اخلاق حرفه ای در مددکاری اجتماعی

اخلاق حرفه ای در مددکاری اجتماعی

اخلاق حرفه ای در مددکاری اجتماعی یکی از مهم ترین ارکان این حرفه است که به عنوان یک وظیفه شناخته می شود , به منزله یک رسالت بزرگ انسانی و اجتماعی مطرح است.
این اخلاق پایه و اساس تعامل مددکار با مراجعان، همکاران و جامعه است و تضمین کننده کیفیت، عدالت و احترام در ارائه خدمات اجتماعی می باشد.

*
سمیرا زارعی
روانشناس و همیار سلامت


مددکاری اجتماعی از جمله حرفه هایی است که مستقیما با انسان ها و مسائل پیچیده زندگی آن ها سر و کار دارد.
به همین دلیل، رعایت اصول اخلاقی در این حرفه نه تنها یک الزام قانونی و حرفه ای است بلکه یک ضرورت انسانی به شمار می رود.
اخلاق حرفه ای در مددکاری اجتماعی چارچوبی را فراهم می آورد که مددکاران بتوانند با حفظ کرامت انسانی و رعایت عدالت، خدماتی درخور و احترام آمیز به مراجعان ارائه دهند.
این اخلاق، به عنوان چراغ راهنمای مددکار اجتماعی، تضمین می کند که روابط کاری مبتنی بر اعتماد، امانت داری و مسئولیت پذیری شکل بگیرد و مراجعان در فضایی امن و حمایت شده خدمات دریافت کنند.

احترام به کرامت انسانی، حفظ حریم خصوصی و رعایت عدالت  
از اصلی ترین وجوه اخلاق حرفه ای در مددکاری اجتماعی، احترام به کرامت و حقوق انسانی تمامی مراجعان است.
مددکار اجتماعی باید باور داشته باشد که هر فرد، فارغ از نژاد، جنسیت، مذهب، یا وضعیت اقتصادی و اجتماعی، شایسته احترام و حمایت است.
همچنین حفظ حریم خصوصی و محرمانگی اطلاعات مراجعان، یکی از تعهدات اساسی هر مددکار است.
هرگونه افشای اطلاعات شخصی جز در موارد الزام قانونی و با رضایت مراجع، ممنوع است و رعایت این اصل باعث ایجاد اعتماد و اطمینان در رابطه مددکار و مددجو می شود.
رعایت عدالت در ارائه خدمات به این معناست که هیچ تبعیضی در برخورد با مراجعان به وجود نیاید و مددکار باید با انصاف کامل به تمامی افراد خدمت نماید، به گونه ای که هر فرد احساس کند در دریافت خدمات، مورد احترام و توجه برابر قرار گرفته است.

مسئولیت پذیری و صداقت مددکار اجتماعی  
یکی دیگر از اصول بنیادین اخلاق حرفه ای، مسئولیت پذیری مددکار است.
این مسئولیت پذیری به معنای قبول تعهد نسبت به پیامدهای تصمیم ها و اقدامات مددکار در قبال مراجعان و جامعه است.
مددکار باید با دقت و با نظر به بهترین منافع مراجع، عمل کند و در صورت بروز خطا، تلاش کند آن را جبران و اصلاح نماید.
صداقت نیز از ارکان مهم این اخلاق است که باعث می شود کمک رسانی بر پایه راستی و شفافیت انجام شود.
حفظ صداقت ارتباط مددکار با مددجو را تقویت می کند و امکان ایجاد روابط بلندمدت و موثر را فراهم می آورد.

اجتناب از رفتار آسیب رسان و حفظ تعهد اخلاقی  
مددکار اجتماعی باید همواره از هر گونه رفتار یا اقدامی که ممکن است به مراجع آسیب برساند خودداری کند.
این تعهد اخلاقی بر پایه اصل "اول ضرر نرسان" استوار است که یادآور می شود مددکار باید بیشترین تلاش خود را جهت حمایت، توانمندسازی و ارتقاء شرایط زندگی مراجع به کار گیرد و از هرگونه مداخله نابجا یا سوءاستفاده اخلاقی، مالی یا روانی جلوگیری کند.
تعهد اخلاقی بالای مددکار، او را ملزم می کند که آموزش های مستمر ببیند و دانش حرفه ای خود را به روز نگه دارد تا بتواند خدماتی با کیفیت، علمی و موثر ارائه دهد.

دانش، مهارت و رعایت مرزهای حرفه ای  
اخلاق حرفه ای مستلزم داشتن دانش و مهارت کافی در حوزه های مختلف مددکاری اجتماعی است.
این دانش به مددکار کمک می کند تا تشخیص دهد چه زمانی کمک یا مداخله لازم است و چگونه باید مرزهای حرفه ای را حفظ کند تا از هر گونه تقابل منافع یا رابطه غیرحرفه ای پیشگیری شود.
مرز حرفه ای به معنای حفظ فاصله مناسب بین مددکار و مراجع است به گونه ای که رابطه ای خنثی، محترمانه و مبتنی بر اعتماد شکل گیرد.
این موضوع از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا هرگونه هیجانات یا روابط شخصی می تواند به منافع مراجع آسیب برساند و کیفیت خدمات را کاهش دهد.

اهمیت اخلاق حرفه ای در ارتقاء کیفیت خدمات اجتماعی  
رعایت دقیق اخلاق حرفه ای نقش بنیادینی در افزایش کیفیت خدمات مددکاری اجتماعی دارد.
وقتی مددکار با تعهد کامل به اصول اخلاقی عمل می کند، مراجع احساس امنیت می کند و اعتماد او به مددکار افزایش می یابد.
این اعتماد شرایطی را فراهم می سازد که مراجع به راحتی مشکلات و نیازهای خود را بیان کند و در روند حل آنها مشارکت فعال داشته باشد.
بنابراین، اخلاق حرفه ای نه تنها باعث حفظ کرامت انسانی می شود بلکه به توانمندسازی مراجعان و بهبود وضعیت اجتماعی آن ها نیز کمک می کند.
همچنین اخلاق حرفه ای، اعتبار و وجهه حرفه ای مددکاری اجتماعی را نزد جامعه افزایش داده و به توسعه پایدار این حرفه کمک می نماید.

اخلاق حرفه ای در مددکاری اجتماعی فراتر از قواعد و مقررات است؛ آن، یک تعهد قلبی و انسانی است که بر پایه احترام، عدالت، مسئولیت و صداقت بنا شده و هر مددکار را ملزم می سازد تا در تمامی تعاملات خود با مراجعان و جامعه، این ارزش ها را سرلوحه قرار دهد.
تنها از این طریق است که مددکاری اجتماعی می تواند به بهبود واقعی زندگی افراد و جوامع کمک کند و رسالت انسانی خود را به بهترین شکل ممکن به انجام رساند.