بررسی تطبیقی مفهوم زمان در شعر سهراب سپهری و تی.اس. الیوت
زمان در شعر همواره یکی از مفاهیم بنیادین و پیچیده ای است که شاعران در طول تاریخ با آن درگیر بوده اند. تی. اس. الیوت، شاعر مدرنیست انگلیسی، در آثار خود زمان را به صورت چرخه ای، درهم تنیده و گاه بی معنا ترسیم می کند. او در شعر «سرزمین هرز» با شکستن خط روایی زمان، ذهن خواننده را در میان گذشته، حال و آینده معلق می گذارد و از این رهگذر، مفهوم بحران انسان معاصر را بازتاب می دهد. در مقابل، سهراب سپهری، شاعر نوگرای ایرانی، با نگاهی شرقی و عرفانی، زمان را جریانی پیوسته و درهم تنیده با هستی می بیند. در شعر او، زمان نه عامل زوال، بلکه پلی برای اتصال به درون و بازگشت به ذات الهی است.
در این مقایسه، می توان گفت الیوت زمان را در قالب فروپاشی معنای زیستن تجربه می کند، در حالی که سپهری زمان را به بازسازی معنا می کشاند. در آثار هر دو، زمان از بستر تقویمی و خطی خود خارج شده و به نوعی زمان درونی و ذهنی تبدیل می شود؛ اما جهت گیری این دو نگاه متفاوت است: یکی از دل بحران به پوچی می رسد، دیگری از دل مکاشفه به روشنایی.
مطالعه تطبیقی مفهوم زمان در شعر این دو شاعر، نشان می دهد که با وجود تفاوت های فرهنگی و زبانی، هر دو به بازآفرینی تجربه انسانی در بستر ادبیات پرداخته اند و زمان را به عنوان یکی از ژرف ترین مفاهیم هستی شناختی در شعر مدرن معرفی کرده اند.