احمد سعیدی کیا
دکتری مدیریت ورزشی/ رئیس گروه نظارت وارزیابی دفتر توسعه ورزش روستایی وزارت ورزش و جوانان
47 یادداشت منتشر شدهتشکیل سازمان نظام ورزش
با توجه به پیچیدگی های روز افزون موضوع ضروری می نماید رشد و توسعه این ورزش در چارچوب یک نظام جامع یا برنامه کلان با استفاده از تجربیات نوین موجود در دستور کار قرار بگیرد. از این رو تمایل به رشد و توسعه در عرصه ورزش خواسته و ناخواسته ما را به ورزش حرف های پیوند زده و ناچار می سازد سازو کارهای ایجاد و توسعه آن را با توجه به قواعد و الزاماتی که دارد محقق سازیم.
مهمترین الزام دستیابی به این ورزش که بالاترین و کامل ترین سطح در توسعه ورزش به شمار می آید برخورداری از یک چارچوب و نظام منطقی و عقلانی است که بر پایه آن چیستی، چرایی و چگونگی تحقق بخشیدن به آن را تبیین نماید. نظام جامع توسعه ورزش حرف های همان چارچوب منطقی و عقلانی است که در بر دارنده ادبیات و مفاهیم پایه مورد نیاز، بیان رسالت و فلسفه وجودی ورزش حرف های و تقسیم کار برای توسعه آن، اهداف، رویکردها و راهبردها و برنامه های عملیاتی است.
امروزه با حاکمیت یافتن نگرش سیستمی و رویکرد راهبردی در تمامی عرصه های توسعه و مدیریت توسعه تمامی کشورها و سازمان ها برای دست یابی به توسعه معنی دار و پایدار به تدوین سندها و برنامه های راهبردی در قالب تدوین نظام جامع روی آورد ه اند؛ با توجه به تدوین و ضرورت تدوین نظام جامع دیگر بنام نظام ورزش کشور که برای عرصه توسعه ورزش کشور ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. شیوه مطالعه بر اساس مدل مطالعه و تدوین طرح، بررسی سیستم های پشتیبانی نرم(محیط حقوقی و قانونی، منابع انسانی، منابع مالی و نهادها) و سیستم های پشتیبانی سخت (امکانات و زیرساخت های فیزیکی و تجهیزات ورزشی) است؛ زیرا برای انجام هر فعالیت توسعه ای بیش از هر چیز به قانون، انسان کارآمد و اثربخش، پول و سرمایه، سازمان و نهاد، امکانات و زیرساخت های عمومی و اختصاصی نیاز است.
توسعه و گسترش ورزش در کلیه سطوح جامعه از بنیاد خانواده ها، مهد کودک ها، مدارس، دانشگاه ها و مراکزآموزش عالی، موسسات و مراکز آموزشی، آموزشگاه ها و …… امری ضروری می باشد ، تشکیل نهاد حقوقی مدنی مردم نهاد؛ تحت عنوان “سازمان نظام ورزش ” و دارای هویت تخصصی و حرفه ای مستقل که بتواند به عنوان اتاق فکر و ارایه موضوعات به منظور تصمیم سازی در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های قوه مقننه و دراجرای فعالیت های ورزشی در کلیه سطوح به عنوان بازوی اجرایی قوه مجریه مورد نیاز کشورجمهوری اسلامی ایران عمل نماید؛ لازم و ضروری می باشد.
چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴ عبارت است از : ایران کشوری است توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی ، علمی و فناوری در سطح منطقه ، با هویت انقلابی و اسلامی ،الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل که جامعه ایرانی در افق این چشم انداز ویژگیهای از این قبیل خواهد داشت : برخوردار از دانش پیشرفته،توانا در تولید علم و فناوری ، متکی برسهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی . اکنون برای دستیابی به اهداف چشم انداز با استفاده از رهنمودهای قانون برنامه های توسعه به منظور کوچک کردن دولت و واگذاری امور به بخش خصوصی در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی و تجربه واگذاری بخش های مختلف ، به بخش خصوصی بوده و صرفا از حمایت های دولت بهره مند می باشد، ایجاب می نماید که با توجه به حساسیت هایی که در زمینه های ورزشی و تعلیم و تربیت در این خصوص وجود دارد و لحاظ هدفمند بودن فعالیتهای ورزشی و مد نظر قرار دادن برخی ازجنبه های امنیت داخلی و خارجی به منظور بکارگیری سرمایه های انسانی و مادی بخش خصوصی در کشور و جلوگیری از خروج مغزها و سرمایه ها از کشور عزیزمان ، با دور اندیشی و دقت کافی موضوعات ورزشی قابل واگذاری را استخراج و با واگذاری آن به بخش خصوصی ویا تقویت موارد واگذاری ، موضوع ورزش کشور رونق بیشتری یافته و از سوی دیگر با کاهش تصدی گری دولت ،حمایت ونظارت افزایش یافته و گسترش ورزش درکلیه سطوح جامعه صورت می گیرد .
تجربه کشورهای توسعه یافته نشان میدهند آن جا که سازمانهای مردم نهاد و موسسات آموزش عالی در موضوع رشته تربیت بدنی به کمک بخش های اجرایی تربیت بدنی شتافته، مشکلات و نیازهای این بخش به خوبی تعریف شده است .و به تدریج با روش های علمی به حل مشکلات و تقویت ساختارهای موثر و بخش تربیت بدنی یاری رسانده اند و پیامد آن رشد همه جانبه تربیت بدنی و کسب موفقیت های بین المللی بوده است. در کشور ما به علت عدم حضور بخش خصوصی و بها ندادن به تلاشهای مراکز دانشگاهی توسط مدیران کلان ورزش ؛ بخش های اجرایی و فدراسیونهای ورزشی نتوانسته اند نیازهای خود را شناسایی کنند. ازطرف دیگر .رشد سریع و روز افزون علوم و فنون مرتبط با تربیت بدنی و ورزش و پیشرفت های علمی کشورهای جهان در این زمینه، ایجاب میکند که دستگاه های زیر مجموعه این بخش با بهره گیری از آخرین یافته های علمی در تقویت و ارتقاء علمی نیروی انسانی ، مربیان و معلمان ورزش و نیز افزایش کیفی فعالیت های ورزش همت گمارند.
با عنایت به چالش های موجود در ورزش کشور بالاخص آینده شغلی نامطمئن فارغ التحصیلان دانشگاهی که آثار سوء آن دامن گیر جامعه ؛ وزارت ورزش و حتی دانشگاهها نیز خواهد شد و به محدودیت تربیت بدنی و علوم ورزشی در کشور خواهد انجامید . ما را بر آن داشته تا با خاطر نشان نمودن این مشکلات با ارائه نظرات سازنده بتوانیم پیش نویس سازمان نظام ورزش کشور را تدوین نماییم. سازمان نظام ورزش میتواند مدافع حقوق صنفی دست اندرکاران ورزش بوده و به اعمال سیاستهای علمی یا به همفکری در پیشبرد سیاستهای سازنده ورزش کشور کمک کند. این سازمان میتواند نیاز آموزش مداوم دانش آموختگان علوم ورزشی را فراهم ساخته و به اعمال ضوابط استاندارد در همه سطوح ورزش کشور از باشگاههای ورزشی در کلیه رشته ها تا تیمهای ملی اقدام نماید تا تحولی اساسی در حوزه های ورزش همگانی، تفریحی، ورزش پرورشی، ورزش آماتوری و ورزش حرفه ای به وجود آورد و ضمن کاهش هزینه های درمان، به توسعه ورزش در جامعه کمک کرده و موجب ارتقای سطح ورزش کشور در ابعاد منطقه ای و بین المللی شود.
اهداف کلی تاسیس سازمان نظام ورزش :
o تبیین جایگاه حقوقی تربیت بدنی و تلاش برای ارتقاء سطح دانش و فرهنگ ورزش و تربیت بدنی در کشور
o حمایت از حقوق مراجعان و حقوق صنفی جامعه ورزش کشور
o تلاش در جهت حسن اجرای موازین؛ مقررات و قوانین مربوط به ا مور تربیت بدنی و ورزش
o برنامه ریزی برای مشارکت و جلب سرمایه های مالی و معنوی بخش خصوصی در جهت رشد و توسعه ورزش کشور
o ایجاد مدیریت یک پارچه در سیاستگزاری و وظایف ارگان ها و نهادهای مختلف در دو سطح ساختاری و فرایندی ورزش و تربیت بدنی
o خصوصی سازی ؛ انتقال وظایف تصدی گری دولت به تشکل های مردم نهاد
o تدوین برنامه های جامع برای استانها
o گسترش زیر ساخت های اجرایی
o تدوین برنامه آموزش ورزش همگانی با مشارکت مردمی
o اختصاص ردیف بودجه خاص در بودجه کل کشور
o ایجاد راهکارهای اجرایی به منظور اجرای مفاد برنامه های توسعه همانند : استفاده از ابزارهای تشویقی و تنبیهی و …..
o استفاده از سیستم های نوین اطلاعات؛ ارتباطات اینترنت و الکترونیکی
o درک بهتروبیشتر از نیازهای جامعه توسط سازمان نظام ورزش نسبت به دولت
o انجام فعالیت ها بر اساس مصالح عمومی
o ثبات در برنامه ریزی ، عدم تغییر و تحولات در اهداف با توجه به تصویب آن در مجلس شورای اسلامی ،حتی با تغییر دولت و داشتن سیاست های جدید
o تاسیس و رشد بخش غیر دولتی متکی به توانمندی های خود و نتیجه گرا توسط نهادهای مردمی به جای سازمانهای وظیفه گرا و متکی به ارتباطات دولتی
o حمایت از تشکیل هیئتها و تشکلهای مردم نهاد ورزشی در استان های دارای امکانات نرم افزاری و سخت افزاری مناسب با مشارکت مردم و کاهش هزینه های دولتی در بخش اجرائی ورزش استانها و هدایت بودجه های دولتی به توسعه زیرساختها و امکانات زیر بنائی کلان
o استفاده از کلیه نیروها و منابع انسانی متخصص در ورزش ؛ اشتغالزائی و حل مشکل دو شغله ها در ورزش کشور
شاخص های کلی تاسیس سازمان نظام ورزش :
۱ – کوچک شدن دولت و نهادینه نمودن امور سیاست گذاری و تفکیک آن با اجرا
۲ – با توجه به خصوصی سازی در تمام دنیا برپایه اهلیت ،سازمان نظام ورزش می تواندمفهوم اهلیت راطبقه بندی و احیا نماید
۳ – با توجه به اینکه در محور های توسعه سه اصل همیشه مورد نظر می باشد :
الف : هماهمگی
ب : یکپارچگی
ج : پیوستگی
بنابر این سازمان نظام ورزش می تواند به خوبی این سه اصل را به صورت مدون محقق نماید .
۴ – ساختار و بودجه مناسب و ارایه ” کار مردم به مردم ” ایجاب می نماید که گذار از امور دولتی به بخش خصوصی نیازمند سازمان های است که قانونمند و منسجم باشند ، بنابر این سازمان نظام ورزش این مهم را محقق می نماید .
۵ – با توجه به اهداف کلان چشم انداز مطمئنا به سازمان هایی نیاز است که ” پیش جبهه مشتری ” باشند و به صورت شبکه ای و تخصصی بتوانند به نحو احسن وظایف محوله را به انجام برسانند ؛ که این امر با توجه به گستردگی سازمانها و نهاد های دولتی ؛بوروکراسی اداری طولانی و داشتن سیاست های بالا و پایین؛ تلاش های جمعی مناسب برای تسریع در رسیدن به برنامه چشم انداز را ندارند و این امر با تاسیس سازمان نظام ورزش می تواند به سرعت دلخواه رسیدن اهداف برنامه چشم انداز نایل گردد .
۶ – یکی از موارد اساسی پیشرفت یک کشور مسئله بهره وری است و با توجه به برنامه چشم انداز و جود سازمانهای تخصصی وحرفه ای می تواند این امر را محقق سازد .