چالش ها و ضرورت های نوین در تربیت معلم در عصر فناوری های هوشمند
با ورود بشر به دوران جدیدی از فناوری های هوشمند، به ویژه هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی و داده محوری، نظام های آموزشی جهان به بازنگری عمیق در ساختارها، اهداف و روش های خود نیازمند شده اند. در این میان، تربیت معلم نه تنها به عنوان یک وظیفه حرفه ای، بلکه به مثابه یک ماموریت تمدن ساز تلقی می شود. چرا که معلمان، بنیان گذاران سرمایه انسانی و تربیتی جوامع اند. در چنین شرایطی، نمی توان با نگاه سنتی به تربیت معلم ادامه داد.
معلم قرن ۲۱ باید هم زمان دارای مهارت های فناورمحور، بینش اخلاقی و اجتماعی، خلاقیت تربیتی و توان سازگاری بالا با تغییرات باشد. بدیهی است که این ویژگی ها از مسیر برنامه ریزی درسی دقیق و مبتنی بر آینده پژوهی حاصل می شود. برنامه های تربیت معلم باید محتوای خود را متناسب با دگرگونی های جهانی بازتعریف کنند؛ محتوایی که صرفا به دانش نظری بسنده نکند، بلکه توانمندی حل مسئله، تفکر انتقادی، ارتباط موثر، و نیز مدیریت داده ها و فناوری های آموزشی را در معلم پرورش دهد.
از سوی دیگر، تربیت معلم در ایران با چالش هایی مانند تمرکز بر حافظه محوری، فقدان مهارت محوری، ضعف در تربیت فناورانه و نگاه جزیره ای به تغییرات آموزشی مواجه است. غفلت از این چالش ها، موجب افزایش شکاف میان مدرسه و جامعه و کاهش اثربخشی نظام آموزش وپرورش خواهد شد. بنابراین، دانشگاه های متولی تربیت معلم از جمله دانشگاه فرهنگیان، نیازمند بازنگری ساختاری و محتوایی در برنامه های خود هستند. این بازنگری باید مبتنی بر شواهد، نیازهای بومی، و روندهای جهانی باشد.
در نهایت، اگر تربیت معلم به درستی تحول یابد، می توان به ایجاد مدرسه هوشمند، یادگیرنده و پاسخ گو به نیازهای جامعه امید بست؛ وگرنه، نظام آموزشی در برابر موج فناوری ها ناپایدار و ناکارآمد خواهد شد.