رابطه شکرگزاری با تاب آوری در روانشناسی و علوم رفتاری

شکرگزاری به عنوان عاملی موثر در تقویت تاب آوری عمل می کند.

شکرگزاری در معنای آکادمیک به معنای توجه آگاهانه و قدردانی از نعمت ها، تجربیات مثبت و الطاف دیگران است که به عنوان یک فضیلت روانشناختی و اخلاقی شناخته می شود. این مفهوم در طبقه بندی فضائل و نیرومندی های منش سلیگمن و پترسون (۲۰۰۴) جایگاه ویژه ای دارد و به عنوان یکی از مولفه های فضیلت تعالی مطرح است. شکرگزاری نه تنها یک احساس مثبت بلکه یک ویژگی شخصیتی است که می تواند با تمرین و آگاهی توسعه یابد و به فرد کمک کند تا نگرش مثبت تری نسبت به زندگی پیدا کند و از داشته های خود لذت ببرد.

رابطه شکرگزاری با تاب آوری در روانشناسی و علوم رفتاری بسیار مورد توجه قرار گرفته است. شکرگزاری به عنوان عاملی موثر در تقویت تاب آوری عمل می کند، زیرا فرد شکرگزار با تمرکز بر نکات مثبت حتی در شرایط سخت، می تواند احساسات منفی را کاهش دهد و به جای غرق شدن در مشکلات، از تجربیات خود درس بگیرد و عملکرد بهتری داشته باشد.

شکرگزاری باعث تقویت نگرش مثبت و افزایش توانایی حل مسئله می شود. افراد شکرگزار بهتر می توانند در مواجهه با مشکلات، تصمیم گیری منطقی داشته باشند و تمرکز خود را بر راه حل ها حفظ کنند. این بعد از تاب آوری به فرد کمک می کند تا با ذهنی باز و مثبت به چالش ها نگاه کند.
دکتر لیداجراحی متخصص پزشکی اجتماعی در ادامه آورده است تمرین شکرگزاری موجب مدیریت بهتر هیجانات و کاهش اضطراب و افسردگی می شود. افراد شکرگزار در شرایط بحرانی می توانند احساسات خود را به شکل سازنده کنترل کنند و از غلبه هیجانات منفی جلوگیری کنند. این امر تاب آوری عاطفی را تقویت کرده و به حفظ آرامش در شرایط دشوار کمک می کند.
شکرگزاری به بهبود روابط اجتماعی و افزایش حمایت های اجتماعی کمک می کند. این ویژگی باعث می شود فرد در شبکه های حمایتی قوی تر قرار گیرد و در مواجهه با مشکلات اجتماعی، انعطاف پذیری بیشتری داشته باشد. روابط عمیق تر و مثبت تر، از عوامل کلیدی در افزایش تاب آوری اجتماعی هستند.

شکرگزاری به بهبود سلامت جسمی، افزایش کیفیت خواب، کاهش بیماری ها و افزایش سطح انرژی کمک می کند. این عوامل باعث می شوند فرد از نظر فیزیکی توانمندتر باشد و سریع تر از مشکلات جسمی بهبود یابد، که این خود بخشی از تاب آوری فیزیکی است.

شکرگزاری باعث افزایش استقامت روانی می شود؛ یعنی فرد در برابر فشارهای روانی و چالش های زندگی مقاوم تر می گردد. این ویژگی به فرد کمک می کند تا با انعطاف پذیری بالا و نگرشی مثبت، از شکست ها و سختی ها عبور کند و به رشد شخصی دست یابد.
شکرگزاری می تواند انگیزه و تمرکز را در محیط های تحصیلی و کاری افزایش دهد. این موضوع باعث می شود افراد با وجود مشکلات، تلاش خود را ادامه دهند و بهره وری و قدرت تصمیم گیری بهتری داشته باشند که در نهایت به موفقیت تحصیلی و سازمانی منجر می شود.
شکرگزاری با افزایش خوش بینی، کاهش خودمحوری و افزایش معنویت، به رشد شخصیت فرد کمک می کند. این رشد شخصیتی زمینه ساز تاب آوری پایدار و عمیق در مواجهه با مشکلات زندگی است. همچنین، شکرگزاری به افزایش اعتماد به نفس و کاهش مادی گرایی کمک می کند که این عوامل به طور غیرمستقیم تاب آوری را تقویت می کنند.

شکرگزاری به عنوان یک مهارت روانشناختی و رفتاری، با تقویت ابعاد مختلف تاب آوری، به فرد کمک می کند تا در برابر فشارها و مشکلات زندگی مقاوم تر باشد و با دیدگاهی مثبت و سازنده به زندگی نگاه کند. این رابطه دوسویه باعث می شود که افراد شکرگزار، نه تنها در شرایط عادی بلکه در سخت ترین لحظات نیز توان بازگشت و سازگاری بالایی داشته باشند و به رشد و تعالی شخصی دست یابند.

بنابراین، شکرگزاری علاوه بر اینکه یک عمل اخلاقی و معنوی است، یک ابزار علمی و کاربردی هم برای افزایش تاب آوری یا resiliency در تمامی ابعاد زندگی محسوب می شود. تمرین مستمر شکرگزاری می تواند به بهبود سلامت روان، تقویت روابط اجتماعی، افزایش بهره وری و بالا بردن کیفیت زندگی منجر شود و به این ترتیب تاب آوری فردی و جمعی را به شکل چشمگیری ارتقا دهد. این موضوع اهمیت ویژه ای در روانشناسی مثبت گرا و مطالعات تاب آوری دارد و می تواند به عنوان یک راهبرد کلیدی در آموزش مهارت های زندگی و مدیریت استرس به کار گرفته شود.