تاثیر پرتودهی گاما، الکترون و پلاسما سرد بر کیفیت و ویژگی های زعفران (Crocus sativus. L)

یادداشت تخصصی: تاثیر پرتودهی گاما، الکترون و پلاسما سرد بر کیفیت و ویژگی های زعفران (Crocus sativus L.)

مقدمه

زعفران به عنوان یکی از گران بها ترین ادویه های جهان، به دلیل حساسیت بالا به آلودگی های میکروبی و کاهش کیفیت در طول نگهداری، نیازمند روش های نوین بهبود ماندگاری است. پرتودهی با استفاده از اشعه گاما، الکترون و پلاسما سرد، به عنوان روش های نوین و موثر در کنترل بار میکروبی و حفظ ویژگی های کیفی زعفران مورد توجه قرار گرفته اند.

تاثیر پرتودهی گاما و پرتو الکترونی بر رنگدانه ها و ترکیبات فنولی

مطالعه ای جامع نشان داده است که پرتودهی با دز پایین (2 کیلوگری برای پرتودهی گاما و 3 کیلوگری برای پرتو الکترونی) موجب کاهش قابل توجه بار میکروبی می شود بدون آنکه به کیفیت رنگ، عطر و طعم زعفران آسیب وارد کند. رنگدانه های اصلی زعفران (کروسین و پیکروکروسین) در دزهای پایین به خوبی حفظ شده اند. همچنین، ترکیبات فنولی با خاصیت آنتی اکسیدانی پایدار باقی مانده اند که این امر نشان دهنده حفظ فعالیت بیولوژیکی زعفران است [1].

کاربرد پلاسما سرد در حفظ ویژگی های بیوشیمیایی و ایمنی میکروبی زعفران

پیش تیمار پلاسما سرد به عنوان یک فناوری نوظهور، در کاهش بار میکروبی زعفران و حفظ ترکیبات بیوشیمیایی مانند کروسین و سافرانال عملکرد مطلوبی از خود نشان داده است. این روش غیرحرارتی، بدون ایجاد آسیب حرارتی، باعث بهبود ایمنی میکروبی و حفظ طعم و عطر زعفران می شود. کاربرد پلاسما سرد به ویژه در صنایع غذایی با توجه به نیاز به حفظ کیفیت محصولات ارزشمند همچون زعفران اهمیت دارد [2].

ترکیب پرتودهی گاما و بسته بندی اتمسفر اصلاح شده (MAP) در افزایش ماندگاری زعفران

مطالعات نشان داده اند که استفاده همزمان از پرتودهی گاما با دوز پایین و بسته بندی اتمسفر اصلاح شده، ماندگاری زعفران را به طور چشمگیری افزایش می دهد. این ترکیب، ضمن حفظ خصوصیات کیفی، از رشد میکروارگانیسم ها جلوگیری می کند و باعث حفظ رنگ، بو و طعم محصول می شود. بنابراین، این رویکرد ترکیبی می تواند به عنوان یک راهکار موثر در صنعت زعفران برای افزایش عمر مفید محصول مطرح گردد [3].

تاثیر پرتودهی گاما 60Co بر ترکیبات شیمیایی زعفران

تحلیل های شیمیایی با استفاده از فناوری UPLC و UPLC/Q-TOF-MS نشان داده اند که پرتودهی با منبع 60Co در دوزهای توصیه شده، تاثیر قابل توجهی بر ترکیبات شیمیایی اصلی زعفران ندارد. این یافته ها تایید می کند که پرتودهی گاما می تواند بدون تغییر در ساختار شیمیایی و خواص عملکردی زعفران به منظور استریلیزاسیون و افزایش ماندگاری مورد استفاده قرار گیرد [4].

نتیجه گیری

با توجه به مطالعات فوق، پرتودهی گاما و پرتو الکترونی در دزهای کنترل شده، به همراه فناوری نوظهور پلاسما سرد، روش های موثری در کنترل بار میکروبی و حفظ یا بهبود ویژگی های کیفی و عملکردی زعفران هستند. همچنین، استفاده ترکیبی از پرتودهی و بسته بندی اتمسفر اصلاح شده، می تواند به طور چشمگیری ماندگاری زعفران را افزایش دهد بدون اینکه کیفیت و ترکیبات شیمیایی آن آسیب ببینند. این یافته ها می توانند راهنمایی ارزشمند برای توسعه فناوری های نوین نگهداری زعفران در سطح صنعتی باشند.

منابع

1. The impact of gamma and electron beam irradiation sterilization technology on the pigments and phenolic components of saffron. لینک
2. Potential of cold plasma pretreatment for preserving biochemical attributes and ensuring the microbiological safety of saffron stigma. لینک
3. Effects of low-dose γ-irradiation and modified atmosphere packaging on shelf-life and quality characteristics of saffron (Crocus Sativus Linn) in Iran. لینک
4. Analysis of the Effect of 60Co-γ Irradiation Sterilization Technology on the Chemical Composition of Saffron Using UPLC and UPLC/Q-TOF-MS. لینک