مکانیسم ماشه و تکمیل پازل فرصت سوزی دیپلماتیک جمهوری اسلامی
برای درک بحران های پیچیده، باید گام به گام به عقب بازگردیم، تا بتوانیم پازلی از ریشه ها ترسیم کنیم و با استفاده از این پازل، قطعات گمشده ی دیگر را یافت کنیم:
1. 7سال پیش، در اردیبهشت 97، دونالد ترامپ از برجام خارج شد. خزانه ای که در سال های آخر دولت دهم خالی شده بود، به همت مذاکره در دولت یازدهم مجدد فربه شده بود. اما خروج ترامپ از برجام و عدم پیوستن ایران به fatf کار را دشوار کرد و این مهم، آغازی بود برای بازگشت بیماری به اقتصاد وابسته به نفت و تازه جان گرفته ی ایران.
2. 6 سال پیش، سردار سلیمانی، به عنوان یک مهره ی مهم در فرماندهی جبهه مقاومت ترور شد. با این ترور و ماجرای هواپیمای 752 اوکراین و اعتراضات بنزین، فصل جدیدی از تحولات شمایل فراملی ایران در خاورمیانه رقم خورد. در واقع ترور سردار سلیمانی آغاز تهدید راهبردهای فراملی ایران در منطقه بود، ناآرامی ها در عراق نیز نزدیک به همان بازه زمانی شکل گرفت. سپس «معامله ی قرن و پیمان آبراهام» رونمایی شد!
3. 5 سال پیش و در سال 99، در هنگامه ی ظهور امید احیای برجام، قانون اقدام راهبردی و موانع داخلی، مانع راهگشایی شد. هزینه های کرونایی، تحریم های بیشتر و عدم تعامل مالی با سایر کشور ها، التهاب بیماری اقتصاد را بیشتر می کرد و وجهه ی سیاست خارجی ایران کماکان مخدوش بود.
4. چهار سال پیش، اوج انزوای ایران پس از عدم احیای برجام و مشارکت پایین مردم در انتخابات 1400 صورت گرفت. مشکلات اقتصادی روز به روز بیشتر شده و به دنبال تنش ها در منطقه و محبوبیت پایین دولت حاکمه، وجهه جمهوری اسلامی در سطح بین المللی مدام در حال تخریب بود.
5. سه سال پیش، مشکلات معیشتی مردم در کنار بحث سختگیری ها و خطاهای راهبردی فرهنگی، آتش اعتراضات در ایران را به بالاترین حد ممکن رساند. اعتراضات داخلی، موج عظیمی از تظاهرات در خارج از کشور را نیز در پی داشت و علاوه بر بحران اقتصادی، بحران سیاسی و وجهه بین المللی نیز بیش از پیش پدیدار شده بود.
6. دو سال پیش، طوفان الاقصی در گرفت. ایران با توان مالی و نظامی چشم گیر 6 سال گذشته ی خود، منافع استراتژیکش در منطقه را چنان دنبال می کرد که دبیرکل اسبق حزب الله لبنان، شهید حسن نصرالله، به طور علنی از حمایت مالی ایران تمجید می کرد؛ اما سال گذشته، با جیب های خالی و وجهه برآشفته ی بین المللی(ناشی از مواضع سیاست خارجه ی ج.ا،خاصه در مسئله هسته ای)، رمق و توانی برای حمایت از منافع منطقه ای، باقی نمانده بود. رژیم غاصب صهیونیستی نیز با اشراف کامل بر شرایط حاکم در ایران، جبهه مقاومت و زیرساخت های آن را زیر و رو کرد و تمام سران آن را شهید کرد.
7. سال گذشته نیز علاوه بر ترور سران مقاومت و جنگ های پراکنده، جبهه سوریه نیز سقوط کرد.
امسال با تحمیل جنگ دوازده روزه، جدیت رژیم صهیونیستی در تقابل سخت با جمهوری اسلامی، به طور قابل توجهی نمایان شد و حال در آخرین روزهای مانده با اسنپ بک، اجماع بین المللی شکل گرفته به رهبری جهان غرب، آخرین قطعات پازل فشار حداکثری را تکمیل می شود.
فرصت های جمهوری اسلامی در دیپلماسی، یکی پس از دیگری از دست رفته است و آن ها به بهانه مقاومت و شعائری نظیر درهم شکستن هیمنه آمریکا، تحریم ها را نعمت می دانستند، با امتداد رویه خود، می خواهند فصل جدیدی از فشار اقتصادی را با عدم مذاکره بر سر غیرفعال کردن مکانیسم ماشه، تجربه کنند!
حال بایست دید ابتکار دیپلماسی جمهوری اسلامی، برای مدیریت بحران های اقتصادی احتمالی پیش رو و مدیریت جو داخلی چیست و دست آخر، طرفداران تحریم تاریخ را رقم می زنند، یا عقلای حوزه دیپلماسی!