اثر گله ای در استفاده از هوش مصنوعی (Bandwagon Effect in AI Adoption)

باسمه تعالی

اثر گله ای (Bandwagon Effect)، یکی از خطاهای شناختی و پدیده های روان شناسی اجتماعی بوده و به این معنا است که افراد تمایل دارند عقاید، رفتارها یا انتخاب های خود را صرفا به این دلیل تغییر دهند که «دیگران هم همان کار را می کنند» یا آن عقیده در حال گسترش است، نه به دلیل تحلیل منطقی یا شواهد عینی. برای نمونه، مصداق اثر گله ای در سیاست رای دادن به کاندیدایی است به خاطر اینکه «طبق نظرسنجی ها شانس بیشتری دارد» یا اثر گله ای در اقتصاد، هجوم به خرید یک سهام یا ارز دیجیتال است به این دلیل که «همه دارند می خرند».

در سال های اخیر، شواهد زیادی مبنی بر گسترش اثر گله ای در استفاده از هوش مصنوعی وجود دارد. دلایل گسترش این خطای شناختی عبارتند از:

1- تبعیت از اکثریت: افراد تصور می کنند چون اکثریت جامعه در حال استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی هستند، آنان نیز باید از این ابزارها در هر حوزه و زمینه ای و برای هر کاری استفاده کنند.

2- کاهش قضاوت مستقل: معمولا نتایج استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مورد اعتبارسنجی قرار نمی گیرد و کاربران هوش مصنوعی درصدد بررسی میزان مفید و درست بودن نتایج حاصل از این ابزارها در دستیابی به اهداف تعیین شده نیستند.

3- ماهیت کوتاه مدت: استفاده از هوش مصنوعی تبدیل به یک مد شده است که آشنانبودن با این ابزارها می تواند به مثابه بی سوادی افراد تلقی شود.

⭕ چه کنیم؟

آزمایشی در یک مدرسه کسب وکار بزرگ و معتبر در اروپای مرکزی انجام شد و از آن ها خواسته شد تا یک مرحله بدون کمک از دستیارهای هوش مصنوعی و در مرحله بعدی با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی به انجام وظایف تعیین شده بپردازند. در مجموع، حدود 100 نفر در این آزمایش شرکت داشتند. دستیار هوش مصنوعی مورد استفاده، مبتنی بر مدل جی پی تی 3.5 توسعه یافته توسط "OpenAI" بود. نتیجه آزمایش نشان داد که استفاده از هوش مصنوعی برای هر وظیفه ای، لزوما به معنای ارتقای عملکرد نیست و در برخی از وظایف، استفاده از هوش مصنوعی تفاوت چندانی در نتایج ایجاد نمی کند. 

از نتایج حاصل از این آزمایش می توان در ارائه راهکارهای مناسب برای استفاده صحیح از ابزارهای هوش مصنوعی بهره جست تا از ایجاد اثر گله ای در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی جلوگیری شود. برخی از این راهکارها عبارتند از:

1- برای استفاده از هوش مصنوعی در انجام وظایف تحلیلی (مانند وظیفه تحلیل رقبا در امور بازاریابی)، کاربران باید پیش زمینه ها و تجربه های مرتبط در آن حوزه کاری را دارا باشند تا بتوانند به کمک هوش مصنوعی به نتایج بهتری دست یابند.

2- در انجام وظایف خلاقانه مانند تولید محتوای تبلیغاتی، تمامی افراد می توانند بدون پیش زمینه، تجربه کاری و غیره از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کنند و عملکرد کاری خود را ارتقا دهند.

بنابراین، *استفاده از هوش مصنوعی همیشه بهتر نیست؛ در بعضی کارها کمک می کند، در بعضی دیگر نه چندان.* استفاده بهینه از هوش مصنوعی می تواند به افراد کمک کند تا در انجام برخی وظایف (نه همه وظایف) مانند خودکارسازی وظایف، تصمیم گیری، خلاقیت و نوآوری پیشرفت کنند، به شرطی که بدانند از این ابزارها در چه موقعیتی و متناسب با چه وظایفی استفاده کنند. البته یک سوال دیگر هم مطرح است: آیا اصلا ما واقعا به هوش مصنوعی نیاز داریم؟ یا فکر می کنیم ممکن است از قافله عقب بمانیم؟ خدا می داند!

........................................................................................................................

کانال حکومت الکترونیک (در پیام رسان بله):

https://ble.ir/electronicgovernment (آدرس در صفحه مرورگر کپی شده یا در پیام رسان بله جستجو شود)

کانال موسسه مشاوره مدیریت نگاه (در پیام رسان تلگرام):

https://t.me/Institute_Consulting_Negah