردی، چرا همیشه بی نظمی؟»
اما در گفت وگوی درمانگرانه، لحن تغییر می کند:
«می دونم امروز خسته بودی، اما وقتی تکالیف انجام نمی شن، نگران می شم که از درس هات عقب بمونی. می خوای با هم برنامه ریزی کنیم؟»
در اینجا، لحن مادر نه تهدیدکننده است و نه تحقیرآمیز؛ بلکه دعوتی است به همکاری.
تفاوت در واژه ها، تفاوت در نتیجه را رقم می زند.چگونه این فرهنگ را در خانه پایدار کنیم؟گفت وگو را به بخشی از روال روزمره ی خانواده تبدیل کنیم. حتی ۱۰ دقیقه در روز برای شنیدن احساسات، معجزه می کند.در زمان گفت وگو، وسایل مزاحم مثل تلویزیون یا موبایل را کنار بگذاریم تا حضور کامل داشته باشیم.هر کس بدون قطع کردن دیگری صحبت کند. شنیدن، خودش نوعی احترام است.از زبان مثبت و تشویقی استفاده کنیم.و مهم تر از همه، صبور باشیم؛ رشد ارتباطی مثل رشد یک گیاه است، زمان می خواهد و توجه مداوم.
سخن پایانیتعارض، پایان رابطه نیست؛ آغاز درک است.
در خانواده هایی که گفت وگوی درمانگرانه جاری است، حتی اختلاف ها نیز به فرصتی برای شناخت، رشد و عشق تبدیل می شوند.
هر بار که والدینی تصمیم می گیرند به جای فریاد، با آرامش گوش دهند، در حقیقت در حال تربیت نسلی آگاه تر و آرام ترند.خانه ای که در آن احترام، شنیدن و فهمیدن جای خود را پیدا کرده باشد،
نه تنها درمانگر اعضای خود است، بلکه الهام بخش جامعه ای سالم تر خواهد بود.
