درمان به روش ماتریکس جلسه اول توقف چرخه مصرق

درمان به روش ماتریکس جلسه اول

مجتبی دشتی روانشناس آسیب شناس اجتماعی شاخه پیشگیری از اعتیاد

معرفی کوتاه ماتریکس

تریاک و مشتقات آن و الکل به عنوان الگوی مصرف طی قرنها در ایران و جهان محدود بودن مصرف مواد محرک روشهای درمانی بر مبنای مواد فوق تغییر الگوی مصرف در کشور ما از سال 1387 و ثابت ماندن روشهای درمانی سابق شکل گیری کمپ های اجباری لزوم بازنگری در روشهای درمان و مطرح شدن ماتریکس، ماتریکس درمان چند جانبه فشرده سرپایی، رویکردی ساختار یافته برای روان درمانی افراد وابسته به محرکها است. این رویکرد در سال 1980 توسط انستیتو ماتریکس لوس آنجلس با الهام گرفتن از روش های مختلف شناختی رفتاری، آموزش روانی و مداخله در خانواده تهیه گردیده است.

برخی ویژگیهای عبارتند از:

چند جانبه بودن که شامل

آموزشهای ( بهبود اولیه – پیشگیری از لغزش ) ERS-RP

آموزشهای گروهی –روانی-خانواده-برنامه های 12 قدمی

فشرده بودن (استفاده از عنصر زمان به دلیل کمبود آن در درمان مواد محرک)

ساختارمند بودن (هر جلسه روی یک موضوع)

گروهی و تیمی (در صورت نیاز به متخصص ارجاع داده می شود)

جوهره کار ماتریکس

شناسایی خطرات و برنامه ریزی برای آنها

جلسه اول توقف چرخه مصرق

برای شروع درمان ابتدا بهتر است نگاهی به وضعیت فعلی خود داشته و ببینیم که در چه موقعیتی قرار داریم وبرای تغییردادن آن چه باید بکنیم. می دانید که استفاده از مواد برای بسیاری از مصرف کنندگان در ابتدا خوشایند بوده و برای آنها جنبه های به ظاهر مثبتی دارد اما این اثر سریعا" از بین می رود و عوارض منفی آن ظاهر می شود

مصرف مواد در ابتدا چه اثرات خوشایندی را برای شما داشته

1-.....................................................................................................................

2-.....................................................................................................................

3-.....................................................................................................................

4-....................................................................................................................

مصرف مواد چه چیزهایی را از شما گرفته و باعث چه آزاری برای شما شده است

1-.........................................................................................................................

2-.........................................................................................................................

3-.........................................................................................................................

4-........................................................................................................................

امیدوار هستید با قطع مواد چه چیزهایی را به دست آورید

1-.........................................................................................................................

2-.........................................................................................................................

3-........................................................................................................................

4-........................................................................................................................

اگربه مصرف مواد ادامه دهید چه چیزهای دیگری را از دست خواهید داد

1-.........................................................................................................................

2-.........................................................................................................................

3-........................................................................................................................

حالا کار را با این سوال ادامه می دهیم که:

اصلی ترین خطری که پاکی ما را تهدید می کند چیست؟

تجربه بسیاری از ما در پاسخ به سوال فوق این است:

لغزش و عود

پس بهتر است روی این موضوع کمی بیشتر متمرکز باشیم

یکی از کارهایی که ما می توانیم انجام دهیم شناسایی مواردی است که به عود ما منجرمی شود.نه تنها این موارد را شناسایی کنیم بلکه از قبل برایشان برنامه ای را طراحی و اجرا نماییم چون وسوسه وعود یکباره پیش نمی آید و معمولا"

روندی به شکل زیر دارد

مصرف وسوسه فکر مواد برانگیزاننده ها

یعنی برانگیزاننده ها فکر مصرف را ایجاد می کنند و فکر مصرف وقتی در ذهن پیچید و ادامه پیدا کرد تبدیل به وسوسه و وسوسه هم منجر به مصرف خواهد شد

برانگیزاننده ها چیستند ؟

برانگیزاننده ها یا شروع کننده ها عبارتند از محل ها- اشخاص – اشیا –موقعیت ها-و احساسات و...که میل و وسوسه را در شما زنده می کنند.

برانگیزاننده ها یا بیرونی هستند یا درونی

مثلا" اگر شما عصرروزهای جمعه با پسر عمویتان در زیر زمین عمو مواد مصرف می کردید

منزل عمو

عصرها بویژه عصر جمعه

دیدن پسر عمو

ورود به زیر زمین عمو

می تواند برای شما یک شروع کننده باشد و در مغز شما روند بالا شکل می گیرد

متوقف کردن این روند بخش مهمی از درمان است

چه باید کرد؟

1-شروع کننده ها را شناسایی کنید

2-تا می توانید از آنها دوری کنید

3-روشی جدید برای مقابله با آنها را طراحی کنید به شکلی که با گذشته فرق کند

مثلا" برای مورد بالا

-می توان به منزل عمو نرفت

-عصر جمعه با کار دیگری خود را مشغول کرد

فراموش نکنید که حتی اگر شما واقعا" تصمیم به ترک گرفته اید باز هم در معرض برانگیزاننده ها هستید

کار عملی:

قوی ترین برانگیزاننده ها برای شما چه چیزهایی هستند

1-.................................................................................................................

2-.................................................................................................................

3-.................................................................................................................

4-................................................................................................................

فکر می کنید کدام بر انگیزاننده ها در آینده نزدیک برای شما مشکل ساز خواهد شد

1-.......................................................

2-.......................................................

3-........................................................

چگونه می توانیم ارتباط بین بر انگیزاننده ها و مصرف را به هم بریزیم؟

گفتیم که ارتباط برانگیزاننده ها و مصرف به شکل زیر است

مصرف وسوسه فکر مواد برانگیزاننده ها

باید بتوانیم این افکاررا شناسایی کنیم و جلویشان را بگیریم. تنها راه مطمئن برای جلوگیری از منتهی شدن این فکر به بازگشت متوقف کردن آن قبل از ایجاد وسوسه است و باید سریع جلوی آن را گرفت البته کار پر زحمتی است ولی باید دانست که ادامه دادن به این افکار یعنی حکم به بازگشت

برای بر هم زدن نظم فوق می توان از تکنیک های توقف فکر استفاده نمود

و درنتیجه شکل زیر را ایجاد کرد

در این جا دیگر حق انتخاب داریم که همچنان فکر کنیم و یا آنها را متوقف کنیم.

تکنیک های توقف فکر

تکنیک های زیر را آزمایش کنید و بررسی نمایید که کدام برایتان مفید تر است

1-تجسم : در ذهن خود تصویری را مجسم کنید که در آن تصویر شما بتوانید قدرت فکر مواد را کنار بزنید مثلا" چهره فرزند . یا فردی که به او خیلی علاقه دارید.روزهای مهم زندگی و.....

2-کش لاستیکی:یک کش لاستیکی را به صورت شل روی مچ دستتان ببندید و هر موقع متوجه افکار مصرف شدید کش را بکشید و رها کنید طوری که احساس درد کنید و فورا"به موضوع دیگری فکر کنید.اگر فرد به محض توقف فکر .فکرجدیدی را شروع نکند تکنیک توقف فکر را به صورت کامل بکار نگرفته و در کنترل فکرش موفق نخواهد بود

3-برقراری تماس با دیگران: صحبت کردن با دیگران باعث می شود احساستان تخلیه شود همواره شماره تلفن افراد حمایتگر مانند راهنما و مشاور و دوستان دیگر را همراه داشته باشید

چه تکنیکهای دیگری هستند که فکر شما را متوقف می سازند

1-....................................................................................................................

2-..................................................................................................................

کار عملی

برنامه شما یرای بر انگیزاننده هایی که در آینده نزدیک برای شما مشکل ساز هستند چیست

1-.......................................................................................................................

2-.......................................................................................................................

3-.......................................................................................................................