«تعارض منابع طبیعی میان کشاورزان و عشایر در ایران: بررسی حقوقی، اجتماعی و راهکارهای توسعه پایدار»
تحلیل چندبعدی تعارض منابع میان کشاورزان و عشایر در شورقره کند
تعارض منابع میان کشاورزان و عشایر یکی از چالش های پایدار در مناطق روستایی ایران است که ریشه در ساختارهای حقوقی، اجتماعی و زیست محیطی دارد. این مقاله با تمرکز بر روستای شورقره کند در استان آذربایجان شرقی، به بررسی ابعاد مختلف این تعارض پرداخته و تلاش دارد با رویکردی میان رشته ای، زمینه های شکل گیری، استمرار و پیامدهای آن را تحلیل کند. روش تحقیق کیفی و مبتنی بر مطالعه موردی بوده و داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساخت یافته با کشاورزان، عشایر، شوراهای محلی و کارشناسان منابع طبیعی گردآوری شده اند. همچنین، اسناد حقوقی و نقشه های مالکیت اراضی نیز به عنوان منابع مکمل مورد بررسی قرار گرفته اند.
یافته های پژوهش نشان می دهد که نبود مرزهای حقوقی روشن میان اراضی کشاورزی و مراتع، ضعف نهادهای میانجی گر محلی، و تضاد منافع در بهره برداری از منابع آبی و مراتع، از عوامل اصلی تعارض هستند. در بسیاری موارد، عرف محلی با قوانین رسمی در تضاد قرار گرفته و موجب بروز تنش های مکرر شده است. تحلیل حقوقی مقاله نشان می دهد که قوانین موجود در زمینه تصرف عدوانی، حقوق چرای دام، و مالکیت اراضی ملی، پاسخ گوی پیچیدگی های محلی نیستند و در عمل، زمینه ساز تعارض بیشتر شده اند.
در بخش پایانی، مقاله با توجه به داده های میدانی و تحلیل های حقوقی، پیشنهادهایی برای اصلاح سیاست گذاری، تقویت نهادهای محلی، و طراحی سازوکارهای توافقی ارائه می دهد. این پیشنهادها شامل تشکیل کمیته های میانجی گر روستایی، بازنگری در قوانین منابع طبیعی با توجه به شرایط بومی، و آموزش حقوقی به جوامع محلی است. هدف نهایی پژوهش، کمک به کاهش تعارض، ارتقای همزیستی مسالمت آمیز میان گروه های بهره بردار، و حرکت به سوی توسعه پایدار روستایی در مناطق مشابه شورقره کند است.