پیشگیری از اعتیاد و نقش سازمان بهزیستی در ایران

پیشگیری از اعتیاد و نقش سازمان بهزیستی در ایران

اعتیاد یکی از بزرگ ترین چالش های اجتماعی و بهداشتی کشور است که علاوه بر تخریب سلامت فردی، بنیان خانواده و اقتصاد ملی را نیز تهدید می کند. برآوردها نشان می دهد بین ۲ تا ۳ میلیون نفر در ایران به طور مستقیم درگیر مصرف مواد مخدر هستند و حدود ۱۷ میلیون نفر از پیامدهای آن آسیب می بینند. هزینه اقتصادی ناشی از قاچاق و مصرف مواد سالانه بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد تومان و معادل ۱۱ درصد تولید ناخالص ملی برآورد می شود.

 چرا پیشگیری از اعتیاد اهمیت دارد؟

* درمان اعتیاد پرهزینه، زمان بر و با احتمال عود بالاست.

* پیشگیری، رویکردی علمی و پایدار است که با شناسایی عوامل خطر و تقویت عوامل محافظ، از بروز اعتیاد جلوگیری می کند.

* طبق تحقیقات، هر واحد سرمایه گذاری در پیشگیری، حداقل ۱۰ برابر صرفه جویی اقتصادی نسبت به درمان دارد.

رویکردهای مبارزه با اعتیاد در ایران

1. کاهش عرضه: تمرکز بر مقابله با قاچاق و توزیع مواد (ماموریت نیروی انتظامی و دستگاه قضایی).

2. کاهش تقاضا: شامل سه بخش اصلی – پیشگیری، درمان و کاهش آسیب.

نقش راهبردی سازمان بهزیستی

سازمان بهزیستی با ماهیت حمایتی و اجتماعی، محور اصلی برنامه های پیشگیری و بازتوانی است. وظایف اصلی آن شامل:

پیشگیری اجتماع محور: اجرای برنامه های آموزشی در مدارس، محلات، محیط کار و خانواده.

کارزارهای رسانه ای و آگاه سازی: تولید محتوا و کمپین های ضد مواد مخدر (نمونه: «کاربین»).

خدمات تخصصی: خط ملی اعتیاد (۰۹۶۲۸) برای مشاوره و معرفی مراکز درمانی.

مراکز اقامتی و بازتوانی: ارائه خدمات درمان داوطلبانه و کمک به بهبودیافتگان برای بازگشت به جامعه.

 چالش های موجود

* نبود هماهنگی بین نهادهای مسئول (پلیس، بهداشت، بهزیستی، قوه قضاییه).

* کمبود بودجه (۱۹ میلیارد تومان در مقابل هزینه های چند صد هزار میلیاردی اعتیاد).

* قوانین متناقض (جرم انگاری مصرف در برابر رویکرد سلامت محور).

* مشکلات فرهنگی و ضعف مشارکت اجتماعی در برنامه های اجتماع محور.

 راهکارهای پیشنهادی

* ایجاد یک نهاد هماهنگ کننده ملی با اختیارات قانونی برای هم افزایی اقدامات.

* بازنگری قوانین و کاهش نگاه صرفا مجرمانه به مصرف کنندگان.

* افزایش بودجه پیشگیری و نگاه به آن به عنوان «سرمایه گذاری ملی».

* بومی سازی مدل های موفق جهانی با توجه به فرهنگ ایرانی.

* فرهنگ سازی و تقویت مشارکت مردمی در برنامه های اجتماع محور.

اعتیاد در ایران یک بحران اجتماعی و اقتصادی است که تنها با پیشگیری هدفمند، سرمایه گذاری پایدار و اصلاح ساختارهای قانونی قابل کنترل خواهد بود. سازمان بهزیستی به دلیل رسالت اجتماعی و تجربه میدانی، می تواند محور اصلی برنامه های پیشگیرانه باشد و با توانمندسازی جامعه، نسل آینده را از آسیب های این بلای خانمان سوز مصون نگه دارد.

اعتیاد به مواد مخدر یکی از بزرگ ترین چالش های اجتماعی و بهداشتی در ایران و جهان به شمار می رود که تاثیرات مخربی بر زندگی فردی، سلامت خانواده ها و ثبات اجتماعی دارد. سازمان بهزیستی به عنوان یکی از نهادهای کلیدی در حوزه حمایت های اجتماعی، ماموریت گسترده ای در پیشگیری از اعتیاد دارد که با رویکردی جامع و همه جانبه، تلاش می کند به صورت علمی و عملی زمینه های پیدایش و توسعه این معضل را کاهش دهد. سازمان بهزیستی جمهوری اسلامی ایران یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی کشور است که در حوزه های مختلف از جمله پیشگیری از اعتیاد، درمان معتادان و تامین رفاه اجتماعی فعالیت می کند. 

نقش این سازمان در پیشگیری از اعتیاد بسیار گسترده و چندوجهی است و شامل اقدامات آموزشی، فرهنگی، مشاوره ای، حمایتی و اجتماعی می شود. پیشگیری از اعتیاد به عنوان یکی از اولویت های برنامه ریزی اجتماعی، از طریق اقدامات هدفمند، آموزش، حمایت خانواده ها و مشارکت های بین بخشی در دستور کار بهزیستی قرار گرفته است. این سازمان با حمایت های قانونی و زیرساخت های تخصصی، نقش حیاتی خود را در پیشگیری از اعتیاد ایفا می کند.