نحوه ی قرار گرفتن درب ها در ساختمان اداری با شرایط پدافند غیرعامل

به قلم: مهندس هادی زرقانی – مدیرعامل گروه ساختمانی زرقانی

چکیده

در طراحی ساختمان های اداری، محل قرارگیری و نوع انتخاب درب ها تنها یک موضوع معماری یا زیبایی شناسی نیست، بلکه نقش مهمی در افزایش سطح ایمنی، کاهش تهدیدات و اجرای الزامات پدافند غیرعامل دارد. هدف این مقاله، بررسی اصول کلیدی جانمایی درب ها با رویکرد پدافند غیرعامل و ارائه ی یک نمونه عملی از اجرای صحیح آن در یک پروژه اداری است. یافته ها نشان می دهد که رعایت اصولی همچون تقلیل دید مستقیم، ایجاد مسیرهای کنترل شده، تفکیک ورودی ها، استفاده از درب های مقاوم، رعایت جهت بازشو در شرایط اضطراری و نصب درب های ضدحریق می تواند به شکل موثری سطح امنیت فیزیکی و مدیریت بحران در ساختمان های اداری را ارتقاء بخشد.

کلیدواژه ها: پدافند غیرعامل، جانمایی درب، ساختمان اداری، ایمنی، طراحی معماری

مقدمه

پدافند غیرعامل مجموعه اقداماتی است که بدون استفاده از سلاح و تجهیزات نظامی، موجب کاهش آسیب پذیری و افزایش پایداری زیرساخت ها در برابر تهدیدات می شود. در این میان، طراحی و جانمایی صحیح اجزای ساختمانی، به ویژه درب ها، اهمیت بالایی دارد؛ زیرا درب ها نه تنها نقطه ی ورود و خروج محسوب می شوند، بلکه در مواقع بحران می توانند نقش کلیدی در کنترل تهدیدات ایفا کنند.
در کشور ما نیز با توجه به شرایط خاص جغرافیایی و تهدیدات بالقوه، توجه به اصول پدافند غیرعامل در طراحی ساختمان های اداری ضروری است.

مبانی نظری

اصول پدافند غیرعامل در معماری بر محورهایی چون حفاظت فیزیکی، مدیریت بحران، کاهش دید مستقیم، مقاومت سازه ای و کنترل مسیرهای دسترسی استوار است. در طراحی درب ها، این اصول به شکل مستقیم با جانمایی، جنس، مقاومت و نحوه ی عملکرد آن ها ارتباط دارد.

یافته ها و اصول طراحی درب ها با رویکرد پدافند غیرعامل

1. تقلیل دید مستقیم به فضاهای حساس
   درب اتاق های حساس مانند مرکز کنترل یا بایگانی محرمانه نباید در دید مستقیم مراجعان قرار گیرد.
2. ایجاد مسیرهای دسترسی کنترل شده
   جانمایی درب ها باید به نحوی باشد که ورود و خروج قابل کنترل و نظارت باشد (دوربین، کارت خوان و گیت امنیتی).
3. فاصله گذاری و تفکیک عملکردی
   ورودی کارکنان، ارباب رجوع و بخش های عملیاتی باید تفکیک شود تا امنیت داخلی افزایش یابد.
4. مقاومت در برابر انفجار و ضربه
   در نقاط حیاتی، استفاده از درب های مقاوم در برابر فشار و ضربه الزامی است.
5. جهت بازشو درب ها در شرایط اضطراری
   در خروجی های اضطراری، بازشو به سمت خارج طراحی شود تا تخلیه سریع و ایمن امکان پذیر باشد.
6. جلوگیری از گسترش حریق و دود
   نصب درب های ضدحریق در مسیرهای فرار و بین بخش های اصلی ساختمان.

مطالعه موردی (Case Study)

در پروژه بازسازی یک ساختمان اداری در تهران توسط گروه ساختمانی زرقانی، محل ورودی اصلی از مسیر مستقیم خیابان به فضای پیش ورودی با دیوار حفاظتی تغییر یافت. همچنین، درب اتاق سرور که در معرض دید بود به راهروی کنترل شده با دوربین و کارت خوان منتقل شد. این اقدامات منجر به ارتقاء سطح امنیت و کاهش تهدیدات شد.

نتیجه گیری

طراحی و جانمایی صحیح درب ها با رویکرد پدافند غیرعامل، یکی از اجزای حیاتی معماری ایمن در ساختمان های اداری است. رعایت این اصول نه تنها از تهدیدات فیزیکی و خطرات ناشی از بحران ها جلوگیری می کند، بلکه سبب افزایش اعتماد عمومی و اعتبار حرفه ای شرکت های ساختمانی می گردد. تجربیات عملی گروه ساختمانی زرقانی نشان می دهد که اجرای این اصول در پروژه های واقعی کاملا امکان پذیر و اثرگذار است.

منابع

1. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی. اصول و مبانی پدافند غیرعامل. تهران: ۱۳۹۸.
2. سازمان پدافند غیرعامل کشور. راهنمای طراحی ساختمان های مقاوم. تهران: ۱۴۰۰.
3. مقررات ملی ساختمان. مبحث سوم: حفاظت ساختمان ها در برابر حریق. وزارت راه و شهرسازی، ۱۳۹۹.