استفاده از فناوری های نوین (IoT، AI، بلاکچین) در تصمیم گیری مدیرعامل ایرانی

استفاده از فناوری های نوین (IoT، AI، بلاکچین) در تصمیم گیری مدیرعامل ایرانی

از تجربه گرایی تا داده محوری؛ مسیر تحول مدیر عامل ایرانی در عصر فناوری های نوین

مقدمه / طرح مسئله

مدیرعامل در ایران امروز با شرایطی روبه روست که تصمیم گیری را بیش از هر زمان دیگر پیچیده کرده است: تورم مزمن، تحریم ها، نوسانات ارزی، تغییرات سریع فناوری، و رقابت منطقه ای. ابزارهای سنتی تصمیم گیری که بیشتر بر تجربه فردی و گزارش های محدود تکیه دارند دیگر پاسخ گوی این سطح از پیچیدگی نیستند. پرسش کلیدی این است:
آیا فناوری های نوین مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و بلاکچین می توانند تصمیم گیری مدیرعامل ایرانی را متحول کنند؟

معرفی کوتاه فناوری ها

• اینترنت اشیا: (IoT) جمع آوری داده های بلادرنگ از تجهیزات و فرایندها برای تصمیم گیری دقیق تر.
• هوش مصنوعی: (AI) تحلیل داده های عظیم، پیش بینی روندها و ارائه پیشنهادهای مبتنی بر الگوریتم.
• بلاکچین: شفافیت و اعتماد در تراکنش ها و زنجیره تامین، کاهش تقلب و خطا.

طبق گزارش مک کنزی (۲۰۲۳)، شرکت هایی که این فناوری ها را به طور یکپارچه به کار گرفته اند، ۳۰ تا ۵۰ درصد سریع تر از رقبا تصمیم گیری کرده و در بحران ها عملکرد بهتری داشته اند.

تحلیل وضعیت ایران

اما در ایران وضعیت متفاوت است. بر اساس گزارش اتاق بازرگانی تهران (۱۴۰۲):

• تنها ۲۳٪ از شرکت های بزرگ ایرانی از هوش مصنوعی یا اینترنت اشیا به صورت محدود استفاده کرده اند.
• استفاده از بلاکچین بیشتر در استارتاپ های فین تک متمرکز است و وارد صنایع سنتی نشده.

چالش ها:

1. زیرساخت ناکافی اینترنت پرسرعت و مراکز داده.

2. نبود قوانین شفاف در حوزه بلاکچین و داده.

3. مقاومت فرهنگ سازمانی سنتی در برابر تغییر.

4. کمبود نیروی انسانی متخصص در هوش مصنوعی و تحلیل داده.

سناریوهای آینده

1. سناریوی تحول گرا: مدیرعامل ایرانی با پذیرش فناوری های نوین، تصمیم گیری داده محور را در قلب سازمان قرار دهد. نتیجه: افزایش شفافیت، جذب سرمایه گذار و مزیت رقابتی.

2. سناریوی محافظه کارانه: استفاده نمایشی و محدود از فناوری ها. نتیجه: افزایش فاصله با رقبا و از دست دادن فرصت های نوآوری.

3. سناریوی انفعال: بی توجهی به فناوری های نوین. نتیجه: کاهش بهره وری و احتمال خروج از بازار.

نمونه های موردی (Case Studies)

• خارجی: مرسک (Maersk) با بلاکچین هزینه های زنجیره تامین را ۴۰٪ کاهش داد. آمازون با استفاده از AI در لجستیک و پیش بینی تقاضا، سرعت تحویل را دو برابر کرد.
• داخلی: دیجی کالا با الگوریتم های هوش مصنوعی، فروش خود را به طور میانگین ۱۵٪ افزایش داد. بانک پاسارگاد پروژه های آزمایشی بلاکچین را در خدمات مالی آغاز کرده است.

نقل قول متخصص

دکتر علیرضا دهقان، متخصص تحول دیجیتال در ایران (نشست آینده پژوهی دانشگاه تهران ۱۴۰۲):

" مدیرعاملی که امروز سراغ فناوری های نوین نرود، فردا نه تنها بازار خود را از دست می دهد، بلکه حتی توان رقابت در داخل کشور را هم نخواهد داشت".

پیام به ذی نفعان

• سرمایه گذاران: سرمایه گذاری روی شرکت هایی که از AI و IoT استفاده می کنند، ریسک کمتری دارد و بازدهی بلندمدت بیشتری خواهد داشت.
• سیاستگذاران: تدوین قوانین شفاف برای بلاکچین و داده های هوشمند شرط لازم برای توسعه اقتصاد دیجیتال در ایران است.
• مدیران عامل: فناوری های نوین دیگر انتخاب نیستند، بلکه یک الزام استراتژیک اند.

توصیه های اجرایی برای مدیران عامل ایرانی

1. ایجاد واحد «تصمیم یار دیجیتال» در ساختار سازمان.

2. آموزش مدیران میانی برای پذیرش داده محوری.

3. همکاری با استارتاپ های ایرانی به جای واردات صرف فناوری.

4. آغاز پروژه های پایلوت کوچک در IoT وAI و توسعه تدریجی.

5. تدوین سیاست های «حاکمیت داده» برای استفاده ایمن و اخلاقی از داده ها.

جمع بندی / پاسخ به مسئله

پرسش آغازین این بود: آیا فناوری های نوین می توانند تصمیم گیری مدیرعامل ایرانی را متحول کنند؟
پاسخ مثبت است، به شرطی که رویکردی تدریجی، بومی و داده محور اتخاذ شود. آینده رقابت در ایران متعلق به مدیرعاملانی است که فناوری را نه یک ابزار جانبی، بلکه «قلب تصمیم گیری» سازمان خود بدانند.