اختلال بد شکلی بدن یا Body dysmorphic disorder (BDD)

اختلال بد شکلی بدن چیست ؟

اختلال بدشکلی بدن یا BDD یک وضعیت روانی است که در آن فرد با نگرانی شدید و وسواس گونه نسبت به یک یا چند ویژگی ظاهری خود درگیر می شود. این ویژگی ممکن است بسیار جزئی یا حتی غیرقابل مشاهده برای دیگران باشد، اما ذهن فرد آن را بزرگ و غیرقابل تحمل تصور می کند و در طبقه اختلالات وسواسی است. فرد مبتلا ممکن است ساعت ها صرف نگاه کردن در آینه، پوشاندن آن ناحیه یا بررسی عکس های خود کند. این رفتارها به مرور باعث کاهش شدید اعتمادبه نفس انزوای اجتماعی و اختلال در عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی می شوند.

اختلال بدشکلی معمولا در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود و اگر به موقع درمان نشود، ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

تاریخچه اختلال بدشکلی بدن یا دیسمورفی

اولین نشانه های توصیف اختلال بدشکلی بدن به اواخر قرن نوزدهم برمی گردد، زمانی که پزشکان اروپایی مانند ریشوس از واژه هایی مثل “دیس مورفیا” یا “بیماری بدشکلی” برای توصیف افرادی استفاده کردند که به طور وسواس گونه از ظاهر خود ناراضی بودند.

در ادامه، با پیشرفت علم روان پزشکی، شناخت عمیق تری نسبت به این وضعیت شکل گرفت. نهایتا در دهه ۱۹۹۰، انجمن روان پزشکی آمریکا (APA) اختلال بدشکلی را به طور رسمی در نسخه چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV) گنجاند.

از آن زمان تاکنون، تحقیقات گسترده ای درباره علل، نشانه ها و راهکارهای درمانی این اختلال انجام شده است. امروزه، با رشد سریع شبکه های اجتماعی، استفاده گسترده از فیلترهای تصویری و افزایش مقایسه های ظاهری در فضای مجازی، میزان نارضایتی از ظاهر در سطح جهانی بالا رفته و اهمیت شناخت و درمان اختلال بدشکلی بیش ازپیش احساس می شود.

علائم و نشانه های افراد مبتلا به بدریخت انگاری

افراد مبتلا به اختلال بدشکلی بدن معمولا درگیر افکار منفی و وسواسی درباره ظاهر خود هستند. آن ها ممکن است ساعت ها در روز را صرف نگاه کردن در آینه، مقایسه خود با دیگران یا پنهان کردن بخشی از بدن خود کنند. اجتناب از حضور در جمع، اضطراب هنگام گرفتن عکس، مراجعه مکرر به پزشکان زیبایی یا حتی کندن پوست و مو از جمله رفتارهای شایع در این افراد است. شدت این علائم ممکن است در هر فرد متفاوت باشد اما در اغلب موارد، باعث مختل شدن زندگی روزمره، کاهش اعتمادبه نفس و مشکلات ارتباطی می شود. توجه به این نشانه ها نقش مهمی در تشخیص به موقع اختلال بدشکلی و شروع فرایند درمان دارد.

تشخیص اختلال بدشکلی بدن

تشخیص اختلال بدشکلی معمولا از طریق مصاحبه بالینی توسط روان پزشک یا روان شناس صورت می گیرد. در این فرایند، نگرانی های افراطی فرد درباره ظاهر، مدت زمان اشتغال ذهنی و میزان اختلال در عملکرد اجتماعی یا شغلی بررسی می شود. برای کمک به تشخیص دقیق تر، تست هایی مانند BDD-YBOCS نیز به کار می روند که شدت علائم وسواسی مرتبط با ظاهر را ارزیابی می کنند.

یکی از نکات مهم در تشخیص این اختلال، افتراق آن از سایر مشکلات روانی مشابه مثل وسواس فکری – عملی (OCD)، اختلالات خوردن (مانند بی اشتهایی عصبی)، اختلالات روان پریشی یا اختلال شخصیت نمایشی است. تشخیص درست و به موقع می تواند 

مسیر درمان را هموار کرده و از پیشرفت این اختلال جلوگیری کند.

دلایل اختلال بدشکلی بدن (BDD)

پیدایش اختلال بدشکلی بدن می تواند نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف زیستی، روانی و محیطی باشد.

۱. عوامل زیستی: پژوهش ها نشان داده اند که اختلال در عملکرد انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین، یا تفاوت هایی در ساختار مغز ممکن است در بروز این اختلال نقش داشته باشند. همچنین، افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به اختلالات اضطرابی یا وسواسی دارند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به BDD قرار بگیرند.

۲. عوامل روان شناختی: تجربیات دوران کودکی مانند سرزنش یا انتقادهای مداوم درباره ظاهر یا احساس نارضایتی شدید از خود، می توانند زمینه ساز وسواس های مربوط به بدن و ظاهر در بزرگسالی شوند.

۳. عوامل محیطی و فرهنگی: در دنیای امروز، رسانه ها و شبکه های اجتماعی نقش مهمی در شکل گیری استانداردهای غیرواقعی زیبایی دارند. نمایش چهره ها و بدن های ایده آل باعث می شود افراد، به ویژه نوجوانان، تصویر بدی از خود پیدا کنند و زمینه برای بروز اختلال بدشکلی فراهم شود.

Changing socio-cultural values and excessive exposure to mass media targeting young people have crafted an imaginary body image that inculcates insecurity among ordinary people regarding self‑image.” 

تغییر ارزش های اجتماعی - فرهنگی و قرارگرفتن بیش از حد در معرض رسانه های عمومی، تصویری غیرواقعی از بدن ترسیم کرده اند که باعث احساس ناامنی در افراد عادی نسبت به تصویر بدنی شان می شود.