دیکتاتور درونی

به نام خداوند نیکوسرشت..

 (وسواس فکری_عملی OCD)

کارن گوستاو یونگ ادعا کرد که بهترین روانشناس، روانشناس زخمی است؛ این جمله به نظر ساده میرسد اما یکی از پارادوکس های بنیادین روانشناسی را آشکار می سازد، زخم نقطه مقابل سلامت می تواند به منبع قدرتمندی برای درک و همراهی تبدیل شود.

تصورکنید، افکاری به مغزتان میچسبد و صداهای هولناکی در حال پخش شدن است که شمارا متقاعد می کند اگر این کار را نکنید تمام ترس هایتان به واقعیت تبدیل می شود؛ شما می دانید غیر منطقی است اما باز هم آن کارها را انجام می دهید زیرا ترس بر منطق پیروز می شود و شما مجبور میشوید برای حفظ "آرامش موقت" اطاعت کنید.

به عبارتی مانند یک "دیکتاتور درونی" است؛ که برای ترس ها و رفتار های تکراری قوانینی را تعیین می کند که عمل به آن ها موجب آرامشی، هر چند کوتاه مدت می شود اما این چرخه همچنان ادامه دارد.

این "مهمان ناخوانده ذهن" موضوعات متفاوتی دارد

●آلودگی و پاکیزگی ●مسئولیت و آسیب 

●افکار ناخواسته تهاجمی و مذهبی و جنسی 

[نکته : بر خلاف ارزش ها و شخصیت فرد است که از داشتن آن هراس دارد ]

●تقارن نظم و کمال گرایی ● ذخیره و جمع آوری

●خرافات و اعداد 

" دیکتاتور درونی" هیچ علت واحد و ساده ای ندارد اما پژوهشگران معتقدند OCD نتیجه تعامل پیچیده ای از عوامل زیستی(بیولوژیکی)، ژنتیکی و محیطی است .

■عوامل زیستی (بیولوژیکی )ومغزی

ارتباط و عملکرد در برخی از مدار های خاص مغز دچار اختلال می شود در واقع مدار های مغزی هک می شوند، همچنین نقش سروتونین (انتقال دهنده عصبی ) بسیار مهم است در ocd ارتباط موثر سروتونین را در مغز افزایش می دهد و اغلب در درمان این اختلال موثر هستند 

■عوامل ژنتیکی 

سابقه خانوادگی( مبتلا بودن افراد درجه یک به این اختلال) 

ژن های خاص (پژوهشگران هنوز نتوانستند در یک ژن ocd را شناسایی کنند به نظر می رسد ترکیبی از چندین ژن مختلف،فرد را دچار این اختلال می کند.

[نکته: داشتن استعداد ژنتیکی به معنای سرنوشت نیست بلکه به معنای آسیب پذیر بودن در برابر عوامل محیطی است]

■عوامل محیطی

تجربیات آسیب زا = تروما (سواستفاده جنسی یا فیزیکی در کودکی،..)

استرس مزمن شدید( فشار های طولانی مدت در کار یا تحصیل)

یادگیری(در برخی موارد فرد ممکن است با مشاهده رفتار های وسواسی را از اعضای خانواده یاد بگیرد)

■عوامل مرتبط با عفونت 

این علت نسبتا نادرست است و عمدتا در کودکان دیده می شود. 

راهکار های درمانی موثر : 

☆مواجهه و جلوگیری از پاسخ(ERP) 

موثرترین روش درمانی، درمان شناختی_رفتاریCBT ، آموزش مدیریت استرس 

☆دارو درمانی مهار کننده های انتخابی بازجذب سروتونین(داروهای افسردگی سه حلقه ای)

☆راهکار های حمایتی 

آموزش خانواده و اطرافیان ، گروه های حمایتی، تغییر سبک زندگی 

توجه داشته باشید ، دربرخورد با افراد مبتلا به ocd از قضاوت و سرزنش دور کنید و در آیین وسواسی او شریک نشوید؛ بلکه سعی کنید با صبر و حوصله در مسیر درمان اورا همراهی کنید .

یک روانشناس یا درمانگر موثر کسی است که خودش زخم های روانی اش را شناخته و با آن ها روبه رو شده و برآن ها غلبه کرده..

نانسی کریمی 

دانشجوی روانشناسی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق