گردشگری سلامت و فرصت های اقتصادی برای ایران
گردشگری سلامت یکی از شاخه های رو به رشد صنعت گردشگری در جهان است که ترکیبی از خدمات پزشکی، رفاهی و تفریحی را در اختیار بیماران قرار می دهد. این نوع گردشگری به بیماران اجازه می دهد تا در کنار دریافت خدمات درمانی، از امکانات گردشگری و فرهنگی کشور مقصد نیز بهره مند شوند. اهمیت گردشگری سلامت زمانی بیشتر می شود که به عنوان ابزاری موثر برای ایجاد درآمد ارزی، اشتغال زایی و ارتقای جایگاه بین المللی نظام سلامت کشورها در نظر گرفته شود.
ایران با برخورداری از مزیت های نسبی فراوان، ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری سلامت دارد. وجود پزشکان متخصص و مجرب، هزینه های پایین تر خدمات درمانی نسبت به کشورهای منطقه، منابع طبیعی متنوع و موقعیت جغرافیایی استراتژیک از مهم ترین عوامل جذابیت ایران برای بیماران خارجی است. به عنوان نمونه، هزینه برخی عمل های جراحی در ایران چندین برابر کمتر از کشورهای همسایه است، در حالی که کیفیت خدمات ارائه شده در بسیاری از مراکز درمانی کشور قابل رقابت با استانداردهای جهانی است.
با وجود این ظرفیت ها، ایران در حوزه گردشگری سلامت با چالش هایی نیز مواجه است. ضعف زیرساخت های بین المللی، نبود نظام جامع بازاریابی و تبلیغات، مشکلات مربوط به صدور ویزای درمانی و ناهماهنگی میان نهادهای مختلف دولتی و خصوصی از مهم ترین موانع گسترش این صنعت محسوب می شوند. علاوه بر این، برخی مراکز درمانی کشور هنوز به استانداردهای جهانی در حوزه خدمات بیمارستانی و رفاهی دست نیافته اند و همین مسئله می تواند در جذب بیماران خارجی محدودیت ایجاد کند.
از منظر اقتصادی، توسعه گردشگری سلامت می تواند پیامدهای بسیار مثبتی برای کشور به همراه داشته باشد. ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در بخش های پزشکی، هتلداری، حمل ونقل و خدمات گردشگری، یکی از مهم ترین این آثار است. همچنین افزایش درآمد ارزی و ورود سرمایه به کشور، به بهبود تراز اقتصادی کمک می کند. در کنار این موارد، ارتقای کیفیت خدمات درمانی داخلی به واسطه رقابت با استانداردهای بین المللی، یکی دیگر از مزایای توسعه این بخش است که به نفع کل جامعه خواهد بود.
برای دستیابی به این اهداف، لازم است سیاست های هماهنگ و حمایتی در سطح ملی طراحی و اجرا شوند. ایجاد مراکز درمانی بین المللی با استانداردهای روز، آموزش نیروی انسانی متخصص در حوزه گردشگری سلامت، استفاده از فناوری های نوین در تبلیغات و بازاریابی، و تسهیل فرایندهای قانونی از جمله اقدامات ضروری در این مسیر است. همچنین همکاری نزدیک میان وزارت بهداشت، وزارت گردشگری و بخش خصوصی می تواند بستر مناسبی برای شکوفایی این صنعت فراهم آورد.
جمع بندی آن که، گردشگری سلامت برای ایران نه تنها یک فرصت اقتصادی ارزشمند محسوب می شود، بلکه می تواند به ارتقای جایگاه منطقه ای و جهانی کشور در حوزه سلامت نیز بینجامد. بهره برداری هوشمندانه از این ظرفیت، علاوه بر ارزآوری و اشتغال زایی، به ارتقای کیفیت خدمات درمانی داخلی و افزایش اعتماد بیماران خارجی به نظام سلامت ایران کمک خواهد کرد.
محمد پورکریمی