فرق "جهانی شدن" با "جهانی سازی" چیست؟ Globalism versus Globalization

فرق "جهانی شدن" با "جهانی سازی" چیست؟
Globalism versus Globalization

جهانی شدن :
نگرش سیاسی- فرهنگی،
جهانی سازی:
فرایند اقتصادی- تجاری و ارتباطات جهانی

اگرچه اصطلاحات "جهانی شدن" (Globalization) و "جهانی سازی" (Globalism) اغلب به جای یکدیگر به کار می روند، اما در علوم سیاسی ، روابط بین الملل و جامعه شناسی، معانی متمایزی دارند.

تفاوت اصلی بین این دو، در این است که جهانی شدن، یک فرآیند یا پدیده است ، در حالی که جهانی سازی، یک ایدئولوژی، رویکرد فکری یا چارچوب سیاسی است.

در ادامه به تشریح هر یک و تفاوت های آنها می پردازیم:

۱. جهانی شدن (Globalization) - (جهانی شدن / جهان روایی)

تعریف: جهانی شدن به فرآیند فزاینده وابستگی متقابل و ارتباطات متقابل در سطح جهانی اطلاق می شود که ناشی از گسترش مبادلات کالاها، خدمات، اطلاعات، ایده ها و افراد در سراسر مرزهای ملی است.
این یک پدیده عینی و یک واقعیت در حال تحول است که ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تکنولوژیکی را در بر می گیرد.

ویژگی های کلیدی :

فرآیند و پدیده:
یک روند تاریخی و در حال تکامل است که به طور طبیعی یا نیمه طبیعی تحت تاثیر عوامل مختلف (به ویژه تکنولوژی) اتفاق می افتد.

توصیفی (Descriptive): وضعیت فعلی جهان را توصیف می کند که در آن مرزها در حال کم رنگ شدن هستند و وابستگی متقابل افزایش می یابد.

جنبه های مختلف:
اقتصادی : افزایش تجارت بین الملل، سرمایه گذاری خارجی، شرکت های چندملیتی، زنجیره های تامین جهانی.

تکنولوژیکی : رشد اینترنت، شبکه های ارتباطی، حمل ونقل سریع.

فرهنگی : تبادل فرهنگ ها، موسیقی، فیلم، غذا، زبان (مثلا گسترش زبان انگلیسی).

سیاسی : افزایش نقش سازمان های بین المللی، گسترش قوانین و هنجارهای بین المللی.

اجتماعی : مهاجرت، جابجایی جمعیت.

خنثی از نظر ارزش : جهانی شدن خود به خود نه خوب است و نه بد؛ پیامدهای مثبت و منفی دارد که باید تحلیل شوند.

مثال:
گسترش اینترنت و شبکه های اجتماعی که امکان ارتباط آنی بین افراد در قاره های مختلف را فراهم می کند، یا تولید یک گوشی هوشمند که قطعات آن در کشورهای مختلف ساخته شده و در نهایت در کشوری دیگر مونتاژ می شود، نمونه هایی از جهانی شدن هستند.

۲. جهانی سازی (Globalism) - (جهان گرایی / جهان باوری)

تعریف: جهانی سازی یک ایدئولوژی، جهان بینی یا رویکرد سیاسی است که بر اهمیت و ارزش شبکه های فراملی و وابستگی متقابل جهانی تاکید می کند. این یک مجموعه از باورها و سیاست هاست که هدفش ترویج و تسهیل فرآیند جهانی شدن در راستای اهداف خاص ، معمولا با تاکید بر همکاری بین المللی ، بازارهای آزاد ، و نهادهای چندجانبه است.

ویژگی های کلیدی:

ایدئولوژی و رویکرد فکری :
یک چارچوب ذهنی و سیاسی است که به نفع همکاری های جهانی، بازارهای آزاد، کاهش موانع تجاری و تقویت نهادهای بین المللی استدلال می کند.

تجویزی (Prescriptive):
بیان می کند که جهان باید چگونه سازماندهی شود و چه سیاست هایی باید دنبال شود تا وابستگی متقابل جهانی به حداکثر برسد.

هدفمند : دارای اهداف مشخصی مانند صلح جهانی، رشد اقتصادی از طریق تجارت آزاد، یا حل مشکلات مشترک جهانی (مانند تغییرات اقلیمی) از طریق همکاری های بین المللی است.

انتقادپذیر : این رویکرد می تواند مورد انتقاد قرار گیرد؛ مثلا به دلیل تضعیف حاکمیت ملی، افزایش نابرابری، یا تحمیل ارزش های فرهنگی خاص.

مدافعان و مخالفان :
مدافعان آن را به عنوان راهی برای پیشرفت و حل چالش های جهانی می دانند، در حالی که مخالفان آن را تهدیدی برای هویت های ملی و منافع محلی تلقی می کنند.

مثال:
اصرار بر امضای توافق نامه های تجارت آزاد بین کشورها، یا باور به اینکه سازمان هایی مانند سازمان ملل متحد یا بانک جهانی باید نقش پررنگ تری در حکمرانی جهانی داشته باشند، نمونه هایی از تفکر جهانی سازی هستند.

به عبارت دیگر، جهانی شدن مانند جریان رودخانه است، اما جهانی سازی مانند یک سد یا یک کانال است که برای هدایت این جریان رودخانه در جهت خاصی (بر اساس یک باور یا هدف ) ساخته می شود.