بررسی مقاله پژوهشی با عنوان بررسی عوامل موثر بر اثربخشی تدریس و تاثیر آن بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان(برگرفته از مجله علمی Springer Nature)
بررسی مقاله پژوهشی با عنوان بررسی عوامل موثر بر اثربخشی تدریس و تاثیر آن بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان(برگرفته از مجله علمی Springer Nature)
📷
۱. مقدمه
نقش معلم به عنوان موثرترین عامل انسانی در نظام آموزشی از دیرباز مورد توجه پژوهشگران تعلیم وتربیت بوده است.
با گسترش مطالعات بین المللی نظیر TIMSS ، بررسی رابطه ی بین اثربخشی معلم و نتایج یادگیری دانش آموزان اهمیت ویژه ای یافته است.
فصل مورد بررسی از کتاب Teaching for Excellence and Equity(Burroughs et al., 2019) برای مرور نظام مند پژوهش های سه دهه ی اخیر با هدف شناسایی شاخص های کلیدی موثر بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان می باشد.
۲. اهداف پژوهش
هدف اصلی این مرور، تبیین ارتباط بین ویژگی های حرفه ای، روش های تدریس و رفتارهای تعاملی معلمان با خروجی های یادگیری دانش آموزان است.
اهداف جزئی عبارت اند از:
1. شناسایی مولفه های موثر بر اثربخشی معلم بر اساس شواهد تجربی.
2. بررسی میزان تاثیر این مولفه ها بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان.
3. ارائه ی پیشنهادهای سیاستی برای ارتقای کیفیت تدریس و عدالت آموزشی.
۳. روش شناسی پژوهش
این پژوهش از نوع مرور نظام مند (Systematic Review) است.
- داده ها از بیش از ۲۰۰ منبع علمی شامل مقالات تجربی، آنالیزها و گزارش های بین المللی گردآوری شده اند.
- بازه زمانی: از دهه ی ۱۹۸۰ تا سال ۲۰۱۸
- متغیرهای اصلی مورد بررسی:
- ویژگی های حرفه ای معلم (تحصیلات، تجربه، گواهی نامه ها)
- شیوه های تدریس (فعالیت های کلاسی، بازخورد، تعامل)
- نتایج یادگیری (پیشرفت تحصیلی، نگرش و مهارت های شناختی)
۴. یافته های پژوهش
۴-۱. رابطه ی مستقیم بین تدریس موثر و پیشرفت تحصیلی
پژوهش های مرور شده نشان می دهند که کیفیت تعامل آموزشی و بازخورد هدفمند معلمقوی ترین پیش بینی کننده های موفقیت تحصیلی دانش آموزان هستند. معلمان اثربخش قادر هستند تا یک سال تحصیلی بیشتر یادگیری واقعی نسبت به معلمان کم اثر ایجاد کنند.
۴-۲. نقش دانش تخصصی و دانش پداگوژیک
دانش موضوعی (Subject Knowledge) شرط لازم است، اما ناکافی برای تدریس اثربخش است.
اثربخشی زمانی افزایش می یابد که معلم بتواند دانش تخصصی خود را به درک مفهومی ساده و قابل فهم برای دانش آموزان تبدیل کند.
۴-۳. اهمیت توسعه حرفه ای مداوم
تجربه ی تدریس زمانی موثر است که با یادگیری مستمر، بازتاب حرفه ای و تبادل تجربههمراه باشد. برنامه های آموزش ضمن خدمت نقش مهمی در ارتقای کیفیت تدریس دارند.
۴-۴. تاثیر عوامل محیطی
اثربخشی معلم تنها تابع ویژگی های فردی نیست بلکه از حمایت سازمانی، منابع آموزشی، و فرهنگ مدرسه نیز تاثیر می پذیرد. در محیط های حمایتی، معلمان خلاق تر عمل کرده و خروجی های یادگیری پایدارترند.
۴-۵. عدالت آموزشی و توزیع معلمان موثر
در نظام هایی که معلمان توانمند به صورت متوازن میان مدارس توزیع نشده اند، شکاف عملکرد تحصیلی دانش آموزان افزایش می یابد. بنابراین، عدالت در تخصیص منابع انسانی یکی از نتایج سیاستی کلیدی این مرور است.