خاموشی های پرهزینه؛ آیا صنعت ایران در تاریکی فرو می رود؟

---

 

قطعی های مکرر برق در این روزها و در سال های اخیر به یکی از چالش های اصلی اقتصاد ایران، به ویژه بخش صنعت، تبدیل شده است. این قطعی ها، که گاه به صورت برنامه ریزی شده یا غیرمنتظره و به مدت چند ساعت در روز رخ می دهند، بهره وری صنایع را به شدت کاهش داده و خسارات مالی و اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته اند. گزارش های وزارت نیرو نشان می دهد در تابستان 1403، قطعی های برق در برخی مناطق صنعتی کشور به طور متوسط 4 تا 6 ساعت در روز بوده و شهرک های صنعتی بزرگی مانند شمس آباد تهران، کاوه در ساوه، و مناطق صنعتی اصفهان و تبریز را تحت تاثیر قرار داده است. این مشکل به ویژه در صنایع انرژی بر مانند فولاد، سیمان، پتروشیمی و نساجی اثرات منفی گسترده ای داشته و برنامه ریزی تولید، زنجیره تامین و تعهدات تجاری را مختل کرده است. وابستگی صنایع به انرژی پایدار، ضرورت توجه فوری به این معضل و ارائه راه حل های موثر را بیش از پیش آشکار می سازد.

قطعی های بی امان؛ آیا صنعت ایران نفس های آخر را می کشد؟

توقف خطوط تولید یکی از بارزترین پیامدهای قطعی های برق است که به کاهش ظرفیت تولید و افزایش هزینه های ثابت منجر می شود. برای مثال، در صنعت فولاد، توقف کوره های ذوب می تواند خسارات چندصد میلیونی به ازای هر ساعت ایجاد کند. علاوه بر این، قطع ناگهانی برق به تجهیزات حساس مانند ماشین آلات CNC و دستگاه های الکترونیکی آسیب می رساند و هزینه های تعمیر یا تعویض را به صنایع تحمیل می کند. بسیاری از واحدهای صنعتی برای جبران این قطعی ها به ژنراتورهای دیزلی روی آورده اند، اما هزینه سوخت و نگهداری این ژنراتورها، به ویژه با افزایش قیمت سوخت، بار مالی سنگینی ایجاد کرده است. این وضعیت رقابت پذیری محصولات ایرانی را در بازارهای داخلی و بین المللی کاهش داده و برای نمونه، صادرات محصولات پتروشیمی در سال 1402 به دلیل مشکلات تولید حدود 15 درصد افت داشته است. افزون بر این، بی ثباتی در تامین برق اعتماد سرمایه گذاران داخلی و خارجی را تضعیف کرده و سرمایه گذاری در بخش صنعت را کاهش داده است.

پیامدهای قطعی های برق فراتر از بخش صنعت، اثرات اجتماعی و اقتصادی گسترده ای به دنبال دارد. کاهش تولید به بیکاری موقت کارگران و کاهش درآمد خانوارها منجر شده است. برآوردها نشان می دهد در سال 1403، حدود 10 درصد از نیروی کار در شهرک های صنعتی به دلیل قطعی ها با کاهش ساعات کاری مواجه شدند. این وضعیت درآمدهای مالیاتی دولت را کاهش داده و به تضعیف اقتصاد ملی انجامیده است. در بلندمدت، ادامه این روند می تواند جایگاه ایران را در بازارهای جهانی به خطر بیندازد و رشد اقتصادی کشور را کندتر کند. این چالش ها نشان دهنده نیاز مبرم به اقداماتی برای تضمین پایداری تامین انرژی است.

قطعی های مکرر برق؛ تهدیدی جدی برای پایداری صنایع ایران

برای کاهش اثرات منفی قطعی های برق، اجرای راه حل های کوتاه مدت و بلندمدت ضروری است. در کوتاه مدت، مدیریت بهتر مصرف برق از طریق برنامه ریزی دقیق تر و اطلاع رسانی به موقع قطعی ها می تواند اختلالات را کاهش دهد. ارائه تسهیلات برای خرید ژنراتورهای اضطراری و یارانه سوخت به صنایع نیز می تواند هزینه های عملیاتی را کم کند. همچنین، اختصاص برق پایدار به صنایع کلیدی و انرژی بر برای حفظ تولید اهمیت دارد. در بلندمدت، سرمایه گذاری در زیرساخت های تولید برق، مانند ساخت نیروگاه های جدید و به روزرسانی شبکه انتقال، ضروری است. تشویق سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی می تواند وابستگی به سوخت های فسیلی را کاهش دهد. اجرای برنامه های بهینه سازی مصرف برق در صنایع از طریق فناوری های نوین و آموزش نیز به افزایش بهره وری انرژی کمک خواهد کرد.

قطعی های برق، تنها یک اختلال فنی نیستند، بلکه تهدیدی جدی برای پایداری اقتصاد ملی، رقابت پذیری صنعت و امنیت شغلی کارگران به شمار می آیند. مقابله موثر با این چالش نیازمند مجموعه ای از اقدامات فوری، هماهنگ و آینده نگر است. اتخاذ راهبردهای کوتاه مدت برای کنترل بحران و برنامه ریزی بلندمدت برای توسعه زیرساخت های انرژی، می تواند زمینه ساز ثبات تولید و بازگشت اعتماد به فضای کسب وکار در ایران باشد.

*نویسنده: موسی کاظم زاده؛ قابل دسترسی نیز در سایت بازار تبریز آنلاین

https://bazartabrizonline.ir