شیوا آذرنشان
2 یادداشت منتشر شدهتحلیل راهبردی ظرفیت انرژی باد در ترکیه؛ فرصت ها، چالش ها و مسیر آینده
در پاسخ به رشد روزافزون تقاضای انرژی و وابستگی ترکیه به منابع فسیلی وارداتی، توسعه ی انرژی های تجدیدپذیر—به ویژه انرژی باد—به یک اولویت راهبردی در سیاست گذاری کلان این کشور تبدیل شده است. این یادداشت با هدف تحلیل جامع ظرفیت بادی ترکیه و ارزیابی روند توسعه و بهره برداری از این منبع پایدار، به بررسی داده های ایستگاه های بادی، مطالعات ملی و ظرفیت های نصب شده تا پایان سال ۲۰۱۰ می پردازد.
بررسی ها نشان می دهد ترکیه از منظر ظرفیت نظری و اقتصادی انرژی باد، در زمره کشورهای دارای پتانسیل بالا قرار دارد. ظرفیت نظری قابل استحصال باد در خشکی حدود ۱۳۱٬۷۵۶ مگاوات و در دریاها بالغ بر ۱۷٬۳۹۳ مگاوات برآورد شده است. مناطق مارمارا، اژه و جنوب شرقی آناتولی دارای بالاترین تراکم توان بادی (بیش از ۳۰۰ وات بر مترمربع) و مناسب ترین میانگین سرعت باد (بیش از ۶٫۵ متر بر ثانیه) هستند. مناطقی نظیر باندیرما، گوکچه آدا، بلن و قوش آداسی به عنوان نقاط کانونی توسعه ی مزارع بادی در نظر گرفته شده اند.
ترکیه از اواخر دهه ۱۹۹۰ با سرمایه گذاری های محدود وارد حوزه ی تولید برق از باد شد، اما تصویب قانون استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر در سال ۲۰۰۵ نقش مهمی در تسریع رشد این صنعت ایفا کرد. ظرفیت نصب شده ی نیروگاه های بادی ترکیه از ۱٫۵ مگاوات در سال ۱۹۹۸ به بیش از ۱۵۲۲ مگاوات در پایان سال ۲۰۱۰ رسید. پیش بینی ها حاکی از آن است که این عدد تا سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۵٬۰۰۰ مگاوات افزایش یابد.
با وجود این ظرفیت عظیم، سهم انرژی باد در سبد برق ترکیه همچنان محدود باقی مانده است. موانعی همچون وابستگی به واردات فناوری، پیچیدگی های حقوقی و ضعف زیرساخت های شبکه برق از جمله عوامل بازدارنده در مسیر توسعه این صنعت هستند. در حالی که ترکیه همچنان درگیر حل چالش های زیرساختی و نهادی است، کشورهایی نظیر چین با تدوین راهبردهای کلان، تمرکز بر بومی سازی فناوری و بهره گیری از ظرفیت شرکت های داخلی، موفق شده اند ظرف کمتر از دو دهه به یکی از قدرت های برتر جهان در حوزه انرژی های تجدیدپذیر تبدیل شوند.
تجربه چین نشان می دهد که توسعه انرژی بادی صرفا به منابع طبیعی وابسته نیست، بلکه نیازمند یکپارچگی در سیاست گذاری، سرمایه گذاری سازمان یافته، و حمایت هدفمند از زنجیره تامین داخلی است. مقایسه مسیر ترکیه با رویکرد چین، حاکی از آن است که بدون یک چارچوب نهادی منسجم و تحول فناورانه داخلی، دسترسی به ظرفیت های اسمی انرژی باد صرفا در حد پتانسیل باقی خواهد ماند. اگر ترکیه خواهان نقش آفرینی منطقه ای در بازار انرژی های پاک است، لازم است از مدل های موفقی همچون چین درس بگیرد و در مسیر استقلال فناورانه و انسجام سیاستی گام بردارد.
منبع:
İlkiliç, C. (2012). Wind energy and assessment of wind energy potential in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(2), 1165–1173.(https://doi.org/10.1016/j.rser.2011.11.021)
