حقوق بین الملل و دولت های سایبری: امکان سنجی شناسایی حاکمیت های مجازی بدون سرزمین
حقوق بین الملل و دولت های سایبری: امکان سنجی شناسایی حاکمیت های مجازی بدون سرزمین
مطالعه در خصوص دولت های بدون سرزمین و جایگاه آن ها در حقوق بین الملل سابقه ای محدود دارد. بیشتر آثار کلاسیک حقوق بین الملل بر مبانی سنتی دولت تاکید کرده اند (Crawford, 2006). در دهه های اخیر، برخی پژوهش ها به بررسی دولت های در تبعید و دولت های کوچک جزیره ای در معرض نابودی پرداخته اند (Rayfuse, 2010). این مطالعات نشان می دهند که حقوق بین الملل در مواجهه با دولت های فاقد سرزمین انعطاف پذیری محدودی دارد.
در حوزه دولت های دیجیتال، آثار اندکی منتشر شده است. پروژه e-Estonia به عنوان نمونه ای از دولت دیجیتال مکمل، در ادبیات حکمرانی الکترونیک بررسی شده است (Kalvet, 2012)، اما کمتر به ابعاد حقوق بین المللی آن پرداخته شده است. همچنین، پژوهش هایی درباره Bitnation و سایر پروژه های مبتنی بر بلاک چین وجود دارد که بیشتر بر جنبه های فناورانه و اجتماعی تمرکز داشته اند تا حقوقی (Atzori, 2015).
در حوزه حقوق بین الملل سایبری، «تالین منوال» (Schmitt, 2017) یکی از منابع کلیدی است که به قواعد حقوق بین الملل در فضای سایبری پرداخته، اما موضوع دولت های مجازی را به طور مستقیم بررسی نکرده است. بنابراین، می توان گفت که خلا پژوهشی قابل توجهی در زمینه امکان شناسایی دولت های سایبری در حقوق بین الملل وجود دارد و این مقاله می کوشد این خلا را پر کند.
روش شناسی تحقیق
این پژوهش از روش تحلیلی توصیفی بهره می گیرد. داده های تحقیق شامل:
- منابع حقوق بین الملل کلاسیک: معاهدات (مانند کنوانسیون مونته ویدئو)، رویه قضایی (مانند نظر مشورتی دیوان بین المللی دادگستری در قضیه کوزوو)، و اسناد سازمان ملل.
- منابع ثانویه: کتاب ها و مقالات علمی در حوزه حقوق بین الملل، حقوق سایبری و حکمرانی دیجیتال.
- مطالعات موردی: بررسی پروژه های عملی مانند e-Estonia و Bitnation به عنوان نمونه های دولت دیجیتال و مجازی.
روش تحلیل، مقایسه تطبیقی میان معیارهای سنتی شناسایی دولت و ویژگی های دولت های سایبری است. همچنین، از رویکرد انتقادی برای ارزیابی ظرفیت ها و محدودیت های حقوق بین الملل در مواجهه با این پدیده استفاده شده است.
جایگاه نوآوری پژوهش
- پرداختن به موضوعی نوظهور که تاکنون کمتر در ادبیات حقوق بین الملل بررسی شده است.
- ترکیب مباحث نظری کلاسیک با تحولات فناورانه و اجتماعی.
- ارائه راه حل میانه برای شناسایی دولت های سایبری در قالب شخصیت های حقوقی خاص.