شش کلاه تفکر — ابزار خلاقیت برای مربیان مهارت های کسب وکار و کارآفرینی
🎩 شش کلاه تفکر — ابزار خلاقیت برای مربیان مهارت های کسب وکار و کارآفرینی:
🌺هدف کلی:
در تصمیم گیری یا طراحی دوره های آموزشی، معمولا ذهن ما فقط از یک زاویه کار می کند — مثلا فقط منطقی، یا فقط احساسی.
روش شش کلاه تفکر (اثر ادوارد دبونو) کمک می کند مربی و کارآموز بتوانند از شش زاویه مختلف به موضوع فکر کنند و تصمیم های متعادل تر، خلاق تر و هوشمندانه تری بگیرند.
🟢 ۱. کلاه سبز – تفکر خلاق و نوآورانه
نماد ایده پردازی، نوآوری و تغییر دیدگاه است.
سوال این کلاه: «چه کار تازه ای می تونم انجام بدم؟»
یعنی آزاد فکر کن، بدون محدودیت و قضاوت.
مثال در کسب وکار:
مربی از کارآموزها می خواهد برای افزایش فروش، ایده های غیرمعمول بدهند — مثلا برگزاری مسابقه در شبکه های اجتماعی یا فروش محصولات با تجربه حضوری به جای تبلیغات سنتی.
🔵 ۲. کلاه آبی – تفکر مدیریتی و سازمان دهنده
نماد نظم، کنترل و هدایت فرآیند تفکر است.
سوال این کلاه: «چطور فکرها رو نظم بدم و تصمیم نهایی بگیرم؟»
مربی با این کلاه مسیر آموزش و زمان اجرای ایده ها را مشخص می کند.
مثال در کسب وکار:
بعد از جلسه بارش فکری درباره تبلیغات، مربی تصمیم می گیرد ایده ها را اولویت بندی کند و برنامه زمان بندی اجرا بنویسد.
⚪️ ۳. کلاه سفید – تفکر منطقی و اطلاعاتی
نماد داده ها، حقایق و مشاهدات واقعی است.
سوال این کلاه: «چه اطلاعاتی دارم؟ چه چیزهایی باید جمع آوری کنم؟»
مثال در کسب وکار:
مربی قبل از طراحی آموزش بازاریابی، داده های واقعی از بازار هدف و رفتار مشتریان را بررسی می کند تا دوره را براساس نیاز واقعی تدوین کند.
🔴 ۴. کلاه قرمز – تفکر احساسی و شهودی
نماد احساسات، شهود، ترس، انگیزه یا اشتیاق است.
این کلاه به مربی یاد می دهد به واکنش های احساسی خودش و کارآموزان توجه کند.
مثال در کسب وکار:
کارآموزی از رد شدن در جلسه فروش دلسرد شده؛ مربی با همدلی و تقویت احساس ارزشمندی، اعتماد به نفس او را بازسازی می کند.
⚫️ ۵. کلاه سیاه – تفکر انتقادی و محتاط
نماد ریسک سنجی، تفکر انتقادی و دیدگاه واقع بینانه است.
سوال این کلاه: «چه چیزی ممکن است شکست بخورد؟ چه خطراتی هست؟»
مثال در کسب وکار:
قبل از اجرای کمپین تبلیغاتی، کارآموز با نگاه سیاه بررسی می کند که آیا بودجه کافی وجود دارد؟ آیا پیام تبلیغاتی ممکن است برداشت منفی ایجاد کند؟
🟡 ۶. کلاه زرد – تفکر مثبت و فرصت محور
نماد امید، فرصت و دیدگاه خوش بینانه است.
سوال این کلاه: «چه چیز مثبتی در این موقعیت هست؟»
مثال در کسب وکار:
در زمان کاهش فروش، مربی ذهن کارآموزها را به سمت فرصت ها می برد: «الان می تونیم روی مشتریان وفادار تمرکز کنیم یا خدمات جدید ارائه بدیم.»
🌺 چطور مربی کارآفرینی از این مدل استفاده کند:
1. در طراحی دوره ها از هر شش دیدگاه استفاده کند: از داده (کلاه سفید) تا خلاقیت (سبز) و احساس (قرمز).
2. در حل مسائل تیمی یا تصمیم گیری، به صورت گروهی هر نفر با یک کلاه فکر کند.
3. در ارزشیابی عملکرد کارآموزان، هم واقعیت، هم احساس، هم نوآوری را در نظر بگیرد.