معرفی دو کتاب جدید دکتر حسام الدین رحیمی

معرفی دو کتاب جدید دکتر حسام الدین رحیمی 

فهرست

کتاب اول: حاکمیت اراده

• فصل ۱: مقدمه ای بر مفهوم حاکمیت اراده
• فصل ۲: مبانی فلسفی و حقوقی حاکمیت اراده
• فصل ۳: حاکمیت اراده در حقوق خصوصی
• فصل ۴: محدودیت های حاکمیت اراده
• فصل ۵: دیدگاه فقه اسلامی نسبت به حاکمیت اراده
• فصل ۶: حاکمیت اراده در حقوق تطبیقی
• فصل ۷: آثار حاکمیت اراده بر حل و فصل اختلافات
• فصل ۸: نقد و چالش های مربوط به حاکمیت اراده
• فصل ۹: آینده حاکمیت اراده در دنیای تجارت الکترونیک
• فصل ۱۰: جمع بندی و نتیجه گیری

کتاب اول: حاکمیت اراده

فصل ۱: مقدمه ای بر مفهوم حاکمیت اراده

• هدف از این فصل
  معرفی مفهوم حاکمیت اراده در زندگی حقوقی مدنی و تجاری.
  تبیین رابطه حاکمیت اراده با آزادی قرارداد و تعهدات.
• تعریف حاکمیت اراده
  اصل آزادی اراده به عنوان پایه قراردادها: هرگاه دو یا چند طرف به طور ارادی و با رضایت آزاد تصمیم به ایجاد تعهد بگیرند، قرارداد اعتبار می یابد.
  تفاوت حاکمیت اراده با عدالت عمومی و نظم عمومی: حاکمیت اراده یک اصل پایه است، اما محدود به قیود قانونی می شود.
• تاریخچه مختصر
  ریشه های فکری در تفکر قراردادهای عهد باستان تا فلسفه معاصر.
  نقش اندیشه قراردادگرایی در حقوق روم و دانشگاه های اسلامی-فلسفی.
• جایگاه در نظام های حقوقی مختلف
  حقوق مدنی اروپایی (ایالات متحده و فرانسه) و کشورهای مدرن: آزادی انتخاب طرفین، آزادی قرارداد، ادغام با اصول عقد و تعهد.
  تفاوت های فرهنگی و قانونی در پذیرش یا معارضه با حاکمیت اراده (مثلا در برخی نظام های حقوقی با ملاحظات نظم عمومی، اخلاق حسنه، حقوق مصرف کننده و محدودیت های قراردادی).
• مبانی نظریه ای و کارکردی
  کارکرد اقتصادی: ایجاد منابع تعهدی، انتقال مالکیت، ایجاد روابط تجاری و سرمایه گذاری.
  کارکرد اجتماعی: تنظیم روابط حقوقی میان افراد و نهادهای حقوقی.
• نتیجه گیری بخش
  حاکمیت اراده به عنوان محور قراردادهای خصوصی و چارچوب اصلی برای ایجاد تعهدها، با محدودیت های قانونی و اصول اخلاقی و اجتماعی.

فصل ۲: مبانی فلسفی و حقوقی حاکمیت اراده

• مبحث آزادی قرارداد
  نظریه های فلسفی بنیادی: لیبرالیسم، قراردادگرایی سیاسی-اخلاقی، حقوق گرایی عملی.
  دیدگاه های کتاب مقدس و حقوق طبیعی در پایه ی حاکمیت اراده.
• اصول بنیادین
  اصل اراده آزاد: اختیار افراد در تصمیم گیری درباره اراده خود تا جایی که با حقوق دیگران تداخل نکند.
  حمایت از طرفین در برابر اجبار: رضایت به صورت آگاهانه و بدون فشار.
• مبانی حقوقی معاصر
  قراردادها به عنوان منبع تعهد: توافق طرفین با اراده آزاد، در چارچوب قانون.
  نقش قاعده های عمومی در حفظ ثبات و اعتماد در روابط قراردادی.
• نظریه های مکمل
  لزوم توجه به عدالت و انصاف در اجرای قراردادها: عدالت قراردادی و انصاف در اجرای قراردادها.
  نقدها و محدودیت ها: پدیده های فساد، فریب، عدم توازن اطلاعات، و آثار نامطلوب در برخی قراردادها.
• نتیجه گیری
  مبانی فلسفی و حقوقی همواره به تبیین آزادی اراده کمک می کنند، اما در عمل باید تعادل با نظم عمومی و اخلاقی را حفظ کرد.

فصل ۳: حاکمیت اراده در حقوق خصوصی

• نقش و کارکرد در قراردادهای مدنی
  ثبت اراده طرفین در قرارداد، تعیین شروط اصلی و فرعی، و نحوه اجرایی شدن تعهدات.
  قراردادهای بیع، اجاره، شرکت، و قراردادهای مربوط به خدمات.
• حوزه های کاربردی
  قراردادهای تجاری: فروش کالا، پیمانکاری، خدمات حرفه ای، قراردادهای سرمایه گذاری مشترک.
  قراردادهای مدنی: ازدواج، وصیت، قراردادهای مالی غیرتجاری.
• تعارضات و چالش های عملی
  عدم تعادل قدرت بین طرفین، ناهمگنی در اطلاعات، فشارهای غیرارادی.
  مساله ی فریب و اشتباه در رضایت و آثار آن بر صحت قرارداد.
• ابزارهای حمایتی قانون مدنی
  قاعده «نفی ضرر» و حفاظت از منافع طرفین.

کتاب دوم: حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری

• فصل ۱: مقدمه بر سرمایه گذاری بین المللی
• فصل ۲: چارچوب حقوقی سرمایه گذاری بین المللی
• فصل ۳: انواع اختلافات سرمایه گذاری
• فصل ۴: روش های حل و فصل دوستانه
• فصل ۵: داوری بین المللی در سرمایه گذاری ها
• فصل ۶: رویه داوری در اختلافات سرمایه گذاری
• فصل ۷: اجرای آرای داوری سرمایه گذاری
• فصل ۸: چالش ها و انتقادات به سیستم داوری سرمایه گذاری
• فصل ۹: حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری در ایران
• فصل ۱۰: نتیجه گیری و توصیه ها

حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری

فصل ۱: مقدمه بر سرمایه گذاری بین المللی

• مفهوم سرمایه گذاری خارجی
  تعبیرهای مختلف از سرمایه گذاری خارجی: مالکیت مستقیم، سرمایه گذاری سهامی، و سرمایه گذاری در دارایی های فیزیکی.
• اهمیت حل اختلافات در سرمایه گذاری
  وجود ریسک های سیاسی و اقتصادی و اثرات آن بر سرمایه گذاری های خارجی.
• نیاز به چارچوب قانونی
  حفاظت از سرمایه گذاران، ایجاد بستر امن برای سرمایه گذاری و کاهش پرونده های اختلافی.
• تاریخچه و روند جهانی
  ایجاد و توسعه سازوکارهای داوری و سازوکارهای حل اختلاف در دو دهه اخیر.
• نتیجه گیری
  سرمایه گذاری بین المللی بدون وجود چارچوب موثر برای حل اختلافات به هیچ وجه پایدار نیست.

فصل ۲: چارچوب حقوقی سرمایه گذاری بین المللی

• معاهدات دو جانبه و چندجانبه
  مدل های استاندارد با موضوعات حفاظت و رفتار گزینشی و نمایندگی حقوقی سرمایه گذاران.
• مقررات داخلی
  معیارهای ملی برای جذب سرمایه گذاری و حمایت از سرمایه گذاران خارجی.
• اصول و قواعد عمومی
  اصل معقولیت، رفتار منصفانه و مساوی، و دسترسی به عدالت.
• ملاحظات طرحی و اجرایی
  نظم اداری، پرونده های قانونی، و مسئولیت های دولتی در پاسخ به ادعاهای سرمایه گذاران.
• نتیجه گیری
  چهارچوب حقوقی پیچیده و ترکیبی است که از سطح بین الملل و سطح داخلی در کنار هم شکل می گیرد.

فصل ۳: انواع اختلافات سرمایه گذاری

• اختلافات قراردادی
  نقض قراردادهای سرمایه گذاری، شروط سرمایه گذاری، و تعهدات طرفین.
• اختلافات ناشی از اقدامات حاکمیتی
  اقدامات دولتی که سرمایه گذار را تحت تاثیر قرار می دهد: ملی سازی، محدودیت های مالکیت، اقدامات معیوب اقتصادی.
• اختلافات ناشی از قراردادهای سرمایه گذاری با نفع عمومی
  تضاد منافع عام و خاص و نحوه برخورد حقوقی با این تقابل.
• سایر دسته بندی ها
  اختلافات ناشی از تاخیر و توقف پروژه، تامین مالی و تاخیر پرداخت ها.
• نتیجه گیری
  دامنه اختلافات سرمایه گذاری گسترده است و نیازمند ابزارهای حل اختلاف کارآمد است.

فصل ۴: روش های حل و فصل دوستانه

• مذاکره
  ایجاد کانال های ارتباطی موثر، زمان بندی، و مستندسازی مذاکرات.
• میانجی گری
  نقش گروه ثالث بی طرف در تسهیل تفاهمات.
• سازش
  قراردادهای کنشی میان سرمایه گذار و دولت یا طرف های دولتی.
• مزایا و محدودیت ها
  مزایا: هزینه کمتر، حفظ روابط، سرعت بیشتر.
  محدودیت ها: قابلیت اجرایی، الزام آور بودن تفاهم ها.
• نتیجه گیری
  رویکردهای غیرکنترلی در حل اختلافات سرمایه گذاری می تواند به نتایج پایدارتر منجر شود.

فصل ۵: داوری بین المللی در سرمایه گذاری ها

• مراکز داوری مهم
  ICC: International Court of Arbitration، ترین گزینه برای داوری های بین المللی با قواعد جامع.
  ICSID: ایجاد شده توسط بانک جهانی برای حل و فصل مناقشات سرمایه گذاری ها بین سرمایه گذاران و دولت ها.
  UNCITRAL: قوانین یکسان برای داوری های بین المللی که به صورت قراردادی توافقی استفاده می شود.
• ویژگی های داوری سرمایه گذاری
  عدالت و تخصصی بودن، امکان اجرای رای داوری در سطح بین الملل با استفاده از کنوانسیون نیویورک است.
• نتیجه گیری
  داوری بین المللی به عنوان ابزار اصلی حل اختلافات سرمایه گذاری، دارای پشتوانه ای قوی بین المللی است.

فصل ۶: رویه داوری در اختلافات سرمایه گذاری

• آغاز داوری
  ارائه شکایت، انتخاب قواعد حاکم و داوران، و تعیین مکان داوری.
• رسیدگی
  مراحل مقدماتی، درخواست ها، پاسخ ها، و ارائه شواهد و دفاعیات.
• صدور رای داوری
  آراء مستدل با ملاحظات حقوقی، اجمالی و مشخصات حقوقی.
• اصول موضوعی
  پوشش مسائل مهم از جمله مسائل مساعی، تضاد منافع، و روش رسیدگی.
• نتیجه گیری
  فرایند داوری سرمایه گذاری یک فرایند ساختارمند است که با رعایت حقوق طرفین، به نتیجه ای حقوقی می رسد.

فصل ۷: اجرای آرای داوری سرمایه گذاری

• کنوانسیون نیویورک
  تعهد کشورهای طرف قرارداد به اجرای آرای داوری در کشور خود با ملاحظات محدود.
• موانع احتمالی اجرا
  ملاحظات ملی، تضاد با منافع عمومی، مشکلات اجرایی و قانونی.
• ابزارهای اجرای داخلی
  صدور دستورات اجرایی، مراجعه به مراجع قضایی ملی برای اجرای رای داوری.
• نتیجه گیری
  اجرای رای داوری سرمایه گذاری، دارای پروسه های حقوقی مشخص در سطح ملی و بین المللی است.

فصل ۸: چالش ها و انتقادات به سیستم داوری سرمایه گذاری

• اتهام جانبداری
  اتهام به داوری ها به دلیل گرایش به منافع سرمایه گذاران یا دولت.
• کاهش حاکمیت ملی
  برخی رای ها که ممکن است وارد حوزه هایی از سیاست های عمومی شوند.
• مساله عدم شفافیت
  لزوم شفافیت بیشتر در فرایند داوری و آرا، با حفظ حریم اطلاعاتی.
• نتیجه گیری
  نیاز به بازنگری و اصلاح برخی از فرایندها برای حفظ مشروعیت و تعادل حقوقی.

فصل ۹: حل و فصل اختلافات سرمایه گذاری در ایران

• چارچوب حقوق داخلی ایران
  مقررات سرمایه گذاری خارجی، قوانین تجاری و بین المللی در ایران.
• تجربه های عملی
  تجربه های داوری و حل اختلافات در ایران و مناطق هم جوار.
• محدودیت ها و فرصت ها
  ظرفیت های داوری داخلی، پذیرش استانداردهای بین المللی، و الزامات قانونی.
• نتیجه گیری
  تقویت فرآیندهای داخلی و بهره گیری از سازوکارهای بین المللی برای حل اختلافات سرمایه گذاری در ایران ضروری است.

فصل ۱۰: نتیجه گیری و توصیه ها

• نکته های کلیدی
  بهبود شفافیت در قراردادها و داوری ها.
  تقویت ظرفیت های داخلی برای رسیدگی به دعاوی سرمایه گذاری.
  ایجاد چارچوب های مطمئن برای اجرای رای داوری با حفظ حقوق سرمایه گذاران و دولتها.
• پیشنهادها
  تقویت هماهنگی میان کشورهای فعال در سرمایه گذاری از طریق معاهدات با شفافیت بیشتر.
  ایجاد سازوکارهای داوری تخصصی برای حوزه های مختلف سرمایه گذاری.
  توجه به اصول اخلاقی و حقوقی جهت ارتقاء اعتماد عمومی به سیستم داوری.
• نتیجه گیری نهایی
  با توجه به پیچیدگی و گستردگی اختلافات سرمایه گذاری، نیازمند چارچوب های جامع و کارآمد داوری و حل اختلافات هستیم.