مزایای پایان تخاصم ایران و اسراییل در پرتو مساله فلسطین و مسایل امنیتی

مزایای
مقدمه
مناقشه ایران و اسراییل در قبال مساله فلسطین و سایر موارد، دهه هاست که به عنوان یکی از عوامل بی ثباتی و تنش در خاورمیانه شناخته می شود. این تقابل، با محوریت مساله فلسطین و موجودیت اسراییل و پی گیری شعار محو اسراییل توسط ایران، پیامدهای امنیتی، اقتصادی و سیاسی گسترده ای برای منطقه و جهان و در سطح ملی برای ایران داشته است. با این حال، کاهش تنش ها یا عادی سازی روابط میان این دو بازیگر کلیدی ایران و اسراییل، می تواند مزایای قابل توجهی در ابعاد مختلف برای طرفین منازعه و از جمله ایران به همراه داشته باشد. این یادداشت به بررسی مزایای احتمالی پایان تخاصم ایران و اسراییل با تمرکز بر مساله فلسطین، امنیت منطقه ای و سایر مسایل مرتبط می پردازد.

۱. کاهش تنش های منطقه ای و تقویت ثبات امنیتی
یکی از بارزترین پیامدهای خصومت ایران و اسراییل، تشدید تنش و بی ثباتی در خاورمیانه است. حمایت ایران از گروه های حامی ستیز با اسراییل در فلسطین و لبنان و یمن و عراق و سوریه و مواضع انتقادی رهبران اسراییل علیه ایران، همواره خطر درگیری های گسترده تر طرفین را افزایش داده است. در صورت کاهش تنش ها:

- کاهش احتمال جنگ: تلاش ایران برای تغییر و بازنگری گفتمانی و بازبینی بینش گروه هایی مانند حماس و حزب الله و حوثی ها در قبال موجودیت اسراییل، می تواند احتمال درگیری های مرزی و سرزمینی ایران با اسرابیل را کم کند.

- تثبیت مرزها: همکاری های امنیتی و مستقیم و غیرمستقیم میان ایران و اسراییل و فلسطین، می تواند به مهار خشونت و تامین امنیت مشترک جمعی در منطقه کمک کند.

- کاهش مداخلات غیرسازنده: همکاری های امنیتی ایران و اسراییل و فلسطین می تواند وابستگی طرفین به قدرت های فرامنطقه ای را کاهش داده و فضای دیپلماتیک تقویت می شود و از برخی مداخلات غیرسازنده احتمالی قدرت های فرامنطقه ای به نحو محسوسی می کاهد.

۲. تاثیر بر مساله فلسطین: از تقابل به گفت وگو
ایران همواره خود را حامی اصلی فلسطین و مخالف موجودیت اسراییل معرفی کرده است. با این حال، تداوم این رویکرد و بینش نه تنها به حل فوری و یا درازمدت مساله فلسطین کمکی نکرده، بلکه به تشدید رنج های انسانی و افزایش هزینه های مادی انجامیده است. در صورت کاهش تنشها:
- فرصت برای راه حل فدرال و دموکراتیک : ایران میتواند با پذیرش واقعیت موجود اسرابیل، نقش سازنده تری در پیشبرد گفتوگوهای فلسطینی-اسراییلی ایفا کند.
- کاهش خشونتها: با تغییر رویکرد گروه های مقاومت، چرخه خشونت در منطقه متوقف شده و فضایی برای تعامل فراهم میشود.
- حمایت از اتحاد فلسطینیها: ایران می تواند، به وحدت و همبیتگی میان فلسطینی ها در مسیر همزیستی با همسایگان کمک کند.

### ۳. مزایای اقتصادی و انرژی
تداوم تنش ها، هزینه های اقتصادی سنگینی برای ایران و منطقه داشته است. تحریم های گسترده علیه ایران تا حدی نتیجه مخالفت های موجودیتی با اسراییل بوده است. با کاهش خصومت ها:
- رفع تحریم ها: رفع تخاصم با اسرایل میتواند مسیری برای کاهش تحریم های بین المللی علیه ایران باشد.
- همکاری های انرژی: اسراییل می تواند به بازار گاز ایران دسترسی یابد و ایران نیز از فناوری های نوین انرژی اسراییل بهره مند شود.
- رشد اقتصادی منطقه: همکاری های اقتصادی میان کشورهای عربی، اسراییل و ایران می تواند به رونق بازارهای منطقه ای بینجامد.

۴. تاثیر بر امنیت بین المللی
خصومت ایران و اسراییل، امنیت بین الملل را به نحو محسوسی کاهش داده است. همکاری این دو کشور می تواند سطح امنیت منطقه ای را به نحو محسوسی افزایش دهد.


۵. چالش ها و ملاحظات
با وجود مزایای مذکور، موانع سیاسی و ایدئولوژیک زیادی بر سر راه کاهش تنش ها وجود دارد:
- مخالفت گروه های ستیزه جو: جریان های طرفدار ستیز، ممکن است هرگونه رفع تخاصم را خیانت بدانند.
- مساله هسته ای: اختلافات بر سر برنامه هسته ای و موشکی و پهپادی ایران همچنان یک مانع بزرگ است.
- عدم اعتماد تاریخی: بی اعتمادی عمیق میان رهبران دو کشور در بیش از چهار دهه گذشته، هرگونه گفت وگو را با دشواری مواجه میکند.

نتیجه گیری
پایان تخاصم ایران و اسراییل می تواند به ثبات خاورمیانه، کاهش خشونت ها در فلسطین و منطقه و رشد اقتصادی در سطوح ملی و منطقه ای کمک کند. با این حال، تحقق این امر نیازمند بازبینی در بینش ها و بازنگری در گفتمان ها و اراده سیاسی قوی، دیپلماسی هوشمندانه و گام های عملی برای کاهش بی اعتمادی هاست. در صورت موفقیت، این روند نه تنها به نفع ایران و اسراییل، بلکه به سود تمام دولت و ملت های خاورمیانه خواهد بود.



نگارش و تنظیم: بنیامین صادقی(پژوهشگر صلح و حل و فصل منازعات و میانجی گری بین المللی)
16 اگوست 2025( 25 امرداد 1404)
Benjamin.sadeqi.ac@gmail.com