ضرورت تاسیس سازمان ملی تاب آوری ایران

_{ضرورت تاسیس سازمان ملی تاب آوری ایران}

بحران ها، چه طبیعی و چه ساخته دست بشر، همواره بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ بشر بوده اند. با این حال، در دنیای پیچیده و به هم پیوسته امروز، مقیاس و شدت این بحران ها رو به افزایش است.

تجربه درگیری های اخیر، از جمله جنگ دوازده روزه، به وضوح نشان می دهد که با وجود پتانسیل های ملی فراوان، خلاءهای ساختاری و عملیاتی در حوزه تاب آوری ملی وجود دارد که نیازمند توجه فوری و اقدام قاطع است. تاسیس سازمان ملی تاب آوری ایران می تواند پاسخی جامع و هوشمندانه به این نیاز حیاتی باشد.

تعریف و اهمیت تاب آوری ملی در عصر حاضر

تاب آوری ملی صرفا به معنای مقاومت در برابر شوک ها نیست، بلکه شامل توانایی یک ملت برای پیش بینی، آمادگی، جذب، بازیابی و سازگاری با اختلالات و بازگشت قوی تر از قبل است.

این مفهوم فراتر از واکنش های اضطراری صرف است و نیازمند یک رویکرد جامع و یکپارچه است که ابعاد مختلف جامعه، از جمله زیرساخت ها، اقتصاد، امنیت، سلامت، و سرمایه اجتماعی را در بر می گیرد. در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی و با توجه به تهدیدات فزاینده، تقویت تاب آوری ملی به یک اولویت استراتژیک برای حفظ پایداری و پیشرفت کشور تبدیل شده است.

خلاءهای موجود و ضرورت ایجاد نهادی متمرکز

تجربه جنگ ها و بحران های اخیر، نقاط ضعف و فرصت های بهبود متعددی را در سیستم مدیریت بحران کشور آشکار کرده است.

علیرغم وجود نهادها و سازمان های متعدد با وظایف مرتبط، فقدان یک سازمان واحد، متمرکز و هماهنگ که مسئولیت راهبری و توسعه تاب آوری در سطح ملی را بر عهده داشته باشد، به شدت احساس می شود. این خلاء منجر به مواردی چون:

• عدم انسجام و هماهنگی: پراکندگی وظایف و نبود یک چشم انداز مشترک، هماهنگی موثر بین نهادهای مختلف را دشوار می سازد و منجر به موازی کاری یا عدم پوشش برخی حوزه های حیاتی می شود.
• پاسخگویی واکنشی به جای رویکرد پیشگیرانه: اغلب تمرکز بر مدیریت بحران پس از وقوع است تا پیش بینی و کاهش خطرات قبل از آن.
• نقص در ارزیابی جامع ریسک ها: نبود یک سامانه جامع برای شناسایی، ارزیابی و رتبه بندی تهدیدات و آسیب پذیری ها در سطح ملی.
• عدم بهره برداری کامل از توانمندی های بالقوه: با وجود ظرفیت های عظیم علمی، فناورانه، اقتصادی و انسانی، فقدان یک چارچوب منسجم برای بسیج و جهت دهی این پتانسیل ها برای تقویت تاب آوری.
• ضعف در بازسازی پس از بحران: فرآیندهای بازسازی و بازگشت به حالت عادی ممکن است کند و غیربهینه باشد، که خود منجر به طولانی شدن اثرات سوء بحران می شود.

نقش سازمان ملی تاب آوری ایران: یک راهکار جامع

تاسیس سازمان ملی تاب آوری ایران می تواند به عنوان یک گام بلند و هوشمندانه در جهت رفع این کاستی ها و ساختن آینده ای مقاوم تر برای کشور عمل کند. این سازمان با برخورداری از اختیارات و منابع لازم، می تواند وظایف کلیدی زیر را بر عهده بگیرد:

• تدوین و اجرای راهبردهای کلان تاب آوری: این سازمان مسئولیت توسعه یک نقشه راه جامع برای تقویت تاب آوری در ابعاد مختلف ملی، منطقه ای و محلی را بر عهده خواهد داشت.
• هماهنگی بین بخشی: به عنوان یک نهاد فراسازمانی، این سازمان می تواند نقش محوری در هماهنگی و یکپارچه سازی فعالیت های وزارتخانه ها، سازمان ها، نهادهای نظامی و غیرنظامی، بخش خصوصی و مردم ایفا کند.
• ارزیابی ریسک و آسیب پذیری: ایجاد یک سامانه ملی برای شناسایی، تحلیل و پایش مستمر تهدیدات و آسیب پذیری ها در زیرساخت های حیاتی، زنجیره های تامین، سیستم های ارتباطی و سایر حوزه های راهبردی.
• توسعه ظرفیت ها و آموزش: سرمایه گذاری در آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه های مختلف تاب آوری، از جمله مدیریت بحران، مهندسی تاب آوری، و تاب آوری اجتماعی.
• پژوهش و توسعه: حمایت از تحقیقات علمی و کاربردی در زمینه تاب آوری، توسعه فناوری های نوین و نوآوری در راهکارهای مواجهه با بحران.
• فرهنگ سازی و مشارکت مردمی: ارتقای آگاهی عمومی در خصوص اهمیت تاب آوری و تسهیل مشارکت فعال مردم در برنامه های آمادگی و واکنش به بحران ها.
• نظارت و ارزیابی: پایش مستمر پیشرفت ها، ارزیابی عملکرد و اصلاح سیاست ها و برنامه ها بر اساس بازخوردهای دریافتی.

مزایای تاسیس سازمان ملی تاب آوری ایران

• افزایش آمادگی و کاهش خسارات: با رویکردی پیشگیرانه و سازمان یافته، توانایی کشور در مواجهه با بحران ها به شکل چشمگیری افزایش یافته و از حجم خسارات جانی و مالی کاسته خواهد شد.
• تقویت انسجام ملی: ایجاد یک هدف مشترک برای تقویت تاب آوری، می تواند به همبستگی بیشتر ملی و همکاری بین بخش های مختلف جامعه کمک کند.
• جذب سرمایه گذاری و توسعه پایدار: افزایش تاب آوری کشور، اعتماد سرمایه گذاران داخلی و خارجی را جلب کرده و به روند توسعه پایدار کمک خواهد کرد.
• حفظ برتری استراتژیک: در دنیای پر چالش امروز، کشوری که از تاب آوری بالاتری برخوردار باشد، در عرصه بین المللی نیز از موقعیت قدرتمندتری برخوردار خواهد بود.

نتیجه گیری

تجربیات اخیر به روشنی نشان داده است که تاب آوری ملی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک است. تاسیس سازمان ملی تاب آوری ایران با رویکردی جامع، علمی و هماهنگ، می تواند نقطه عطفی در تاریخ مدیریت بحران کشور باشد.

این سازمان نه تنها به عنوان یک سپر محافظ در برابر تهدیدات عمل خواهد کرد، بلکه به عنوان یک موتور محرک برای پیشرفت و توسعه پایدار کشور در آینده ایفای نقش خواهد نمود. با بهره گیری از پتانسیل های بی نظیر انسانی و ملی، ایران می تواند به الگویی در حوزه تاب آوری در منطقه و جهان تبدیل شود.