فناوری آب و خاک در ایران

23 مرداد 1404 - خواندن 8 دقیقه - 464 بازدید

فناوری آب و خاک در ایران

شروع بحران

تصاویر ماهواره ای برنامه سنتینل اتحادیه اروپا از سال ۱۳۹۶ تا تابستان ۱۴۰۴ بود، نشان می دادند که سطح آب پشت سدهای امیرکبیر (کرج)، لار و لتیان به پایین ترین حد خود در تاریخ معاصر ایران رسیده است. این تصاویر برای نخستین بار به روشنی نشان می دادند که در هیچ دوره ای میزان افت ذخایر آب این سدها به اندازه تابستان ۱۴۰۴ شدید نبوده است. بر این اساس، سد امیرکبیر که با ظرفیت ذخیره سازی بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب، یکی از منابع مهم آب شرب تهران و کشاورزی استان البرز به شمار می رود، تنها نزدیک به شش درصد از حجم مفید خود آب دارد. همچنین ذخایر سد لار که با ظرفیت حدود ۹۶۰ میلیون متر مکعب، به تنهایی آب شرب بخش هایی از شرق و شمال تهران را تامین می کند، به زیر ۱۰ درصد رسیده است. سد لتیان نیز که یکی از کلیدی ترین منابع تامین آب شرق تهران است، حالا با فقط حدود ۱۰ درصد از ظرفیت ۹۵ میلیون متر مکعبی اش فعال است. این سد، علاوه بر تامین آب شرب، در کنترل سیلاب های فصلی هم نقش دارد و افت شدید آن، خطراتی چندوجهی به همراه خواهد داشت[1] به همین دلیل، دولت ایران اعلام کرد که بسیاری از سدها، به ویژه آن هایی که آب آشامیدنی پایتخت تهران را تامین می کنند، در حال خشک شدن هستند. مقام های دولتی ایران هشدار دادند که منابع آب تهران ممکن است تنها تا چند هفته دیگر دوام بیاورند و از مردم خواستند که مصرف آب خود را تا حد ممکن کاهش دهند.[2]

این گوشه ای کوچک از انعکاس خبری بحران آب است که در روزهای گذشته دایم از خبرگزاریهای در حال ارسال است.

وضعیت خاک نیز به همین منوال است پایین رفتن آب منابع زیرزمینی آب باعث فرونشست در استانهای اصفهان ،کرمان ،فارس و تهران شده است همچنین شورشدن آبهای استحصال شده از عمق زمین باعث شوری خاکهای سرزمینی شده است .و کشاورزی را محدود خواهد کرد.

تاثیر کم آبی در ایران خاک را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و فرسایش شدید خاک نیز علتی برای افزایش آلودگی خواهد شد.

فناوری آب و خاک

ذکر مصیبت گفتن و دلایل وضع اخیر را در همه رسانه های عمومی و تخصصی مشخص وبه وضوح دایما تکرار می شود و اخیرا نیز دستمایه دشمنان قسم خورده ایران نیز قرار گرفته است و دم از نجات با فناوری آب؟! می دهند . غافل از اینکه به نظر حقیر بدنه تخصصی و دانشی ایران زمین در دانشگاه و کارشناسی بهره وری، راهکارهای عملی را ارایه داده و قصد دارم آنرا خلاصه و دوباره بازنویسی کنم و اگر الان دنبال نمیشود باید گفت دشمن در دل ایران نفوذ کرده و خود مانع اجرا شده اند.

- فناوری آب

1- جداسازی آب شرب و آب شستشو در کلیه شهرهای ایران

2- تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی در کلیه شهرهای اصلی شامل تهران ،شیراز،اصفهان،اهواز،مشهد و... بر پایه فناوریهای روز بدون استفاده از مواد شیمیایی بر پایه جداسازی مکانیکی و غیرشیمیایی فاضلاب از آب با رعایت استاندارد به استناد ماده 5 آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب و برگشت آب به صنعت،کشاورزی و آب شستشوی شهری

3- تدوین برنامه عملیاتی جمع آوری آب باران در تابستان هر سال با پایش آماری و پیش بینی،هدایت، ایجاد و زهکشی در منابع زیرزمینی حفاظت شده و یا سدها

4- طرح جمع آوری آب جهت مصارف صنعتی ازسقف سوله و هدایت در مخازن جهت استفاده در صنعت

5- جلوگیری از کشت گیاهان آب بر و غیر اقتصادی

6- توسعه کشت گلخانه ای هیدروپونیک و ایروپونیک

7- توسعه کشت گیاهانی با کمترین مصرف آب

8- تغییر شیوه آبیاری باغات از غرقابی یا حتی قطره ای به سمت ایجاد مه با فناوریهای سیستمهای مه پاش مبتنی بر اتومایزآب

9- ایجاد الزام برای پیش تصفیه فاضلاب صنایع آلوده در صنعت غذا،فلزی ، کانی و سلولزی

10- ایجاد سیستمهای اشتراکی فیلترینگ (پیش فیلتر و فیلتر پرس)در صنعت تولید سنگ با توجه به آب بر بودن آن

11- استفاده از سیستمهای جدید خنک سازی در صنایع فولاد و سیمان بر پایه اتومایزر آب

12- جلوگیری از برداشت از قنات و چاههای با عمق بالای 100 متر

13-اصلاح شبکه انتقال آب کشاورزی ،صنعتی و کشاورزی مبتنی بر بهینه سازی هدررفت آب

14- ایجاد آمار لحظه ای از میزان استحصال آب از چاهها،قنات،سدها و.. برای ایجاد ساختار DSS

15-تشکیل ستاد ملی آب و خاک در ایران برای اجرای پروژه ها با داشتن ضمانت اجرایی

- فناوری اصلاح خاک

روشهای معمول اصلاح خاکهای نمکی به شرح زیر می باشد:

1 -آبیاری مکرر به منظور پایین نگه داشتن غلظت نمک در محلول خاک.

2 -استفاده از مواد اصلاح کننده خاک نظیر گچ(O2H12Caso(آهک)0Caco .گوگرد(S)واسید سولفوریک (1So2H)

3-آبشویی و زهکشی کافی با طراحی سیستمهای زهکشی دقیق.

4-به کارگیری بهترین سیستمهای آبیاری و جلوگیری از هد روی و نشست آب، به طوریکه مقرون به صرفه باشد.

5-غرقاب کردن اراضی حداقل یکبار در سال، در صورتیکه از سیستمهای آبیاری بارانی یا قطره ای استفاده شود.

6-افزایش مواد آلی به خاک و شخم زدن آن همراه با بقایای گیاهی به منظور افزایش نفوذ پذیری و آبشویی موفقیت آمیز خاک.

7-پایین بردن سطح سفره آب زیر زمینی از طریق پمپ کردن و یا زهکشی به منظور جلوگیری از تجمع نمک در سطح خاک.

8-مدیریت صحیح و استفاده بهینه از آب و جلوگیری از هدر روی آن، که برای گیاه و شستشوی نمک ها ضروری است.

9-برنامه ریزی دقیق به منظور استفاده بهینه از منابع آب موجود.

10-شخم و شیار و تخریب سله خاک به منظور جلوگیری از تبخیر شدید و در نتیجه تجمع نمک ها در سطح خاک.

شرکتهای دانش بنیان از جمله ارتسان توانسته اند با بررسی تمامی شیوه های موجود راه حل دیگری برای اصلاح زمینهای فقیر همچون نمکی بیابند این راه حل معطوف اصلاح و هم رشد می باشد. دستیابی به خاک معدنی از منابع ایران راهکار نوینی است بر اساس مطالعه بیش از 30 خاک معدنی و صنعتی در ایران می تواند زمینه ساز افزایش تولید محصولات کشاورزی در کلیه سرزمینهایی که دارای خاک بدون قابلیت کشت ناشی از املاح می باشند ،به صورت اقتصادی و در سطح وسیع باشیم . خاک معدنی تمامی عناصر ریز مغذی برای رشد را دارد و در تمامی نمونه های بررسی شده در کلیه خاکهای فقیر علاوه بر اصلاح خاک فقیر ، شاهد افزایش 50 تا 100 درصدی رشد اولیه به خصوص در مرحله جوانه زنی برای انواع گیاهان هستیم(دارای نتایج آزمایشگاهی]که سعی می کنم گوشه ای فناوری جدید را بیان کنم و بر حسب وظیفه ملی به سازمان استانی مسئول برای اجرا اعلام آمادگی نموده ایم.

1- آزمایش آب و خاک(میکرو و ماکرو ارگانیزمها) زمین قبل از اصلاح

2- ایجاد خط فیلترخاک و حفاظت از آلودگی از زمینهای دیگر

3- عملیات اصلاح شامل

ایجاد سطح جدا ساز

اختلاط خاک معدنی

جداسازی نمک زمین

4- آبیاری بهینه به فاصله 20 روز با آب کنترل شده

5- آزمایش خاک و حصول اطمینان از کاهش نمک در خاک

6- کشت بذر و یا نشاء در زمین

7- اضافه کردن عناصر ماکرو بعد از جوانه زنی و رشد اولیه

8- کنترل رشد و اصلاح

بنابر این فکر می کنم متخصصان ایرانی خود صاحب فناوری نوین آب و خاک هستند و اگر اجرا نمیشود قطعا دلایل غیرسرزمینی دارد