مرز جدید انطباق مالی در فوتبال؛ تحلیلی بر پرونده کاسیمپاشا و علی قلی زاده

هوالعلیم

مرز جدید انطباق مالی در فوتبال؛ تحلیلی بر پرونده کاسیمپاشا و علی قلی زاده

مقدمه: انقلاب پنهان در نظام نقل و انتقالات

نظام نقل و انتقالات در فوتبال طی دو دهه گذشته دستخوش تحولات بنیادینی بوده است. با این حال، یکی از چالش های پایدار این نظام، توزیع عادلانه «پاداش های آموزشی» و «سهم همبستگی» به باشگاه هایی بوده است که در مراحل اولیه رشد و پرورش بازیکنان حرفه ای نقش داشته اند. بر اساس گزارش های فیفا، در سیستم قدیمی مبتنی بر «ادعا» (سیستم ادعایی)، تخمین زده می شد که حدود ۸۰ درصد از مبالغ مستحق را در موارد مختلف از جمله فقدان شفافیت و پیچیدگی های بوروکراتیک، هرگز به دست باشگاه های سازنده نمی رسید.

در واکنش به این خلا ملی، فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) دست به یک اصلاح ساختاری زد و در تاریخ ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲، نهاد مستقلی با نام «اتاق پایاپای فیفا» (FIFA Clearing House - FCH) را راه اندازی کرد.این نهاد یک واسطه مالی ساده، با استفاده از کلیدی پا به عرصه گذاشتن تمرکز، پردازش و خودکار پرداخت های کمک های آموزشی.و مهمتر از آن، ارتقای شفافیت مالی، تقویت سیستم یکپارچگی انتقال و انتقالات و مقابله با رفتارهای متقلبانه و فساد است.پرونده بعدی کمیته انضباطی فیفا در ویژه باشگاه های کاسیم پاشا، که به دلیل اثبات فرآیندهای اتاق پایاپای ترکیه، به وضوح نشان می دهد که قواعد بازی برای باشگاه ها تغییر کرده و انطباق مالی به یک الزام حیاتی تبدیل شده است. این یادداشت، ضمن کالبدش این پرونده، به بررسی حقوقی و پیامدهای تحلیلی آن برای کل جامعه فوتبال می پردازد.

بخش اول: توضیحات حقوقی اتاق پایاپای فیفا (FCH)

اهداف و فلسفه: چرا فیفا به یک اتاق پایاپای نیاز دارد؟

ایجاد FCH نشان دهنده یک تحول مهم در مدل حکمرانی فیفا است. فیفا با این نهاد، عملا از یک سازمان صرفا ورزشی به یک نهاد ترکیبی ورزشی-مالی با اختیارات نظارتی مشخص شده است. این مستقل که مقر آن در فرانسه است، به عنوان یک موسسه پرداخت دارای مجوز است و تحت نظارت نهاد نظارتی فرانسه (Autorité de Contrôle Prudentiel et de Résolution - ACPR) قرار دارد.این مجوز رسمی، به FCH این امکان را می دهد که وظایف خود را در قانون و مطابق با مقررات بین المللی انجام دهد.

از مهم ترین وظایف FCH، انجام «ارزیابی تطبیق» (Compliance Assessment) است که یک فرآیند اجرایی برای احراز هویت و بررسی سوابق طرفین درگیر در یک معامله مالی است.هدف از این روند، اطمینان از قوانین ملی و بین المللی مرتبط با مبارزه با پولشویی (Anti-Money Laundering)، تحریم های مالی، و مبارزه با فساد و آسیب مالی تروریسم است.این پیشگیرانه، سیستم قدیمی مبتنی بر ادعا، تضمین می کند که همه تراکنش ها از نظر مالی شفاف و قانونی باشند و از این طریق، سلامت مالی اکوسیستم فوتبال را تقویت کنند.

کلیدی: ارزیابی تطبیق (ارزیابی انطباق)

فرآیند ورود به سیستم FCH که به آن «Onboarding» گفته می شود، شامل پنج مرحله کلیدی است که باشگاه ها باید با دقت آن ها را انجام دهند.این مراحل شامل ثبت نام در پورتال مشتری FCH، جمع آوری و ارسال اسناد مورد نیاز، ارزیابی تطبیق، امضای شرایط و مقررات، و در نهایت پرداخت می شود.اسناد مورد نیاز برای ارزیابی تطبیق بسیار مهم هستند و شامل صورت های مالی آخر، اطلاعات دقیق نماینده باشگاه، و در مواردی، اطلاعات مربوط به سهامداران نهایی (Ultimate Beneficial Owners) است.

مقررات FCH به طور خاص به مفهوم «شکست در ارزیابی تطبیق اولیه» (First Compliance Assessment Failure) اشاره دارد که به معنای عدم موفقیت یک طرف در گذراندن موفقیت آمیز فرآیند ارزیابی تطبیق در مهلت های قابل قبول است.این شکست صرفا به معنای عدم ارائه صحیح یا به موقع اسناد و اطلاعات مورد نیاز است و لزوما به معنای عدم تصمیم یا پرداخت به پرداخت مبلغ مورد نظر نیست. این تمایز حقوقی، جوهر کاسیم پاشا را تشکیل می دهد و نشان می دهد که در دنیای جدید فیفا، رعایت دقیق پروتکل های اداری و مالی، به انجام پرداخت ها، حیاتی است.

بخش دوم: کالبدشکافی حقوقی پرونده کاسیم پاشا (تصمیم FDD-17782)

روایت واقعه: ادعای باشگاه و پیام فیفا

پرونده کمیته انضباطی فیفا با شماره FDD-17782 مربوط به نقل و انتقال بازیکن ملی پوش ایرانی، علی قلی زاده، به باشگاه کاسیم پاشا است. این پرونده از سوی دپارتمان اتاق پایاپای فیفا به کمیته انضباطی ارجاع داده شد، چرا که باشگاه کاسیم پاشا به عنوان «باشگاه جدید»، فرآیند «Onboarding» خود را به درستی تکمیل نکرده بود، که این امر به منزله «شکست در ارزیابی تطبیق اولیه» تلقی شد.

در واکنش به این ارجاع، باشگاه کاسیم پاشا در نامه ای به کمیته انضباطی فیفا، استدلال کرد که باید مبلغی را بابت سهام همبستگی باشگاه های سازنده بپردازد. آن ها مدعی شدند که در قرارداد انتقال بازیکن با باشگاه سابق او، اسپورتینگ شارلوا، توافق شده و مبلغ پرداختی به شارلوا، شامل سهام همبستگی نیز خواهد بود. باشگاه برای اثبات ادعای خود، قرارداد و پیام های پرداخت سوئیفت را ارائه داد و اظهار داشت که این شارلوا است که سهام همبستگی را بپردازد.

رای رد استدلال باشگاه: تله حقوقی

کمیته انضباطی فیفا، استدلال باشگاه کاسیم پاشا را از نظر ماهوی بررسی نکرد و آن را بر اساس یک دلیل شکلی مهم رد کرد. این کمیته به صراحت اعلام کرد که بر اساس ماده ۱۵ از مقررات اتاق های فیفا (FCHR)، تصمیم اتاق پایاپای در مورد ارزیابی تطبیق، «نهایی و لازم الاجرا بوده و هیچ گونه نظر دیگری نمی تواند باشد».

این موضوع یک نکته حقوقی بسیار کلیدی و حیاتی است: کمیته انضباطی فیفا، بر خلاف باشگاه تصویر کاسیم پاشا، صلاحیت «بازنگری یا اصلاح» تصمیم FCH را ندارد.در واقع، تنها وظیفه این کمیته در چنین مواردی، مجازات های پیش بینی شده در ماده ۱۷ قانون FCHR است. این ساختار حکمرانی دو لایه، یک دیوار صلاحیت حقوقی (Jurisdictional Wall) بین نهادهای اجرایی FCH و نهاد قضایی کمیته انضباطی ایجاد می کند. این تقسیم کار به FCH اجازه می دهد تا به عنوان یک نهاد فنی و مالی، بدون رسیدگی های قضایی در خصوص ماهیت تصمیماتش، وظایف خود را انجام دهند. از این رو، پیامد این امر برای باشگاه ها است که در صورت بررسی تطبیق اولیه با مشکلی که می شوند، نمی توانند با ارائه مدارک پرداخت به کمیته انضباطی از مجازات فرار کنند. بلکه تنها راه چاره، همکاری کامل و دقیق از همان ابتدا با FCH است.

بخش سوم: تحلیل جامع محکومیت ها و پیام های آن

اعمال مالی: جریمه و عوارض

کمیته انضباطی فیفا، بر اساس صلاحیت محدود خود، مجازات هایی را علیه باشگاه کاسیم پاشا تعیین کرد که دقیقا مطابق با مقررات مربوطه بود. این ها بر اساس ماده ۱۷.۷ FCHR اعمال مجازات های مربوط به باشگاه های را که در ارزیابی تطبیق اولیه خود شکست می خورند، انجام می دهند.این جرم ها شامل موارد زیر بودند:

• یک جریمه نقدی به مبلغ ۵۰۰۰ فرانک سوئیس.
• یک خسارت 2.5 درصدی از مبلغ پرداختی های آموزشی محاسبه شده است (2.5 درصد از 1086.51 یورو) که باید از طریق FCH به باشگاه های سازنده پرداخت شود.

کمیته انضباطی میزان جریمه را با پرداخت انجام شده و مبلغ درگیر در پرونده دانسته ها و شناسایی ها می کند که این مجازات ها با هدف بازدارندگی و تضمین رعایت قوانین فیفا انجام شده اند.

تبیین تمایز: «شکست در تطبیق» در مقابل «عدم پرداخت»

پرونده کاسیمپا یک درس حقوقی مهم راشا می کند: مجازات ها بر اساس نوع تفاوت، متفاوت هستند. این پرونده با پرونده های دیگری که در آن ها باشگاه ها به دلیل «عدم پرداخت» مبالغ مقرر توسط FCH محکوم شده اند، تفاوت ماهوی دارد.

در حالی که دادگاه باشگاه کاسیمپاشا (به دلیل شکست در فرآیند اداری/مالی ارزیابی تعبیق) شامل و عوارض 2.5 درصدی بود، در پرونده های دیگر مانند پرونده باشگاه آمیان، مجازات «عدم پرداخت» مبلغ نظر توسط باشگاه، به غیر از جریمه نقدی، شامل «محرومیت از ثبت نام بازیکن جدید» (ممنوعیت ثبت نام) نیز می شود.این دوگانه نشان دهنده تحلیل دقیق فیفا از ماهیت هر جرم است. 

بخش چهارم: درس ها و چشم انداز آینده حقوقی فوتبال

آژیر خطر برای باشگاه ها: چرا انطباق مهم تر از همیشه است؟

پرونده کاسیمپاشا یک پیام صریح و قاطع برای تمامی باشگاه ها در جهان دارد: در دنیای جدید فوتبال، «انطباق مالی و حقوقی» (Financial and Legal Compliance) به همان اندازه «رقابت ورزشی و موفقیت در زمین» است. این به وضوح نشان می دهد که حتی یک باشگاه ادعا می کند که پرونده های مالی خود را به شیوه های متفاوتی انجام می دهند، صرفا در رویه های اداری و مستندات به نهادهای جدید فیفا، می توانند منجر به شکست های مالی شوند.

باشگاه ها دیگر نمی توانند مسائل مربوط به بخش های مالی و حقوقی خود را نادیده بگیرند. آن ها باید مطمئن شوند که تیم های حقوقی و اداری آن ها به طور کامل با قوانین جدید FCH آشنا و مستندات Onboarding و ارائه شده با دقت و در مهلت های انجام می شوند.عدم توجه به این مسائل می تواند به جریمه های مالی و حتی محرومیت های سنگین تر در آینده تبدیل شود.

آینده حاکمیت فیفا و نقش نهادهای مستقل

این پرونده همچنین نگاهی اجمالی به مدل حکمرانی آینده فیفا ارائه می دهد. فیفا به سمت ایجاد نهادهای تخصصی و تا حدودی مستقل برای حل مسائل پیچیده ای مانند مسائل مالی در حال حرکت است.با تفکیک اختیارات بین نهادهای اجرایی (مانند FCH) که وظایف نظارت و بررسی فنی را بر کنترل و نهادهای قضایی (مانند کمیته انضباطی) انجام می دهند که به مجازات ها می پردازند، فیفا به دنبال افزایش کارایی و کاهش بر دوش نهادهای قضایی خود است. این روند احتمالا در سایر زمینه های قانونی، از جمله نظارت بر ایجنت های فوتبال نیز ادامه خواهد یافت.

نتیجه گیری: از یک پرونده کوچک تا یک آموزش بزرگ

پرونده باشگاه کاسیم پاشا در نگاه اول ممکن است یک تصمیم حقوقی معمولی به نظر برسد، اما در یک نقطه عطف و یک درس آموزشی بزرگ برای جامعه حقوق ورزش است. این پرونده نشان می دهد که فیفا مصمم است تا با استفاده از ابزارهای نظارتی نوین، شفافیت و یکپارچگی را در نظام نقل و انتقالات نهادینه کند. مهم ترین پیام های این پرونده عبارتند از:

• افزایش اهمیت انطباق: برای باشگاه ها، رعایت اقدامات اداری و مالی فیفا به یک اولویت تبدیل شده است.
• نقش نوین FCH: اتاق پایاپای فیفا فراتر از یک واسطه مالی، به یک نهاد نظارتی با اختیارات اجرایی مشخص شده است.
• تفاوت در مجازات ها: فیفا بین تخلفات فرآیندی (مانند شکست در تطبیق) و تخلفات مالی مستقیم (مانند عدم پرداخت) تمایز قائل می شود و هزینه های انجام شده با هر یک از اعمال می کند.

این یک پرونده قدرتمند است که در دنیای مدرن فوتبال، دقت در پشت میزهای اداری به اندازه کافی در زمین بازی وجود دارد و ممکن است سهل انگاری می تواند نتایج مالی و حقوقی سنگین به همراه داشته باشد. این تصمیم به عنوان یک الگوی حقوقی مهم، در آینده نیز مورد استناد و تحلیل قرار خواهد گرفت و مسیر آتی حقوق ورزشی را در زمینه ترسیم می کند.

مصطفی لطفی . وکیل ورزشی . پژوهشگر حقوق فوتبال