پیشگیری از اعتیاد

پیشگیری از اعتیاد

مقدمه

مصرف نادرست مواد خطرناکی مانند تریاک ، هروئین ، کوکائین ، حشیش یا ماری جوانا و ال. اس. دی. در جهان افزایش می یابد و شبکه قاچاق بین المللی قاچاق مواد مخدر و سوادگران مرگ دام اعتیاد را در همه جا می گستردانند. اما چرا برخی از افراد آماده تجربه کردن و آزمودن ماده مخدر هستند و یا برای دسترسی به آن تمایل خاصی دارند، در حالی که بسیاری از افراد هرگز پیرامون این دام گام نمی نهند؟ به سادگی نمی توان پاسخ دقیق و عملی به پرسشهای بالا داد و عوامل موثر در ایجاد اعتیاد را طبقه بندی کرد در زیر مواردی را بررسی میکنیم.

مبنای اعتیاد

جوانان سالم ۱۵ تا ۲۰ ساله ای که برای کسب تجربه و یا در اثر معاشرت با دوستان نامناسب و یا معتادان به استفاده از ماده مخدر پرداخته اند. این گروه از راه کنجکاوی و به علت نداشتن پشتوانه خانوادگی و تربیت صحیح در اثر معاشرت با کسانی که آنها را به استفاده از داروی مخدر تشویق می کنند و برای اولین بار مواد مخدر را تجربه می کنند و دچار اعتیاد می شوند. البته بسیاری از این جوانان به علت احساس درماندگی ، ناکامی ، عدم کفایت و برای رهایی از تنهایی و فشار روانی معتاد می شوند و متاسفانه رهایی از این اعتیاد به سادگی میسر نمی شود.

اختلالات روانی و اعتیاد

اختلال شخصیتی بیش از همه چیز فرد را در برابر اعتیاد آسیب پذیر می سازد. سپس اعتیاد ، خود اختلالهای موجود را تشدید می کند و دایره معیوب ادامه می یابد. شخص معتاد برای بدست آوردن ماده مخدر دست به اعمال خلاف قانون و اخلاق می زند و با آزاد شدن از قید و بندهای اخلاقی مرتکب جنایت نیز می شود. در کل شخصیتهای روان نژند و نیز روان پریش را می توان در برابر اعتیاد بسیار آسیب پذیر دانست. شخصیتهای روان نژند، یعنی کسانی که دارای بیماریهای روانی خفیف هستند که با ضعف روانی ، اضطراب ، وسواس ، ترس و بی تصمیمی مشخص می شوند؛ شخصیتهای روان پریش ، یعنی کسانی که به علت عدم رشد خلقی ، در سازش اجتماعی دچار اشکال هستند و دارای خلق و خوی متغیر و قضاوت ناپایدار می باشند. مبتلایان به این بیماریها آسانتر به مواد مخدر گرایش می یابند و در زمره معتادان درمی آیند. بدیهی است بسیاری از همین شخصیتها نیز غیر معتاد باقی می مانند.

روان پریشها دارای رفتارهای ضد اجتماعی و اختلال خلقی هستند و توانایی کافی برای پیروی از قوانین و مقررات را ندارند و روابط آنها با دیگران سطحی است. با آنکه این افراد کم هوش نیستند، ولی قادر به تحمل فعالیتهای منظم جسمی و ذهنی نیستند و جا و مکان و کار ثابتی را پذیرا نمی شوند. سابقه این افراد نشان می دهد که در دوران کودکی ، نا آرام و مشکل ساز بوده و در مدرسه قدرت سازش نداشته و در محیطهای دیگر نیز فاقد سازش اجتماعی بوده اند. روان پریشهای مهاجم که دارای اختلال رفتاری شدید هستند و به انجام اعمال تهاجمی و جنایت و حتی آدم کشی دست می زنند از جمله کسانی به شمار می آیند که بیش از همه به طرف اعتیاد گرایش می یابند. در عین حال روان پریشهای نالایق و غیرفعال نیز که معمولا به دروغ گویی ، دزدی ، تقلب و آزار دیگران می پردازند، مواد مخدر را وسیله خوشی و آسایش خود به شمار می آورند.

نقش تکنولوژی و تمدن

اگرچه پیشرفتهای تکنولوژی در قرن بیستم سبب تحولات دایمی و نیز پیشرفت همه جانبه معیارهای زندگی از جمله بهداشت عمومی گردیده و در بهبود زندگی مردم موثر واقع شده است، اما در عین حال عوارضی چون ترس از تامین آینده و تشویش و اضطراب نیز با خود به ارمغان آورده است که در بسیاری از مردم منجر به پیدایش کشمکش های روانی شده است. کشمکش ها ، حتی بیش از محرومیت ها ، سبب درهم ریختن مکانیسم های دفاعی افراد می شود و از اینرو بیماریهای روانی ناشی از کشمکش ها و اضطرابها بیش از بیماریهای جسمی بشر را آزار می دهند.

افسردگی با اعتیاد درمان پذیر نیست!

افسردگی روانی یکی از بیماریهای شایع عصر ماست که بر روی خلق و خوی و رفتار و احساس فرد اثر می گذارد. در نوعی افسردگی فعالیت و اراده و قابلیت حیاتی و جسمانی و اعتماد به نفس کاهش می یابد و نشانه هایی چون خستگی ، بی میلی ، بی علاقگی ، کم خوابی و ناامیدی بروز می کنند. در این موارد نشاط و علاقه و همکاری جای خود را به نگرانی ، ناخشنودی و انزواجویی می دهد و بیمار با از دست دادن علایق شغلی و اجتماعی و گاه فردی ممکن است به طرف مواد مخدر نیز گرایش یابد تا شاید آرامش و آسایش بیشتری احساس کند. افرادی که برای برای گریز از تشویش و اضطراب و فشارهای روانی مواد مخدر را انتخاب می کنند کسانی هستند که از رو به رو شدن با واقعیات عاجزند و به علت احساس عدم کفایت ، زندگی خود را از واقعیت جدا کرده و آن را بر اوهام و رویا بنا می کنند.

نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد فرزندان

خانواده تاثیر عمیقی در کودک می گذارد و شخصیت او را پی ریزی می کند. اگر محیط خانواده سالم باشد کودک دارای اعتماد به نفس ، مهر و محبت و احساس مسئولیت می شود. بررسیهای متعدد نشان داده است که اگر کودک مورد توجه خانواده واقع نشود و یا از خانواده طرد شود و یا برعکس اگر بیش از حد مورد توجه و حمایت واقع شود آماده کجروی ، ناسازگاری و تجاوز به حقوق دیگران خواهد شد. کودکانی که در محیط خانه پذیرفته نشده اند و با محرومیت عاطفی و فقدان مهر مادری روبرو بوده اند، محبت و عواطف دیگران را احساس نمی کنند و با ترک خانه و مدرسه و ناسازگاری رفتار خصمانه بروز می دهند. این افراد فاقد قدرت سازش می شوند.

حمایت بیش از اندازه و اغماض بی نهایت پدر و مادر نیز سبب می شود که کودک بسیار پرتوقع و به اصطلاح لوس و نازپرورده بار آید و در نتیجه به تدریج در سازش با دیگران دچار اشکال شود. چنین فردی به عنوان یک موجود ضد اجتماعی طعمه خوبی برای قاچاقچیان مواد مخدر و جنایتکاران به شمار می آید. برقراری رابطه صحیح پدر و مادر با کودک سبب می شود که رشد شخصیت بچه سیر طبیعی داشته باشد و از انحراف و کجروی مصون بماند. عواقب خطرناک اعتیاد ایجاب می کند که والدین از لحظه تولد ، بچه را موجودی بدانند که یاد می گیرد و رشد شخصیت او منوط به برقراری رابطه صحیح بین همه اعضا خانواده است. مواظبت مادر از کودک و ایجاد رابطه عاطفی با فرزند و رفتار خردمندانه توام با مهربانی پدر نه تنها به رشد شخصیت و متعادل شدن کودک کمک می کند، بلکه در صورت اعتیاد اتفاقی در دوره بلوغ نیز درمان را آسان می سازد.