درج یک بند حقوقی موثر و جذب میلیون ها یورو: درس فیفا به باشگاه ها در بازار نقل و انتقالات

هوالغنی

درج یک بند حقوقی موثر و جذب میلیون ها یورو: درس فیفا به باشگاه ها در بازار نقل و انتقالات

تحلیلی جامع بر رای فیفا در پرونده اختلافی میان دو باشگاه استد رنس و آلمریا (FPSD-14678)

خلاصه اجرایی پرونده

رای صادره توسط اتاق وضعیت بازیکنان فدراسیون بین المللی فوتبال (FIFA) در تاریخ ۲۸ ژانویه ۲۰۲۵، در پرونده ای با شماره مرجع FPSD-14678، به یک اختلاف قراردادی پیچیده میان دو باشگاه استد رنس فرانسه و آلمریای اسپانیا می پردازد. این مناقشه که در ابتدا پیرامون عدم پرداخت های مربوط به قرارداد انتقال بازیکن El Bilal Touré شکل گرفت، با طرح یک ادعای متقابل از سوی آلمریا، به دعوایی دوطرفه تبدیل شد.

تحلیل این پرونده نشان می دهد که علی رغم پیچیدگی ها، رای نهایی فیفا بر پایبندی به اصول بنیادین حقوق قراردادها استوار بوده است. دادگاه، با تاکید بر اصل وفای به عهد (pacta sunt servanda)، هر دو ادعای اصلی را پذیرفت. بر این اساس، آلمریا به دلیل نقض بند تسریع پرداخت، ملزم به پرداخت فوری تمامی اقساط باقی مانده و حق مشارکت در فروش مجدد به استد رنس شناخته شد. هم زمان، استد رنس نیز به دلیل عدم پرداخت حق انتقال بازیکن Sergio Akieme، به پرداخت مبلغ مربوط به آلمریا محکوم شد.

با این حال، پیامدهای مالی رای برای دو باشگاه یکسان نبود. در حالی که هر دو طرف در ادعاهای خود موفق بودند، آلمریا به دلیل بدهی های سنگین تر و نرخ سود بالاتر، و نیز محکومیت به پرداخت بخش عمده ای از هزینه های دادرسی، بازنده اصلی این دعوای حقوقی بود. این رای نه تنها یک اختلاف مالی را حل و فصل کرد، بلکه درس های مهمی را در مورد اهمیت نگارش دقیق قراردادها، مستندسازی مکاتبات، و عدم اتکا به توافقات غیررسمی در دنیای پرتنش نقل و انتقالات فوتبال به نمایش گذاشت.

بخش اول: پیش زمینه و سیر وقایع پرونده

مقدمه: طرفین و محور اختلاف

طرفین این دعوا، باشگاه فرانسوی استد رنس (Stade de Reims) به عنوان خواهان اصلی و باشگاه اسپانیایی آلمریا (U.D. Almeria SAD) به عنوان خوانده، بودند. موضوع اصلی مناقشه به دو قرارداد مجزا بازمی گشت: اولین و مهم ترین قرارداد، مربوط به انتقال بازیکن El Bilal Touré از استد رنس به آلمریا در تاریخ ۱ سپتامبر ۲۰۲۲ بود. در پی این قرارداد، یک اختلاف قراردادی بر سر پرداخت حق انتقال و همچنین حق مشارکت در فروش مجدد بازیکن به وجود آمد. این اختلاف با قرارداد دوم، یعنی انتقال بازیکن Sergio Akieme از آلمریا به استد رنس در ژانویه ۲۰۲۴، پیچیده تر شد، چرا که بدهی های متقابلی میان دو باشگاه ایجاد کرد.

تشریح قراردادهای فی مابین

قرارداد انتقال El Bilal Touré شامل چندین بند مالی و حقوقی کلیدی بود که هسته اصلی دعوا را تشکیل می دادند.

• حق انتقال ثابت و بند تسریع پرداخت: این قرارداد حق انتقالی به مبلغ خالص ۸,۰۰۰,۰۰۰ میلیون یورو را مشخص کرد که قرار بود طی ۱۲ قسط دو ساله و به صورت نیم سالانه پرداخت شود. با این حال، مهم ترین بند این توافق، بند ۲.۱ قرارداد بود که به عنوان «بند تسریع پرداخت» (acceleration clause) شناخته می شود. این بند تصریح می کرد که در صورت انتقال دائمی بازیکن توسط آلمریا، هرگونه اقساط پرداخت نشده، ظرف ۱۴ روز پس از فسخ ثبت نام بازیکن در این باشگاه، فورا و به صورت یک جا قابل پرداخت خواهد بود.
• حق مشارکت در فروش مجدد: بند ۲.۳ قرارداد یک بند «مشارکت در فروش مجدد» (sell-on participation) به نفع استد رنس ایجاد کرد. بر اساس این بند، در صورت انتقال مجدد بازیکن و کسب هرگونه درآمد توسط آلمریا، استد رنس مستحق دریافت ۲۵ درصد از «سود خالص» (Net Profit) حاصل از این انتقال بود. «سود خالص» به عنوان هرگونه درآمدی تعریف شده بود که از «کسورات مجاز» (Permitted Deductions) بیشتر باشد. این کسورات شامل مبالغی بود که آلمریا پیش از آن به استد رنس پرداخت کرده و همچنین هرگونه مبلغی که به عنوان «مکانیزم همبستگی» (Solidarity Mechanism) طبق مقررات مربوطه قابل پرداخت باشد.
• نرخ سود و بند عدم چشم پوشی: قرارداد همچنین در ماده ۶، نرخ سود تاخیر در پرداخت را ۱۲ درصد در سال بالاتر از نرخ پایه بانک مرکزی اروپا تعیین کرده بود که به صورت روزانه محاسبه می شد. بند ۱۳ نیز یک بند «عدم چشم پوشی» (non-waiver) بود که به طور صریح بیان می کرد هرگونه تاخیر در اعمال یک حق یا جبران خسارت توسط استد رنس به منزله چشم پوشی از آن حق نیست، مگر اینکه به صورت کتبی و رسمی اعلام شده باشد.

علاوه بر این، در تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۲۴، دو باشگاه توافق جدیدی را برای انتقال بازیکن Sergio Akieme از آلمریا به استد رنس به مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۰ یورو نهایی کردند که قرار بود به صورت یک جا و ظرف ۲۴ ساعت پرداخت شود.

جدول زمانی مستند وقایع و ارتباطات

با بررسی این جدول زمانی نشان داده میشود که آلمریا در چندین مورد در پرداخت های اولیه خود تاخیر داشته است. این الگوی رفتاری یک زمینه چینی برای عدم پایبندی به تعهدات بزرگ تر پس از فعال شدن بند تسریع پرداخت بود. هنگامی که در ۲۹ ژوئیه ۲۰۲۳ بازیکن به آتالانتا منتقل شد، بند تسریع پرداخت فعال شد و آلمریا به صورت قراردادی موظف به پرداخت فوری تمام اقساط باقی مانده بود، اما این کار را انجام نداد. تلاش های بعدی برای تهاتر بدهی ها نیز نشان می دهد که مذاکرات غیررسمی آلمریا برای تغییر شرایط پرداخت، فاقد پشتوانه حقوقی محکم بود، چرا که استد رنس به طور مستمر و در مکاتبات رسمی، بر مطالبات خود تاکید می کرد.

بخش دوم: تحلیل کیفی (حقوقی) و استدلال طرفین و رای دادگاه

مواضع حقوقی باشگاه استد رنس

استد رنس در دفاع از ادعای خود بر دو ستون اصلی تکیه کرد: 

یکی نقض صریح قرارداد توسط آلمریا و دیگری بند عدم چشم پوشی. باشگاه فرانسوی مدعی بود که پس از انتقال El Bilal Touré به آتالانتا، بند ۲.۱ قرارداد فعال شده و تمامی اقساط باقی مانده به صورت فوری قابل مطالبه شده است. بر این اساس، آلمریا در پرداخت مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۲ یورو و همچنین ۱,۱۷۶,۶۱۱.۱۱ یورو به عنوان اولین قسط حق مشارکت در فروش مجدد، قصور ورزیده است.

در مقابل ادعای آلمریا مبنی بر اینکه استد رنس از طریق رفتار خود (عدم مطالبه فوری) از حقوقش چشم پوشی کرده است، استد رنس به بند ۱۳ قرارداد اشاره کرد. این بند به طور صریح هرگونه چشم پوشی از حقوق را منوط به «توافق کتبی» می داند. بنابراین، از دیدگاه استد رنس، تا زمانی که توافق مکتوبی برای چشم پوشی از بند تسریع پرداخت وجود نداشته باشد، این بند همچنان معتبر و لازم الاجرا است.

دفاعیات و ادعای متقابل باشگاه آلمریا

آلمریا نیز در دفاعیات خود دو رویکرد اصلی را دنبال کرد. در ابتدا، در برابر ادعای استد رنس، آلمریا استدلال کرد که استد رنس عملا از بند تسریع پرداخت چشم پوشی کرده است. این باشگاه اسپانیایی مدعی بود که رفتار استد رنس، شامل عدم ارسال صورت حساب فوری برای کل مبلغ بدهی و مذاکره برای تمدید مهلت پرداخت، در آلمریا این انتظار را ایجاد کرده است که قرارداد اولیه و برنامه پرداخت های آن همچنان معتبر است. آلمریا در اینجا به اصل حقوقی

nemo venire contra factum proprium (نمی توان خلاف عمل پیشین خود عمل کرد) استناد کرد.

در ادامه، آلمریا یک «ادعای متقابل» (counterclaim) علیه استد رنس مطرح کرد. این ادعا بر اساس عدم پرداخت مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۰ یورو بابت حق انتقال بازیکن Sergio Akieme بود که استد رنس موظف به پرداخت آن بود. آلمریا درخواست کرد که این مبلغ به علاوه سود ۵ درصد به آن پرداخت شود.

تحلیل رای دادگاه فیفا

قاضی منفرد اتاق وضعیت بازیکنان، در بررسی این پرونده، با دقت به مستندات و استدلال های طرفین پرداخت و رای خود را بر مبانی حقوقی مشخصی استوار کرد.

• اعمال اصل وفای به عهد (Pacta Sunt Servanda): دادگاه با رد استدلال آلمریا، بر حاکمیت مطلق اصل وفای به عهد تاکید کرد. قاضی منفرد تصریح کرد که هیچ مدرک کتبی مبنی بر توافق طرفین برای عدول از قرارداد وجود ندارد. مکاتبات میان دو باشگاه به صراحت نشان می دهد که استد رنس هرگز به صورت رسمی از حق خود برای مطالبه کامل بدهی چشم پوشی نکرده است. بنابراین، بند تسریع پرداخت، با توجه به انتقال بازیکن Touré، به قوت خود باقی بوده و آلمریا با عدم پرداخت آن در موعد مقرر (۱۴ روز پس از ۲۹ ژوئیه)، مرتکب نقض قرارداد شده است.
• رد استثنای عدم اجرای قرارداد متقابل (Exceptio Non Adimpleti Contractus): آلمریا با توجه به عدم پرداخت حق انتقال Akieme توسط استد رنس، می توانست به اصل استثنای عدم اجرای قرارداد متقابل استناد کند، اما دادگاه این اصل را در این پرونده غیرقابل اعمال دانست. این امر به دلیل وجود دو قرارداد کاملا مستقل و مجزا برای دو بازیکن متفاوت بود. قاضی فیفا به صراحت اعلام کرد که عدم اجرای تعهدات در یک قرارداد (قرارداد Touré) نمی تواند استدلال موجهی برای عدم اجرای تعهدات در قرارداد دیگر (قرارداد Akieme) باشد. هر قرارداد تعهدات حقوقی مستقل خود را ایجاد می کند و عدم پرداخت در یک قرارداد، طرف دیگر را از انجام تعهدات خود در قرارداد دوم مبرا نمی سازد.

در نتیجه، دادگاه هر دو ادعای اصلی و متقابل را پذیرفت و هر دو طرف را به پرداخت بدهی های خود محکوم کرد.

• پذیرش ادعای استد رنس: آلمریا به پرداخت مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۲ یورو به عنوان اقساط باقی مانده حق انتقال Touré و ۱,۱۷۶,۶۱۱.۱۱ یورو به عنوان اولین قسط حق مشارکت در فروش مجدد، مجموعا ۷,۱۷۶,۶۱۳.۱۱ یورو، به علاوه سود ۱۲ درصد محکوم شد.
• پذیرش ادعای متقابل آلمریا: استد رنس نیز به پرداخت مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۰ یورو حق انتقال Akieme به علاوه سود ۵ درصد محکوم شد.

این رای به روشنی نشان می دهد که استراتژی حقوقی آلمریا بر اساس nemo venire contra factum proprium به دلیل وجود بند محکم عدم چشم پوشی (بند ۱۳) در قرارداد، محکوم به شکست بود. این بند به طور هوشمندانه هرگونه رفتار استد رنس را در برابر تفسیر آلمریا محافظت کرده بود. دلیل اصلی شکست آلمریا، عدم توانایی در ارائه مدرک کتبی برای چشم پوشی استد رنس از حقوق خود بود.

بخش سوم: تحلیل کمی (مالی) و پیامدهای مالی رای

محاسبه دقیق سود و هزینه ها

دادگاه علاوه بر مبالغ اصلی، سود تاخیر را نیز به شرح زیر تعیین کرد:

• سود تاخیر بدهی آلمریا:
  سود ۱۲ درصد سالانه برای مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۲ یورو از تاریخ ۱۳ اوت ۲۰۲۳ تا زمان پرداخت.
  سود ۱۲ درصد سالانه برای مبلغ ۱,۱۷۶,۶۱۱.۱۱ یورو از تاریخ ۳۱ ژانویه ۲۰۲۴ تا زمان پرداخت.
• سود تاخیر بدهی استد رنس:
  سود ۵ درصد سالانه برای مبلغ ۶,۰۰۰,۰۰۰ یورو از تاریخ ۳ فوریه ۲۰۲۴ تا زمان پرداخت.

بر اساس بند ۲.۳ قرارداد، حق مشارکت در فروش مجدد رنس بر اساس سود خالص حاصل از انتقال Touré محاسبه شده است. مبلغ ۲۸,۰۰۰,۰۰۰ یورو حق انتقال از آتالانتا دریافت شد. از این مبلغ، مبالغی که قبلا به استد رنس پرداخت شده بود (۱,۳۳۳,۳۳۳.۳۲ یورو) و حق همبستگی کسر شد تا سود خالص به دست آید. در نهایت، صورت حساب اصلاحی حق مشارکت به مبلغ ۴,۹۲۶,۶۱۱.۱۱ یورو صادر شد که اولین قسط آن ۱,۱۷۶,۶۱۱.۱۱ یورو بود.

تحلیل هزینه دادرسی

هزینه کلی دادرسی در این پرونده ۲۵,۰۰۰ دلار آمریکا تعیین شد. نکته قابل توجه، نحوه تقسیم این هزینه میان دو طرف بود. با وجود اینکه هر دو طرف در ادعاهای خود پیروز شدند، دادگاه هزینه ها را به صورت نامتوازن تقسیم کرد:

• استد رنس: ۵,۰۰۰ دلار
• آلمریا: ۲۰,۰۰۰ دلار

این تقسیم نامتوازن به وضوح یک پیام حقوقی قوی از سوی دادگاه است. این موضوع نشان می دهد که دادگاه، «درجه موفقیت» (degree of success) و «رفتار طرفین» (conduct during the procedure) را در نظر گرفته است. با وجود پیروزی آلمریا در ادعای متقابل، فیفا آلمریا را مسئول اصلی ایجاد این اختلاف گسترده می داند، چرا که عدم پایبندی اولیه به بند تسریع پرداخت باعث آغاز این دعوا و پیچیدگی های حقوقی بعدی شده است. در مقابل، عدم پرداخت استد رنس به عنوان یک واکنش ثانویه به نقض اولیه قرارداد توسط آلمریا تلقی شده است.

خلاصه مالی نهایی

برای درک پیامد نهایی مالی این رای، باید تمام بدهی ها و بستانکاری های دو طرف را در نظر گرفت. با تهاتر بدهی ها، یک موازنه مالی به دست می آید.

بدهی خالص آلمریا به استد رنس (بدون احتساب سود)-۱,۱۷۶,۶۱۳.۱۱

با احتساب سودهای تاخیر (۱۲ درصد برای آلمریا و ۵ درصد برای استد رنس) و هزینه دادرسی (۵,۰۰۰ دلار برای استد رنس و ۲۰,۰۰۰ دلار برای آلمریا)، نتیجه نهایی به وضوح نشان می دهد که آلمریا، با وجود پیروزی در ادعای متقابل، بازنده اصلی مالی این پرونده است.

بخش چهارم: بینش های حقوقی و پیامدهای آینده

خلاقیت در تحلیل: چرا آلمریا شکست خورد؟

شکست آلمریا در این پرونده، به خصوص در ادعای اصلی، یک شکست استراتژیک بود. استراتژی آلمریا بر اساس استناد به رفتار استد رنس و ایجاد یک «انتظار» در مورد چشم پوشی از حقوق استوار بود. با این حال، این استراتژی در مقابل بند محکم ۱۳ قرارداد (بند عدم چشم پوشی) آسیب پذیر بود. این بند، به طور هوشمندانه، هرگونه رفتار ضمنی یا شفاهی را فاقد ارزش قانونی دانسته و تنها توافق مکتوب را معتبر می دانست. آلمریا نتوانست هیچ گونه مدرک کتبی دال بر چشم پوشی استد رنس از حقوقش ارائه کند. در واقع، مکاتبات ارائه شده به دادگاه نشان می داد که استد رنس به طور مستمر بر مطالبات خود تاکید می کرد و حتی تلاش برای تهاتر بدهی ها را به صورت رسمی مطرح کرده بود. این امر نشان می دهد که در نظام حقوقی ورزشی، استدلال های مبتنی بر «اعتماد و رفتار»، در مقابل متن صریح و دقیق قرارداد، از وزن کمتری برخوردار هستند.

درس آموخته ها برای باشگاه های فوتبال

این پرونده حاوی درس های مهم و حیاتی برای باشگاه های فوتبال، مدیران و مشاوران حقوقی آن هاست.

• اهمیت قراردادنویسی دقیق: نگارش دقیق و حرفه ای قرارداد، به ویژه درج بندهای حیاتی مانند بند تسریع پرداخت و بند عدم چشم پوشی، ابزارهای قدرتمندی برای حفاظت از منافع مالی باشگاه ها هستند. این بندها از باشگاه ها در برابر تفسیرهای غیررسمی یا تلاش برای عدول از تعهدات قراردادی محافظت می کنند.
• مستندسازی مکاتبات: هرگونه مذاکره، توافق یا تغییر در شرایط پرداخت باید به صورت کتبی و رسمی مستند شود. اتکا به ایمیل های غیررسمی یا توافقات شفاهی می تواند در نهایت به شکست در دادگاه منجر شود. تلاش آلمریا برای اثبات چشم پوشی استد رنس به دلیل عدم وجود سند کتبی، شکست خورد.
• استقلال قراردادها: وجود چندین قرارداد میان دو باشگاه، تعهدات مالی هر یک را مستقل از دیگری نگه می دارد. همان طور که رای فیفا نشان داد، عدم پرداخت در یک قرارداد نمی تواند بهانه ای برای عدم پرداخت در قرارداد دوم باشد.

پیامدهای حقوقی رای

این رای اتاق وضعیت بازیکنان، رویه های آتی فیفا را تقویت می کند. این حکم به عنوان یک نمونه برجسته، بر پایبندی فیفا به اصول عمومی حقوق قراردادها مانند pacta sunt servanda (وفای به عهد) و استقلال تعهدات قراردادی تاکید می کند و می تواند در پرونده های مشابه به عنوان یک مرجع مورد استفاده قرار گیرد. رای به روشنی نشان می دهد که فیفا تنها به مستندات موجود (مکاتبات، قراردادها) اتکا می کند و از استدلال های مبهم یا مبتنی بر رفتار غیررسمی چشم پوشی می نماید. این امر اهمیت ارائه شواهد مستدل در دعاوی حقوقی ورزشی را بیش از پیش برجسته می سازد.

نتیجه گیری

پرونده استد رنس در مقابل آلمریا، یک مورد مطالعه جامع از چالش های حقوقی و مالی در نقل و انتقالات بین المللی فوتبال است. دادگاه فیفا با دقت به جزئیات قرارداد و مکاتبات میان طرفین، یک رای منطقی و مستند صادر کرد. با پذیرش هر دو ادعای اصلی و متقابل، دادگاه بر لزوم پایبندی به تعهدات قراردادی تاکید کرد، در حالی که آلمریا به دلیل بدهی های بزرگ تر و هزینه دادرسی نامتوازن، بازنده اصلی این جدال مالی بود.

این رای در نهایت به نفع باشگاه هایی است که قراردادهای خود را به دقت تنظیم و از حقوق خود به صورت کتبی دفاع می کنند. این پرونده یک یادآوری قوی است که در دنیای حقوق ورزشی، «کلمه نوشته شده» بر «کلمه گفته شده» برتری دارد و تنها راه جلوگیری از چنین مناقشاتی، نگارش دقیق قراردادها و مستندسازی کامل تمامی توافقات و تغییرات در آن ها است.

مصطفی لطفی.وکیل ورزشی.پژوهشگر حقوق فوتبال