دو ویژگی بارز ارزیاب

ویژگی یک ارزیاب بیشتر از دو چیز نیست!

1) بی طرفی و تفکر سیستمی (قضاوت بدون تعصب و کل نگری)

2) دانش و تجربه (تسلط بر معیارها و دانش تجربی)

نویسنده : دکتر احمد محمدیان

۱. مقدمه و اهمیت موضوع

ارزیابی یکی از کلیدی ترین فرآیندها در مدیریت، آموزش، منابع انسانی، کنترل کیفیت و تحقیق و توسعه است (دکتر احمد محمدیان).

. استانداردهای جهانی مانند ISO 9001 ، ASTD ، EFQM ، ILO روی مهارت ها و ویژگی های ارزیابان تاکید زیادی دارند. ارزیابان، چه در محیط های آموزشی، صنعتی یا تحقیقاتی، باید بتوانند به شکل دقیق و عینی، عملکرد، کیفیت یا کارایی یک سیستم، فرد یا فرآیند را بسنجند.

جمله شما دو ویژگی اصلی را مشخص می کند که تقریبا با تمام استانداردهای حرفه ای هماهنگ است:

1. بی طرفی و تفکر سیستمی

2. دانش و تجربه

بیایید هر کدام را دقیق و جزئی بررسی کنیم.

۲. ویژگی اول: بی طرفی و تفکر سیستمی (دکتر احمد محمدیان)

۲.۱ تعریف بی طرفی

بی طرفی یعنی ارزیاب قضاوت خود را بدون تاثیر تعصبات شخصی، تمایلات فرهنگی یا فشارهای سازمانی انجام دهد.

• استاندارد ISO 19011 (راهنمایی برای حسابرسی سیستم های مدیریت) تاکید می کند که ارزیاب باید «بی طرف و مستقل از فعالیت های مورد ارزیابی» باشد.
• EFQM (European Foundation for Quality Management) نیز بی طرفی را به عنوان یک معیار اخلاقی و حرفه ای برای ارزیابان معرفی می کند.

۲.۲ تعریف تفکر سیستمی

تفکر سیستمی یعنی نگاه کردن به موضوع به صورت کل نگر، نه فقط تمرکز بر جزئیات. یک ارزیاب با تفکر سیستمی:

• روابط علت و معلولی را درک می کند
• پیامدهای تصمیمات را پیش بینی می کند
• تعادل بین اجزای مختلف سیستم را می سنجد

استانداردهای بین المللی مرتبط:

• ISO 9001 و ISO 31000 روی دیدگاه کل نگر در مدیریت کیفیت و ریسک تاکید دارند.
• PMI و PMBOK (مدیریت پروژه) نیز نگاه سیستمی را یکی از مهارت های کلیدی ارزیابان پروژه ها می دانند.

۲.۳ اثبات اهمیت

مطالعات علمی نشان می دهد که قضاوت بدون تعصب و کل نگر بودن باعث می شود ارزیابی ها دقیق تر، قابل اعتمادتر و منصفانه تر باشند.

• تحقیق منتشر شده در Journal of Organizational Behavior ۲۰۱۹ نشان می دهد که ارزیابان بی طرف، خطای تصمیم گیری را تا ۴۰٪ کاهش می دهند.

۳. ویژگی دوم: دانش و تجربه (دکتر احمد محمدیان)

۳.۱ دانش

دانش ارزیاب شامل تسلط بر استانداردها، معیارها، شاخص ها و روش های سنجش است.

• ISO 19011 و ASTD Competency Model می گویند: ارزیاب باید با فرآیندها، ابزارها و متدولوژی های ارزیابی آشنا باشد.
• مثال: یک ارزیاب کیفیت باید با استانداردهای ISO 9001، روش های آماری و تکنیک های نمونه گیری آشنا باشد.

۳.۲ تجربه

تجربه یعنی توانایی استفاده عملی از دانش در موقعیت های واقعی:

• تجربه به ارزیاب کمک می کند تا موارد پیچیده و استثنایی را شناسایی و تحلیل کند.
• مطالعه Harvard Business Review (۲۰۱۸) نشان داده که تجربه بیش از پنج سال، دقت ارزیابی ها را در محیط های پیچیده به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

۳.۳ ارتباط دانش و تجربه با استانداردها

• استاندارد EFQM، PMI و ISO روی ترکیب دانش نظری و تجربه عملی تاکید دارند.
• این دو عنصر مکمل هم هستند: دانش بدون تجربه ممکن است تئوری باشد، و تجربه بدون دانش ممکن است ارزیابی سطحی یا اشتباه ایجاد کند.

۴. جمع بندی و مدل جامع

ارزیابی دقیق = (بی طرفی + تفکر سیستمی) × (دانش + تجربه)

یعنی هر دو عامل (دکتر احمد محمدیان) باید با هم باشند تا ارزیابی معتبر و استاندارد باشد. حتی اگر یک ویژگی عالی باشد، بدون ویژگی دیگر ارزیابی ناقص خواهد بود.

An assessor's attributes are not more than two things.

1) Impartiality and Systems Thinking

2) Knowledge and Experience

Author: Dr. Ahmad Mohamadian

1. Introduction and Importance of the Topic

Evaluation is one of the most critical processes in management, training, human resources, quality control, and research and development (Dr. Ahmad Mohamadian). Global standards such as ISO 9001, ASTD (now ATD), EFQM, and ILO place significant emphasis on the skills and characteristics of evaluators. Evaluators, whether in educational, industrial, or research environments, must be able to accurately and objectively assess the performance, quality, or efficiency of a system, individual, or process.

Your statement identifies two main characteristics that are aligned with almost all professional standards:

1. Impartiality and Systems Thinking

2. Knowledge and Experience

Let's examine each one precisely and in detail.

2. First Characteristic: Impartiality and Systems Thinking (Dr. Ahmad Mohamadian)

2.1 Definition of Impartiality

Impartiality means that the evaluator makes their judgment without being influenced by personal biases, cultural preferences, or organizational pressures.

• The ISO 19011 standard (Guidelines for auditing management systems) emphasizes that an auditor must be "impartial and independent from the activity being audited."
• EFQM (European Foundation for Quality Management) also introduces impartiality as an ethical and professional criterion for evaluators.

2.2 Definition of Systems Thinking

Systems thinking means looking at a subject holistically, not just focusing on details. An evaluator with systems thinking:

• Understands cause-and-effect relationships.
• Predicts the consequences of decisions.
• Assesses the balance between different components of a system.

Relevant International Standards:

• ISO 9001 and ISO 31000 emphasize a holistic view in quality and risk management.
• PMI and the PMBOK (Project Management Body of Knowledge) also consider a systems perspective to be one of the key skills for project evaluators.

2.3 Proof of Importance

Scientific studies show that unbiased judgment and a holistic approach make evaluations more accurate, reliable, and fair.

• A study published in the Journal of Organizational Behavior (2019) shows that impartial evaluators reduce decision-making error by up to 40%.

3. Second Characteristic: Knowledge and Experience (Dr. Ahmad Mohamadian)

3.1 Knowledge

An evaluator's knowledge includes mastery of standards, criteria, indicators, and measurement methods.

• ISO 19011 and the ASTD (ATD) Competency Model state that an evaluator must be familiar with evaluation processes, tools, and methodologies.
• Example: A quality auditor must be familiar with ISO 9001 standards, statistical methods, and sampling techniques.

3.2 Experience

Experience is the ability to practically apply knowledge in real-world situations:

• Experience helps the evaluator identify and analyze complex and exceptional cases.
• A Harvard Business Review (2018) study showed that over five years of experience significantly increases the accuracy of evaluations in complex environments.

3.3 The Relationship Between Knowledge, Experience, and Standards

• Standards such as EFQM, PMI, and ISO emphasize the combination of theoretical knowledge and practical experience.
• These two elements are complementary: knowledge without experience can be theoretical, and experience without knowledge can lead to superficial or incorrect evaluations.

4. Summary and Comprehensive Model (Dr. Ahmad Mohamadian)

Accurate Evaluation = (Impartiality + Systems Thinking) × (Knowledge + Experience)

This means both factors (Dr. Ahmad Mohamadian) must be present for the evaluation to be valid and standard. Even if one characteristic is excellent, without the other, the evaluation will be incomplete.