احمد سعیدی کیا
دکتری مدیریت ورزشی/ رئیس گروه نظارت وارزیابی دفتر توسعه ورزش روستایی وزارت ورزش و جوانان
47 یادداشت منتشر شدهلزوم ایجاد ساختار ورزش حرفه ای در کشور
ضرورت ایجاد ساختار ورزش حرفه ای
تنها تحقیق قابل توجه در کشور در خصوص ورزش حرفه ای مطالعاتی است که در چارچوب تدوین نظام جامع توسعه تربیت بدنی و ورزش کشور درباره ورزش حرفه ای و نسبت آن با ورزش پرورشی، همگانی و قهرمانی انجام شده است. از طرف دیگر، چون ورزش حرفه ای در کشور ما ورزشی نوپا به شمار می آید؛ نیازمند استفاده از تجربیات جهانی و مطالعات تطبیقی هستیم؛ بنابراین در این تحقیق چهار کشور آمریکا، انگلیس، استرالیا و ژاپن که در زمینه ورزش حرفه ای صاحب ناماند در نظر گرفته شده اند. شیوه مطالعه بر اساس مدل مطالعه و تدوین طرح، بررسی محیط حقوقی و قانونی، منابع انسانی، منابع مالی و نهادها و امکانات و زیرساخت های فیزیکی و تجهیزات ورزشی است؛ زیرا برای انجام هر فعالیت توسعه ای بیش از هر چیز به قانون، انسان کارآمد و اثربخش، پول و سرمایه، سازمان و نهاد، امکانات و زیرساخت های عمومی و اختصاصی نیاز است.

مطالعات حقوقی در کشورهای مورد مطالعه نشان می دهد حوزه قوانین و مقررات ورزش حرفه ای حوزه ای نوپاست و نخستین قانون ورزشی در سال 1972 پیشنهاد شده است. در آغاز، تفکیکی میان ورزش حرفه ای و غیرحرفه ای وجود نداشت، ولی به تدریج ورزش نیز حرفه ای برای کسب درآمد تلقی شد و ورزشکاران حقوق و درآمدهای قابل توجهی دریافت و کسب می کردند که مقایسه آن ها با دیگر مشاغل اجتماعی را در پی داشت و این مقایسه نیز مباحثی مانند کیفیت جبران خسارت در ورزش های حرفه ای، عمر محدود ورزشکار و ضرورت آینده نگری، سرمایه گذاری مخاطره آمیز یا شرط بندی و مانند آن را در کانون توجه همگان قرار داد. همچنین، کیفیت تدوین قرارداد و مسائل حقوقی آن مطرح شد. از سوی دیگر، به سبب رقابتی بودن بازار و رقابت نهادهای ورزش در دو عرصه ورزش و تجارت، ورزش حرفه ای به عنوان صنعت شناخته شد و ظرافت ها و پیچیدگی هایی پیدا کرد که متناسب با آن ها نیز قوانین و مقررات خاص خود را طلب می کرد
مطالعات مربوط به نهادهای ورزشی در کشورهای مورد مطالعه نشان می دهد مهمترین نهاد در ورزش حرفه ای در این کشورها سازمان لیگ حرفه ای است که به صورت موسسه ای تجاری به ثبت رسیده، توسط هیئت مدیره اداره می شود. مالکیت این سازمان بیشتر از آن حامیان مالی و باشگاه های سهامدار یا عضو آن است که زیر نظر فدراسیون های مربوط در کشور فعالیت می کنند. در ذیل فدراسیون و سازمان لیگ، باشگاه های قرار دارند که از دو جنبه رقابتی به ورزش حرفه ای می نگرد: یکی صرفا ورزش، البته به صورت حرفه ای برای کسب درآمد و دیگری تجارت و فعالیت های اقتصادی. نحوه نظارت فدراسیون ها بر سازمان لیگ از طریق تصویب اساسنامه و تایید قوانین و مقررات سالانه سازمان لیگ از سوی فدراسیون هاست که البته بدین معنی نیست که تمامی برنامه ها و فعالیت های این سازمان ها زیر نظر فدراسیون هاست. نحوه نظارت سازمان لیگ بر باشگاه ها از طریق موظف کردن آن ها به ارائه مجموعه ای مکتوب شامل سیاست باشگاه در خصوص موضوعات مختلف در آغاز هر سال به سازمان لیگ است. در مورد نیروی انسانی از آنجا که سازمان های لیگ و باشگاه ها همگی به دنبال افزایش بهره وری، کارآمدی و فعالیت اثربخش هستند؛ از این رو توسعه نیروی انسانی و نیروی انسانی توسعه یافته نیز همواره در کانون توجه آن ها قرار دارد؛ به همین سبب توجه به عوامل موثر در توسعه و بالندگی نیروی انسانی نیز از دغدغه های سازمان لیگ و باشگاه ها به شمار می آید؛ از جمله این عوامل می توان به ثبات قدم در تقویت نیروی انسانی، تغییر آمادگی از طریق تعدیل رفتار و ... اشاره کرد. حمایتهای مالی، پخش تلویزیونی، فروش بلیت و فعالی تهای تجاری از مهمترین و رایج ترین روش های تامین منابع مالی و کسب درآمد برای سازمان لیگ و باشگاه هاست و علاوه بر آن ها می توان از نقل و انتقال بازیکنان و قائل شدن امتیاز ویژه برای افراد در ورزشگاه ها نام برد. در پاره ای از موارد نیز می توان از کمک های دولتی برای تقویت باشگاه ها و توسعه ورزش در کشورها استفاده کرد. بیشترین حجم پرداخت ها و تخصیص منابع مربوط به نیروی انسانی است و علاوه بر آن ایجاد، نگهداری و بهبود ورزشگاه ها و تجهیزات مورد نیاز، زیرساخت های عمومی و اختصاصی ورزش چرخه ای نیز از موضوعات بسیار مهم و قابل توجه است.