نقش برنامه های فوق برنامه در پرورش مهارت های شهروندی دانش آموزان
برنامه های فوق برنامه به عنوان بخشی مکمل در نظام آموزشی، نقش مهمی در ارتقای ابعاد شخصیتی، اجتماعی و فرهنگی دانش آموزان ایفا می کنند. این برنامه ها که معمولا خارج از ساعات رسمی کلاس ها اجرا می شوند، شامل فعالیت هایی چون اردوهای علمی و فرهنگی، انجمن های دانش آموزی، مسابقات ورزشی و هنری، و دوره های مهارت آموزی هستند. یکی از ابعاد برجسته این فعالیت ها، پرورش مهارت های شهروندی در دانش آموزان است.
مهارت های شهروندی شامل توانایی هایی همچون همکاری، مسئولیت پذیری، احترام به قانون، مشارکت اجتماعی و توان گفت وگو و حل تعارض به شیوه مسالمت آمیز می باشد. در حالی که محتوای رسمی کتاب های درسی بیشتر بر انتقال دانش متمرکز است، فعالیت های فوق برنامه بستر تجربه های واقعی و تعاملی را برای دانش آموزان فراهم می آورند. برای مثال، حضور در شوراهای دانش آموزی یا فعالیت در انجمن های علمی و فرهنگی، به دانش آموزان فرصت می دهد نقش های اجتماعی مختلف را تجربه کنند و مسئولیت های جمعی را بیاموزند.
از سوی دیگر، برنامه های فوق برنامه می توانند به تقویت هویت فرهنگی و ملی دانش آموزان کمک کنند و زمینه ای برای تمرین ارزش هایی چون همبستگی اجتماعی، مدارا و احترام به تنوع فراهم سازند. البته کیفیت این برنامه ها به طراحی علمی، هدایت صحیح معلمان و پشتیبانی مدیران بستگی دارد. اگر این برنامه ها صرفا به صورت نمایشی و بدون اهداف تربیتی اجرا شوند، کارکرد مورد انتظار در پرورش شهروندی را نخواهند داشت.
در نهایت، می توان گفت برنامه های فوق برنامه در صورت برنامه ریزی صحیح، فرصتی ارزشمند برای تکمیل آموزش رسمی و آماده سازی دانش آموزان جهت ایفای نقش های موثر در جامعه آینده هستند. تقویت این بخش از نظام آموزشی، گامی اساسی در جهت تربیت شهروندانی آگاه، مسئول و متعهد محسوب می شود.