بافت سنتی رامشیر، گنج فراموش شده در دل خوزستان

بافت سنتی رامشیر، گنج فراموش شده در دل خوزستان

(منتشر شده در شماره 188927 سایت خبرگزاری خورنا)

پیش از این و در یادداشت های متعدد از این که رامشیر چه دارد و چه ندارد سخن های بسیار رفت. از نام و نشان این گستره تا پیشینه ی باستانی – تاریخی، موسسان و بانیان و حتی ترسیم چشم اندازی که نه به همت دست اندرکاران که به منت هوش مصنوعی برای آن مفروض داشته شد. بر این اساس توجه به مقوله ی فرهنگ در شهرستان رامشیر از بدیهیات تشخیص داده شد. این معنا آن جا که انواع ملت ها در برهه های مختلف تاریخی با تکیه بر نشانه های فرهنگی نظیر: تاریخ و هویت، دین و مذهب، زبان و ادبیات به چشم اندازهای نیک سیاسی – مذهبی – اقتصادی خویش دست یافته، بقا و رشدشان را تضمین کرده اند بر لزوم توجه به بافت سنتی شهرها و روستاهای استان خوزستان تاکید می کند تا در گستره ای که تنوع قومیتی را یک فرصت می داند بهره برداری به سزایی نیز از آن به عمل بیاورد.

رامشیر یکی از هزاران گستره ای است که با برخورداری از تنوع قومیتی، حرکت از سنت به مدرنیته را در اواسط دهه ی هفتاد شمسی شروع کرد. تحولی که اگرچه در ابتدا آرام اما همه جانبه صورت گرفت تا به فاصله ی کمی از انقلاب تکنولوژی در اواسط دهه ی هشتاد، بخش های شهری و روستایی آن در حوزه های: مسکن، خوراک و پوشاک تغییرات قابل توجهی را رقم بزنند. محسوس ترین این تغییرات فاصله گرفتن از خانه سازی سنتی و روی آوردن به بناهای مهندسی – آپارتمانی بود، امری که مستلزم تبدیل و تحول مجموعه ای از کنش های فردی – اجتماعی در سطوح نظارتی – اجرایی هم بود.

به مرور این تحولات در سایر نیازهای اساسی نظیر: خوراک و پوشاک نیز پی گرفته شد تا رامشیر حد فاصل ورود به قرن جدید شکل و شمایلی یک دست پیدا کند. اندکی بعد جولان فضای مجازی و تمرکز نهادهای فرهنگی بر احیای مولفه های هویتی اقوام ایرانی، نگاه ها را به گذشته معطوف کرد؛ امری که در مراسم افتتاحیه ی انجمن ایرانی تاریخ شاخه ی رامشیر نیز تصریح و تاکید شد تا در عصر تاریخ سازی برخی فرقه ها و نحله ها، اقوام مختلف رامشیری به ثبت و ضبط مولفه های هویتی خویش روی آورده، آن ها را از صفحات تاریخ بیرون بکشند.

در همین راستا قومیت های گوناگون بر آن شدند تا به برخی عناصر فرهنگی در حوزه های لباس و خوراک در مناسبات اجتماعی توجه خاص نشان بدهند. این معنا که نشانه های وافر آن هنوز در روستاهای شهرستان مشهود بود کم کم به وادی مناسبت های ملی – مذهبی فی المثل راهپیمایی ها، همایش های همگانی، اعیاد فطر، قربان و نظایر آن نیز کشیده شد تا محمل بسیار مناسبی در اختیار علاقه مندان به تراث قرار دهد. بر این اساس پوشیدن دشداشه و التزام چفیه، برپایی چادرهای عربی در گردهمایی ها، شرکت گروه های مختلف قومیتی در انواع نمایشگاه ها، برگزاری نشست های شاهنامه خوانی، احیای جشن های گرگیعان و رسم هوسه، تشمال زنی در انواع مراسم و روی آوردن تعدادی از کسبه ی شهرستان به راه اندازی مراکز عرضه و فروش خوراک و پوشاک سنتی نمونه هایی از توجه عمومی به مولفه های ارزشمند هویتی در رامشیر تلقی شد. حرکت هایی که اگر چه با حمایت نهادهای دولتی و تایید آن ها اما کاملا خودجوش و در پاسخ به نیاز زمانه صورت گرفت.

در همین راستا حرکت های احیاکننده ی تراث نیازمند سازوکاری جدی تر برای بیرون کشیدن سایر مولفه های زیست سنتی از دل تاریخ است؛ اقداماتی که با تکیه بر عناصر ارزشمند تاریخی – مذهبی – اجتماعی به زندگانی آحاد جامعه معنا و مفهوم جاودانه ببخشند چه، همین مولفه ها قرون متمادی سبب ماندگاری انواع اقوام در گستره ی ایران بوده است.

بر همین اساس انتظار می رود که نهادهای فرهنگی – نظارتی – اجرایی در شهرستان رامشیر:

– با عنایت به جغرافیای دشت گونه ی شهرستان به ساخت منازل مسکونی سنتی توجه ویژه نشان دهند.

– با توجه به عدم وجود هتل – مسافرخانه در شهرستان به ساخت مضیف های سنتی عربی – سیاه چادرهای بختیاری جهت پذیرایی از مهمانان و مقامات دولتی روی بیاورند.
– به جذب سرمایه گذار برای احیای روستاهای باستانی – تاریخی نظیر: دهیلی، شعیطه، رمله، قلعه شرهان و غیره همت بورزند.

– برای بازگشت و متمرکز نمودن اشیای باستانی – تاریخی یافت شده در مناطق مختلف شهرستان رامشیر به احداث موزه مبادرت بورزند.

– به مثابه ی بسیاری شهرهای دیگر در ایران به تعیین یک روز برای رامشیر اقدام نمایند.

– به احیای نام شخصیت های تاثیرگذار تاریخی – مذهبی – فرهنگی شهرستان هم چون امام زاده سید هاشم موسوی – میر عبدالله امیری موسس دوم خلف آباد – مزبان امیری شاعر و دیگران از این دست بپردازند.

– با عنایت به پتانسیل بسیار بالای افراد تحصیلکرده در شهرستان به حمایت از برگزاری همایش “رامشیرشناسی” با مشارکت سه گانه های: دانشگاه پیام نور – اداره ی میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری – انجمن ایرانی تاریخ شاخه ی رامشیر برخیزند.

– نسبت به احیای نان سنتی اقوام مختلف رامشیر به ویژه در بخش شهری اهتمام بورزند.

– با توجه به ظرفیت بالای تولید هندوانه در شهرستان، نسبت به ثبت این میراث ملموس و تعیین یک روز به عنوان “روز هندوانه ی رامشیر” سعی وافر به کار بندند.

– روز خرمای رامشیر – هفته ی سبزی کاری – پاس داشت باغ مستوفی و مناسباتی از این دست که بر ظرفیت های کشاورزی شهرستان تاکید می کنند نیز می توانند به نام داری شهرستان در سطوح محلی و ملی بیانجامند.

– به ثبت استانی – ملی بازی های محلی اقوام مختلف رامشیری مبادرت بورزند.

– به جذب سرمایه گذار برای برپایی کارگاه های دوخت و عرضه ی لباس محلی اقوام رامشیری روی بیاورند. این موضوع به ویژه در بحث اشتغالزایی بانوان عرب، بختیاری، ترک، کورد و حتی افغانستانی ساکن شهر رامشیر بسیار ثمرده است.

– به برپایی همایش های قصه گویی سالمندان رامشیری با هدف انتقال فرهنگ گذشته به نسل آینده روی بیاورند.

این موارد و بسیاری دیگر علاوه بر پویایی آحاد جامعه به ارائه ی یک چهره ی فرهنگی از شهرستان رامشیر انجامیده، اصالت و دیرپایی آن ها را به سایر نقاط مخابره می نماید.