چند یادداشت تلگرامی
یادداشت آبخیزبان. 1404/04/09
-----------------------------------------------------
✍️ چند نکته به مناسبت روز جنگلبان/محیط بان (Ranger)
📌 مملکت ما به «آبخیزبان» هم نیاز دارد
---
🔈 اگر درختان جنگلی و حیات وحش در معرض خطرات ملموس آتش سوزی و انقراض بودند و باعث شکل گیری تشکیلات جنگلبانی و شکاربانی شدند، آبخیزها و منابع آب و خاک آن ها ، قربانیان خاموش اند؛ نامرئی، پیچیده، و تا وقتی فرو نریزند، کمتر فهمیده می شوند.
---
❌ اما وقتی زمین نشست کند، خاک فرسوده شود، رودخانه ها خاموش شوند، سیلاب و خشکسالی دست به دست هم دهند و دریاچه ها خشک شوند، تازه می فهمیم ستون فقرات طبیعت چه بی سر و صدا ترک برداشته است.
---
⚠️ تا دیروز می پنداشتیم آب و خاک بی پایان اند، رودخانه ها همیشه جاری اند، خاک همیشه حاصلخیز است، و باران همیشه خواهد بارید.
امروز اما با کاهش نزولات جوی، فرسایش خاک، فرونشست زمین، تغییر اقلیم و برداشت های بی رویه، به نقطه عطف رسیده ایم: منابع پایه طبیعت: محدود، شکننده، و نیازمند محافظت اند.
---
🌿 ۱۰ ویژگی آبخیزبان: نگهبان منابع پایه طبیعت
۱. 👁️ نگاه کلان، سیستمی و همه جانبه دارد؛ مدیریت پایدار منابع طبیعی را فقط با دیدگاه جامع و یکپارچه امکان پذیر می داند، نه از مسیر پروژه های مقطعی یا تک بعدی.
۲. 🌳 اگر وظیفه اولیه جنگلبان ، نگهبانی درختان و محیط بان، پاسداری حیات وحش است، آبخیزبان تکمیل کننده این منظومه است؛ حافظ چرخه حیاتی آب و خاک که بی آن، طبیعت فرو می ریزد.
۳. 🐾 در هر دوره ای که توجه عمومی صرفا معطوف به بخشی از اکوسیستم می شود، اهمیت منابع پایه ای چون آب، خاک و پوشش گیاهی را بی هیاهو اما پیوسته یادآور می شود.
۴. 🌍 مشکلات هر حوزه آبخیز را در دل همان حوضه جست وجو می کند. به آمایش سرزمین باور دارد و سیاست هایی چون انتقال آب بین حوضه ای را نمی پسندد.
۵. 👥 پیش از اجرای پروژه ها، معیشت و مشارکت مردم را در اولویت می بیند؛ توسعه پایدار را بدون همراهی جامعه محلی، بی معنا می داند.
۶. 📜 روش های سنتی و بومی حفاظت آب و خاک را گنجینه ای فرهنگی تلقی می کند؛ آن ها را بازخوانی، تئوریزه و احیا می نماید تا دانش نیاکان با نیازهای امروز پیوند یابد.
۷. 🏞 باور دارد که باید سیلاب ها را مدیریت کرد و آب را در آبخوان ها ذخیره نمود، نه در پشت سدهایی که گاه تبدیل به بخشی از معضل می شوند.
۸. 🌱 ارزش خاک را کمتر از آب نمی داند؛ معتقد است که آبخیز تخریب شده یعنی خاک فرسوده، منابع آسیب دیده، کاهش حاصلخیزی و نابودی پوشش گیاهی >> پیامد بی توجهی به مدیریت آبخیز.
۹. 🧠 آگاه است که آبخیزداری، آبخوانداری و مدیریت جامع حوزه آبخیز، هنوز قانون ندارد و در حاشیه اجرا مانده است؛ زمان آن فرا رسیده تا نگاه فنی، هوشمند، راهبردی و بلندمدت جای دیدگاه های پروژه محور و سطحی را بگیرد.
۱۰. 🔄 باور دارد که «آبخیزبان بودن» یک منصب اداری نیست؛ از کارشناسان و مدیران ادارات منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاهیان و پژوهشگران، تا تصمیم سازان و سیاست گذاران و ...، همگی می توانند آبخیزبان باشند؛ اگر از بخشی نگری عبور کنند و به طبیعت از بالا و به صورت یکپارچه بنگرند.
t.me/WatershedKQ/729
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
یادداشت شرح خدمات آبخیزداری. 1404/04/22
چند نکته در مورد شرح خدمات

۱. لیست کتابچه های شرح خدمات و دستورالعمل های سازمان منابع طبیعی، مصوب نظام فنی و اجرایی سازمان برنامه در مقاله قوانین و مقررات گردآوری شده است (تصویر فوق).
۲. از لیست فوق، هنوز ۶ مورد آخر از جمله حریم پروژه ها، کد ضابطه نظام فنی اجرایی نگرفته اند.
۳. طبق بخشنامه رئیس سازمان به شماره ۹۷/۱/۱۵۲۶۰ مورخه ۱۳۹۷/۵/۲۷، بررسی و تصویب تعاریف و مفاهیم، شرح خدمات، دستورالعمل ها ، ضوابط و استانداردها، معیارها و شاخص ها از وظایف شورایعالی جنگل، مرتع و آبخیزداری می باشد (نه سایر دفاتر سازمان).
۴. تصویب در نهاد شورایعالی، الزاما به درج در نظام فنی اجرایی منجر نمی شود.
۵. شرح خدمات شناسایی و توجیهی آبخیزداری، کد ضابطه نظام فنی اجرایی دارند؛ ولی شرح خدمات تفصیلی اجرایی آبخیزداری، صرفا به تصویب شورایعالی رسیده است.
۶. نکته جالب اینکه دفتر استانداردها و طرح های آب و آبفا، برای آبخیزداری، فهرست خدمات مرحله طراحی تفصیلی در سال ۱۳۹۵ تصویب نموده است.
۷. بارگزاری آخرین نسخه های شرح خدمات، مصوب در نظام فنی اجرایی یا شورایعالی، در سایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، یک ضرورت است.
t.me/WatershedKQ/611
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------