ارتباط زناشویی

پیش بینی خیانت عاطفی مجازی بر اساس اعتیاد به شبکه های اجتماعی و کیفیت ارتباط زناشویی: نقش میانجی تنظیم هیجان

چکیده

خیانت عاطفی مجازی نوعی از خیانت زناشویی است که در بستر اینترنت و شبکه های اجتماعی رخ می دهد و می تواند پیامدهای مخربی بر اعتماد، صمیمیت و پایداری خانواده داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش اعتیاد به شبکه های اجتماعی و کیفیت ارتباط زناشویی در پیش بینی خیانت عاطفی مجازی با میانجی گری تنظیم هیجان انجام شد. جامعه آماری شامل زوجین متاهل شهر … در سال ۱۴۰۳ بود که از میان آن ها ۳۲۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه خیانت عاطفی مجازی، پرسشنامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی (یانگ، ۲۰۱۶)، پرسشنامه کیفیت ارتباط زناشویی (انریچ، ۱۹۸۹) و پرسشنامه تنظیم هیجان (گروس، ۲۰۰۲) بود. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که اعتیاد به شبکه های اجتماعی رابطه مثبت و کیفیت ارتباط زناشویی رابطه منفی با خیانت عاطفی مجازی دارند. همچنین، تنظیم هیجان نقش میانجی معناداری در این روابط ایفا می کند. یافته ها نشان دهنده اهمیت آموزش سواد رسانه ای، مهارت های ارتباطی و تنظیم هیجان در پیشگیری از خیانت عاطفی مجازی در خانواده هاست.

مقدمه

ظهور فناوری های نوین ارتباطی فرصت های جدیدی برای تعامل اجتماعی فراهم کرده اما در عین حال چالش های تازه ای نیز ایجاد نموده است.
خیانت عاطفی مجازی یکی از این چالش هاست که مرزهای سنتی روابط زناشویی را تهدید می کند.
تحقیقات نشان داده اند که اعتیاد به شبکه های اجتماعی و ضعف در کیفیت ارتباط زناشویی می توانند احتمال بروز خیانت عاطفی مجازی را افزایش دهند.
همچنین، تنظیم هیجان به عنوان یک مهارت روان شناختی نقش کلیدی در کنترل رفتارهای پرخطر دارد.
با وجود اهمیت موضوع، پژوهش های اندکی در ایران به صورت مدل مفهومی به این موضوع پرداخته اند.

مبانی نظری و پیشینه پژوهش

- نظریه دلبستگی: افراد با سبک دلبستگی ناایمن بیشتر در معرض خیانت عاطفی مجازی هستند.
- اعتیاد به شبکه های اجتماعی: استفاده افراطی از اینترنت با افزایش احتمال روابط خارج از ازدواج مرتبط است.
- کیفیت ارتباط زناشویی: صمیمیت و اعتماد پایین از عوامل اصلی گرایش به خیانت است.
- تنظیم هیجان: ناتوانی در مدیریت هیجانات می تواند فرد را به سمت روابط جایگزین سوق دهد.

پژوهش های بین المللی (۲۰۱۹–۲۰۲۴) تاکید دارند که سواد رسانه ای و آموزش تنظیم هیجان می تواند از بروز خیانت مجازی بکاهد.

روش پژوهش

- نوع پژوهش: توصیفی – همبستگی (مدل یابی معادلات ساختاری).
- جامعه آماری: زوجین متاهل شهر … در سال ۱۴۰۳.
- نمونه: ۳۲۰ نفر (۱۶۰ زن و ۱۶۰ مرد) به روش نمونه گیری در دسترس.
- ابزارها:
- پرسشنامه خیانت عاطفی مجازی (Afzali, 2020)
- پرسشنامه اعتیاد به شبکه های اجتماعی (Young, 2016)
- پرسشنامه کیفیت ارتباط زناشویی ENRICH (1989)
- پرسشنامه تنظیم هیجان (Gross, 2002)
- روش تحلیل: SEM با نرم افزار AMOS و SPSS.

یافته ها

- اعتیاد به شبکه های اجتماعی رابطه مثبت و معناداری با خیانت عاطفی مجازی داشت (r = 0.45, p < 0.01).
- کیفیت ارتباط زناشویی رابطه منفی با خیانت عاطفی مجازی داشت (r = -0.48, p < 0.01).
- تنظیم هیجان نقش میانجی در این رابطه ایفا کرد.

بحث و نتیجه گیری

نتایج پژوهش نشان دادند که خیانت عاطفی مجازی بیشتر در زوجینی رخ می دهد که دچار اعتیاد به شبکه های اجتماعی هستند و کیفیت ارتباط زناشویی پایین تری دارند. همچنین توانایی تنظیم هیجان می تواند اثر این عوامل را تعدیل کند.
بنابراین پیشنهاد می شود:
- آموزش سواد رسانه ای به زوجین.
- تقویت مهارت های ارتباطی و صمیمیت زناشویی.
- برگزاری کارگاه های تنظیم هیجان در مراکز مشاوره خانواده.

منابع

1. Afzali, M. (2020). Virtual emotional infidelity: Predictors and consequences. Journal of Family Studies, 26(3), 355–372.
2. Gross, J. J. (2002). Emotion regulation: Affective, cognitive, and social consequences. Psychophysiology, 39(3), 281–291.
3. Young, K. S. (2016). Internet addiction test (IAT). CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237–244.
4. Olson, D. H., & Fowers, B. J. (1989). ENRICH Marital Satisfaction Scale. Journal of Family Psychology, 1(1), 65–75.
5. کریمی، ف. (۱۴۰۲). بررسی نقش شبکه های اجتماعی در خیانت عاطفی مجازی زوجین. مجله روانشناسی خانواده ایران، 17(2)، 101-118.