بررسی حقوقی پزشکی محرومیت سرژ اوریه

هوالفعال

بررسی حقوقی پزشکی محرومیت سرژ اوریه 

خلاصه 

محرومیت موقت سرژ اوریه، بازیکن جدید باشگاه پرسپولیس ایران، به دلیل ابتلا به بیماری هپاتیت B، یک مورد پیچیده و چندلایه است که ابعاد حقوقی و پزشکی مهمی را مطرح می کند. این تصمیم که توسط کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران (FFIRI) و بر اساس اعلام مرکز ارزیابی های پزشکی و بازتوانی فوتبال ایران (IFMARC) صادر شده، بازیکن را از کلیه فعالیت های فوتبالی، از جمله تمرینات، تا اطلاع ثانوی محروم کرده است.

بررسی این پرونده نشان می دهد که تصمیم FFIRI در تضاد با رویه های بین المللی و توصیه های پزشکی جهانی قرار دارد. از منظر پزشکی، خطر انتقال ویروس هپاتیت B در ورزش فوتبال "ناچیز" یا "بسیار کم" ارزیابی می شود و هیچ یک از نهادهای معتبر بین المللی مانند فیفا یا کمیته بین المللی المپیک (IOC) به دلیل این بیماری، بازیکنان را از رقابت محروم نمی کنند. پروتکل های استاندارد بر مدیریت ریسک از طریق اقدامات احتیاطی جهانی و نظارت مستمر پزشکی تمرکز دارند، نه بر محرومیت کامل.

از منظر حقوقی، محرومیت اوریه فاقد مبنای قانونی شفاف در مقررات داخلی فدراسیون ایران است. جستجو در آیین نامه های انضباطی و پزشکی FFIRI نشان می دهد که هیچ مقرره صریحی برای محرومیت بازیکنان به دلیل ابتلا به بیماری های عفونی مانند هپاتیت B وجود ندارد. این موضوع، تصمیم مذکور را به یک اقدام موردی و نامتناسب تبدیل می کند که اصل "تناسب" در حقوق ورزشی را نقض می کند. این محرومیت، با توجه به فقدان توجیه علمی قوی و مبنای قانونی مشخص، می تواند به عنوان سوءاستفاده از قدرت و نقض حقوق بازیکن تلقی شود.

بازیکن و باشگاه پرسپولیس می توانند با استناد به این مغایرت ها، از طریق دیوان داوری ورزش (CAS) علیه فدراسیون فوتبال ایران شکایت کنند. با توجه به رویه های قبلی CAS در رسیدگی به موارد مشابه و ارجحیت مقررات فیفا بر قوانین داخلی، احتمال موفقیت در چنین شکایتی بسیار بالاست. این پرونده به عنوان یک "آزمون شفافیت" برای حکمرانی در فوتبال ایران عمل می کند و می تواند پیامدهای قابل توجهی برای شهرت و جایگاه بین المللی این نهاد داشته باشد.

I. مبانی واقعی و بستر پزشکی پرونده

۱.۱. پیشینه پرونده: انتقال سرژ اوریه به پرسپولیس و محرومیت متعاقب آن

سرژ اوریه، فوتبالیست اهل ساحل عاج که سابقه بازی در باشگاه های مطرح اروپایی نظیر پاری سن ژرمن و تاتنهام را در کارنامه دارد، پس از اتمام قراردادش با گالاتاسرای در ژوئیه ۲۰۲۴، به عنوان بازیکن آزاد به تیم پرسپولیس ایران پیوست. این انتقال به عنوان یک رویداد مهم برای لیگ برتر ایران تلقی شد و او را برای اولین بار به خارج از اروپا برای بازی حرفه ای کشاند.

بلافاصله پس از پیوستن به پرسپولیس و شرکت در چند جلسه تمرینی، اوریه با محرومیت از کلیه فعالیت های فوتبالی مواجه شد. این دستور موقت توسط کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال ایران صادر شد و بر اساس گزارش "مرکز ارزیابی های پزشکی و بازتوانی فوتبال ایران (IFMARC)"، دلیل آن ابتلای وی به بیماری هپاتیت B اعلام شد.

مقامات فدراسیون اعلام کردند که این محرومیت تا اطلاع ثانوی ادامه خواهد داشت. منابع خبری محلی مدت زمان احتمالی این محرومیت را حداقل سه ماه و حداکثر شش ماه تخمین زدند، که با توجه به نتایج آزمایش های دوره ای بار ویروسی بازیکن، ممکن است تغییر کند. در حالی که باشگاه پرسپولیس با توجه به "وزن نمادین" این انتقال، تصمیم به حفظ قرارداد اوریه گرفت، این محرومیت عملا او را از ایفای نقش خود بازداشت.

۱.۲. تحلیل پزشکی: انتقال هپاتیت B در فوتبال حرفه ای

تحلیل پزشکی این پرونده، ابهام جدی در خصوص تصمیم فدراسیون را آشکار می سازد. هپاتیت B یک عفونت ویروسی کبدی است که برخلاف تصور عموم، عمدتا از طریق تماس والدینترال (غیرخوراکی) با مایعات آلوده بدن، مانند خون، و تماس جنسی منتقل می شود. این ویروس از طریق تماس های عادی، عرق، یا به اشتراک گذاشتن تجهیزات ورزشی مانند بطری آب قابل انتقال نیست.

بر اساس تحقیقات معتبر در زمینه پزشکی ورزشی، خطر انتقال هپاتیت B در ورزش هایی مانند فوتبال "ناچیز" یا "بسیار کم" ارزیابی شده است. مطالعاتی در این زمینه، خطر انتقال را حتی در ورزش های پربرخورد مانند کشتی و فوتبال آمریکایی که در آن احتمال بریدگی های باز و خونریزی بیشتر است، "اندک" توصیف می کنند. هیچ مورد مستندی از انتقال ویروس از یک بازیکن به بازیکن دیگر در حین مسابقه فوتبال ثبت نشده است.

توصیه های بین المللی پزشکی در چنین شرایطی، بر اقدامات احتیاطی تمرکز دارد. این اقدامات شامل پوشاندن زخم ها و بریدگی های باز، استفاده از دستکش های محافظ توسط کادر پزشکی هنگام کمک های اولیه، و اطمینان از واکسینه شدن تمامی بازیکنان و کادر فنی است. در واقع، پروتکل های پزشکی جهانی، به جای محرومیت بازیکن، بر مدیریت ریسک و به حداقل رساندن احتمال انتقال تاکید دارند.

محرومیت اوریه از منظر پزشکی، اقدامی نامتناسب و فاقد توجیه علمی است. یک متخصص پزشکی ورزشی و رئیس انجمن مطالعات کبدی ایران تایید کرده که "از لحاظ علمی، سرژ اوریه نباید منعی برای بازی فوتبال داشته باشد". این تناقض فاحش بین تصمیم فدراسیون و اجماع علمی، نقطه ضعف اصلی تصمیم FFIRI است. این اقدام به جای یک پروتکل بهداشتی مبتنی بر شواهد، به نظر می رسد بر مبنای درک نادرست یا ترس از بیماری اتخاذ شده است. این موضوع می تواند زمینه قانونی را برای یک چالش حقوقی قدرتمند فراهم کند.

۱.۳. پروتکل های بین المللی "بازگشت به بازی"

رویه استاندارد پزشکی برای ورزشکاران مبتلا به هپاتیت B، نظارت دقیق و مدیریت علائم است، نه محرومیت کامل. راهنمای بالینی برای بزرگسالان مبتلا به هپاتیت B، معاینه فیزیکی، آزمایش خون برای آنزیم های کبدی و بار ویروسی، و مطالعات تصویربرداری از کبد را هر شش ماه توصیه می کند. تصمیم برای بازگشت به بازی بر اساس رفع علائم، عادی شدن آزمایش های عملکرد کبد (LFTs) و کاهش بار ویروسی اتخاذ می شود، نه بر اساس یک دوره محرومیت ثابت و از پیش تعیین شده.

فیفا و سازمان های بزرگ ورزشی مانند IOC، به دلیل بیماری های قابل انتقال از طریق خون مانند هپاتیت B، سیاست های محرومیت را اتخاذ نمی کنند. این نهادها بر اصول بهداشتی عمومی و رعایت پروتکل های ایمنی برای محافظت از همه ورزشکاران تمرکز دارند. این رویه جهانی، تصمیم FFIRI را به عنوان یک اقدام غیرمعمول و نامتناسب با استانداردهای بین المللی برجسته می کند.

II. چارچوب های مقرراتی و حقوقی

۲.۱. تحلیل مقررات FFIRI

آیین نامه های فدراسیون فوتبال ایران اختیارات گسترده ای را به این نهاد برای "حفظ سلامت رقابت ها" و "جلوگیری از فساد، دوپینگ یا تبانی که سلامت بازیکنان را به خطر می اندازد" اعطا می کند. با این حال، بررسی مقررات انضباطی و پزشکی FFIRI، فقدان یک ماده مشخص که محرومیت بازیکنان را به دلیل ابتلا به بیماری هایی مانند هپاتیت B توجیه کند، نشان می دهد.

این محرومیت، بر اساس "دستور موقت" کمیته انضباطی صادر شده است که این خود نشان می دهد این تصمیم، نتیجه یک اقدام موردی بوده و از یک آیین نامه یا پروتکل رسمی پیروی نکرده است. این رویه نه تنها با اصل شفافیت در حکمرانی ورزشی در تضاد است، بلکه به نظر می رسد یک تصمیم فوری و غیررسمی بوده است. این فقدان مبنای قانونی شفاف، تصمیم فدراسیون را از نظر حقوقی آسیب پذیر می کند.

۲.۲. مقررات و اصول فیفا

فیفا، به عنوان نهاد حاکم بر فوتبال جهانی، هیچ مقرره ای برای محروم کردن بازیکنان به دلیل ابتلا به هپاتیت B ندارد. رویکرد فیفا بر رفاه و سلامت بازیکنان استوار است و پروتکل های پزشکی آن (مانند پروتکل های مربوط به ضربه مغزی یا COVID-19) بر مدیریت شرایط به جای محرومیت کامل تمرکز دارند. فیفا و سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای ارائه راهنمایی در زمینه مسائل بهداشتی با یکدیگر همکاری می کنند و این راهنمایی ها به سمت راه حل های پروتکل محور سوق می یابند.

محرومیت اوریه می تواند نقض مستقیم اصل عدم تبعیض فیفا تلقی شود. این اصل بیان می کند که هیچ بازیکنی نباید به دلیل ویژگی های شخصی، از جمله شرایط پزشکی که مانع از بازی او نمی شود، از فعالیت محروم شود. محرومیت FFIRI که بر اساس یک تشخیص پزشکی بدون توجیه علمی برای انتقال ویروس در محیط بازی صادر شده، می تواند به عنوان یک اقدام تبعیض آمیز تفسیر شود.

۲.۳. اصل تناسب و سوءاستفاده از قدرت

حقوق ورزشی بر اصل تناسب تاکید دارد، به این معنی که هر مجازات یا اقدام انضباطی باید متناسب، ضروری و غیرمفرط باشد. در این پرونده، محرومیت کامل اوریه، اقدامی نامتناسب است. یک اقدام کمتر شدید، مانند نظارت پزشکی مداوم و اجرای پروتکل های ایمنی، برای مدیریت ریسک های ناچیز انتقال ویروس کافی بود. محرومیت کامل و مطلق او از شرکت در تمرینات و مسابقات، به نظر می رسد به جای یک اقدام مدیریت ریسک، یک مجازات برای یک وضعیت پزشکی است که کنترلی بر آن نداشته است. این نوع تصمیم گیری می تواند به عنوان سوءاستفاده از قدرت از سوی یک نهاد حاکم تعبیر شود.

III. راهکارهای حقوقی و حل و فصل اختلافات

۳.۱. حقوق بازیکن و باشگاه

باشگاه پرسپولیس و سرژ اوریه هر دو حق دارند تصمیم کمیته انضباطی را به چالش بکشند. محرومیت بازیکن از انجام وظایف قراردادی خود، به خصوص در حالی که باشگاه به دنبال پایان دادن به قرارداد نیست، می تواند به عنوان دخالت در یک قرارداد خصوصی تفسیر شود. منابع حقوقی بین المللی نشان می دهند که یک باشگاه تنها در صورتی می تواند به دلیل بیماری بازیکن، قرارداد او را با "دلیل موجه" فسخ کند که بیماری یا عدم حضور بازیکن "حداقل شش ماه" به طول انجامد. از آنجایی که پرسپولیس تصمیم به حفظ اوریه گرفته است، این باشگاه و بازیکن در یک موضع مشترک قرار دارند و می توانند به صورت مشترک یا جداگانه از فدراسیون شکایت کنند.

این هم راستایی منافع باشگاه و بازیکن، موضع حقوقی اوریه را به شدت تقویت می کند. باشگاه می تواند با ارائه شواهد مبنی بر اینکه محرومیت فدراسیون به عملکرد تیم آسیب می رساند و مانع از اجرای تعهدات قراردادی هر دو طرف می شود، از او حمایت کند. این همکاری، یک روایت یکپارچه و قدرتمند در مقابل یک اقدام نامتناسب فدراسیون ایجاد خواهد کرد.

۳.۲. دیوان داوری ورزش (CAS) به عنوان مرجع نهایی

دیوان داوری ورزش (CAS) بالاترین مرجع حقوقی برای حل و فصل اختلافات ورزشی است. تصمیمات نهایی صادر شده توسط فدراسیون های ملی می تواند در CAS مورد تجدیدنظر قرار گیرد. در پرونده هایی که قوانین ملی با مقررات فیفا و اصول بین المللی در تضاد هستند، CAS اغلب به نفع اصول جهانی رای می دهد.

با توجه به مغایرت های حقوقی و پزشکی بررسی شده، سرژ اوریه و پرسپولیس شانس بالایی برای پیروزی در CAS خواهند داشت. استدلال حقوقی اصلی آن ها بر موارد زیر متمرکز خواهد بود:

 * فقدان مبنای قانونی: نبود مقرره صریح و شفاف در آیین نامه های FFIRI برای توجیه این محرومیت.

 * عدم تناسب: نامتناسب بودن محرومیت با ریسک پزشکی ناچیز و نقض اصل تناسب.

 * نقض اصول فیفا: مغایرت تصمیم با اصول عدم تبعیض و رفاه بازیکنان فیفا.

۳.۳. مسئله پیچیده محرمانگی پزشکی

یکی دیگر از ابعاد حقوقی مهم در این پرونده، مسئله محرمانگی اطلاعات پزشکی است. ورزشکاران حق محرمانه ماندن اطلاعات پزشکی خود را دارند و کادر پزشکی تیم ها موظف به حفظ این محرمانگی هستند. افشای عمومی بیماری اوریه توسط یک نهاد رسمی، حتی اگر با هدف توجیه محرومیت انجام شده باشد، می تواند به عنوان نقض این حق تلقی شود.

گرچه ممکن است یک تضاد بین حق محرمانگی فردی و مسئولیت نهاد ورزشی برای حفظ سلامت عمومی وجود داشته باشد، رویه استاندارد مدیریت این تضاد از طریق پروتکل های بهداشتی است، نه از طریق افشای عمومی و محرومیت. این امر، یک لایه دیگر به پرونده اضافه می کند که می تواند به عنوان یک نقض حقوقی جداگانه در CAS مطرح شود.

IV. پیامدهای گسترده و توصیه ها

۴.۱. "آزمون شفافیت" برای فوتبال ایران

پرونده اوریه فراتر از یک موضوع فردی است و به عنوان یک "آزمون شفافیت" برای حکمرانی در فوتبال ایران عمل می کند. این پرونده، ماهیت تصمیم گیری های موردی و غیرشفاف در فدراسیون را که در گذشته نیز به دلیل مسائل مدیریتی و فساد مورد انتقاد قرار گرفته، برجسته می سازد. یک تصمیم غیرمبتنی بر شواهد علمی و فاقد پشتوانه قانونی مشخص، می تواند به اعتبار فدراسیون فوتبال ایران در سطح بین المللی آسیب جدی وارد کند.

۴.۲. توصیه ها

بر اساس تحلیل جامع این پرونده، توصیه های زیر ارائه می شود:

برای سرژ اوریه و باشگاه پرسپولیس:

 -شکایت فوری به CAS: آن ها باید بدون تاخیر، یک درخواست تجدیدنظر کامل و مستند به CAS ارائه دهند.

 -تلاش برای جبران خسارت: علاوه بر درخواست لغو محرومیت، باید برای جبران خسارت ناشی از دستمزد از دست رفته، آسیب به -شهرت و تاثیر منفی بر آمادگی ورزشی اوریه، علیه فدراسیون فوتبال ایران طرح دعوی کنند.

 -استفاده از موضع مشترک: همکاری نزدیک بین بازیکن و باشگاه در این شکایت، قدرت استدلال آن ها را در CAS افزایش خواهد داد.

برای فدراسیون فوتبال ایران (FFIRI):

 -بازنگری در تصمیم: فدراسیون باید فورا تصمیم موقت خود را بر اساس یک ارزیابی پزشکی جدید و مبتنی بر شواهد علمی بازنگری کند.

 -انتشار پروتکل های شفاف: FFIRI باید به صورت شفاف و عمومی، آیین نامه های پزشکی و انضباطی خود در زمینه مدیریت بیماری های عفونی را مطابق با استانداردها و راهنماهای فیفا و WHO تدوین و منتشر کند. این مقررات باید بر اقدامات مدیریت ریسک به جای محرومیت های ناموجه تمرکز داشته باشند.

 -اصلاحات مدیریتی: این پرونده فرصتی برای فدراسیون فراهم می کند تا به مسائل ریشه ای تر حکمرانی، شفافیت و انطباق با قوانین و استانداردهای بین المللی بپردازد. اقدامات اصلاحی در این زمینه، از تکرار چنین تصمیمات موردی و پرتناقض در آینده جلوگیری خواهد کرد و اعتبار فوتبال ایران را ارتقا خواهد داد.

مصطفی لطفی.وکیل ورزشی.پژوهشگر حقوق فوتبال