زندگی گوارا در کلام گهربار امام سجاد (علیه السلام)

زندگی گوارا در کلام گهربار امام سجاد (علیه السلام)

مفهوم زندگی گوارا از منظر امام زین العابدین (علیه السلام)

نویسنده: وحید نژدساعی

مقدمه

دعاهای ماثور از ائمه معصومین (علیهم السلام) گنجینه ای از معارف الهی است که نیازهای واقعی انسان را در قالب مناجات با پروردگار متعال بیان می کند. این ادعیه نه تنها ابزار ارتباط با خداوند هستند، بلکه راهنمایی برای سعادت دنیوی و اخروی محسوب می شوند. امام سجاد (علیه السلام) در دعای ابوحمزه ثمالی، با بیانی ژرف، خواسته های اساسی بشر را مطرح می کنند که یکی از آنها درخواست «زندگی گوارا» است. این مفهوم فراتر از رفاه مادی، به آرامش درونی و معنوی اشاره دارد که تنها در سایه رضایت الهی محقق می شود. در این مقاله، با بررسی فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی، به تبیین مفهوم زندگی گوارا از منظر امام سجاد (علیه السلام) پرداخته و ابعاد مختلف آن را تحلیل می کنیم.

زندگی گوارا در دعای ابوحمزه ثمالی (۱)

امام سجاد (علیه السلام) در فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی می فرمایند:

«ارغد عیشی و اظهر مروتی»
(زندگی ام را گوارا کن و جوانمردی ام را آشکار ساز.)

۱. مفهوم زندگی گوارا

«عیش رغید» یا زندگی گوارا، به معنای زندگی همراه با آرامش و رضایت درونی است. امام سجاد (علیه السلام) به ما می آموزند که گوارایی زندگی صرفا در ثروت، قدرت یا رفاه مادی نیست، بلکه در طمانینه قلبی و معنویتی است که انسان را از اضطراب های دنیوی رها می سازد. گاه فردی با داشتن تمام امکانات مادی، به دلیل نگرانی های روحی یا خانوادگی، زندگی اش تلخ می شود؛ در حالی که ممکن است فردی با کمترین امکانات، اما با ایمان و توکل به خدا، زندگی ای شیرین و پربرکت داشته باشد.

۲. جوانمردی و بروز فضایل اخلاقی

در ادامه این فراز، امام (علیه السلام) از خداوند می خواهند که جوانمردی اش را آشکار کند. این درخواست نشان دهنده آن است که انسان باید فضایل اخلاقی را نه تنها در درون خود پرورش دهد، بلکه در عمل نیز آن ها را متجلی سازد. جوانمردی یعنی بخشش، عدالت، کمک به دیگران و پایبندی به اخلاق نیکو که باعث گوارایی زندگی فردی و اجتماعی می شود.

۳. درخواست اصلاح همه احوال

امام سجاد (علیه السلام) در بخش دیگری از دعا می فرمایند:

«و اصلح جمیع احوالی»
(همه احوال مرا اصلاح کن.)

این عبارت بیانگر درخواست جامعی است که شامل اصلاح امور مادی و معنوی، خانوادگی، شغلی و عبادی می شود. انسان برای رسیدن به زندگی گوارا، نیازمند هدایت الهی در تمام زمینه هاست.

۴. حیات طیبه؛ زندگی همراه با رضایت الهی

در پایان این فراز، امام (علیه السلام) از خداوند می خواهند:

«و اجعلنی ممن اطلت عمره و حسنت عمله و اتممت علیه نعمتک و رضیت عنه و احییته حیوه طیبه»
(مرا از کسانی قرار بده که عمر طولانی و عمل نیکو دارند، نعمتت را بر آنان کامل کرده ای و از آنان راضی هستی و به آنان حیات پاکیزه بخشیده ای.)

«حیات طیبه»(۲) همان زندگی گوارایی است که در پرتو ایمان، عمل صالح و رضایت الهی تحقق می یابد. این زندگی، نه تنها در دنیا، بلکه در آخرت نیز پایدار است. (۳).

متن و ترجمه دعا

«اللهم انی اسالک صبرا جمیلا، وفرجا قریبا، وقولا صادقا، واجرا عظیما، اسالک یا رب من الخیر کله ما علمت منه وما لم اعلم، اسالک اللهم من خیر ما سالک منه عبادک الصالحون، یا خیر من سئل، واجود من اعطی، اعطنی سولی فی نفسی واهلی ووالدی وولدی واهل حزانتی واخوانی فیک، و ارغد عیشی، واظهر مروتی، واصلح جمیع احوالی، واجعلنی ممن اطلت عمره، وحسنت عمله، واتممت علیه نعمتک، ورضیت عنه، واحییته حیاه طیبه فی ادوم السرور، واسبغ الکرامه، واتم العیش انک تفعل ما تشاء ولا یفعل ما یشاء غیرک»؛
خدایا، از تو شکیبائی زیبا و گشایشی نزدیک و گفتاری درست و مزدی بزرگ درخواست می کنم؛ پروردگارا از خیر و خوبی تمامش را از تو می خواهم، آنچه را از آن دانسته ام و آنچه را ندانسته ام، خدایا از تو می خواهم بهترین چیزهایی را که بندگان شایسته ات از تو خواستند، ای بهترین کسی که از او خواسته می شود و سخی ترین کسی که عطا می کند، خواسته ام را در حق خودم و خانواده ام و پدر و مادرم و فرزندانم و خاصانم و برادران دینی ام به من عطا کن، زندگی ام را گوارا گردان، جوانمردی ام را آشکار ساز و همه احوالم را اصلاح کن و مرا از کسانی قرار ده که عمرش را طولانی کردی و کردارش را نیکو ساختی و نعمتت را بر او تمام کردی و از او خشنود شدی و او را به زندگانی پاکیزه زنده داشتی، در بادوام ترین خوشی ها و کامل ترین کرامت ها و کامل ترین زندگی ها، همانا تو هرچه را بخواهی انجام می دهی و جز تو هرچه را بخواهد توان انجام آن را ندارد. (۴).

نتیجه گیری

امام سجاد (علیه السلام) در دعای ابوحمزه ثمالی، الگویی کامل از یک زندگی گوارا را ترسیم می کنند. این زندگی، بر پایه آرامش درونی، جوانمردی، اصلاح احوال و رضایت الهی استوار است. آموزه های این دعا نشان می دهد که سعادت واقعی در گرو ارتباط معنوی با خداوند و عمل به ارزش های اخلاقی است. بنابراین، برای دستیابی به زندگی گوارا، باید از معارف بلند ادعیه ماثوره بهره برد و خواسته های خود را با الهام از کلام معصومین (علیهم السلام) تنظیم کرد.

منابع

۱. دعای ابوحمزه ثمالی، مفاتیح الجنان.
۲. قرآن کریم، سوره نحل، آیه ۹۷ (حیات طیبه)؛ «من عمل صالحا من ذکر او انثی وهو مومن فلنحیینه حیاه طیبه ۖ ولنجزینهم اجرهم باحسن ما کانوا یعملون»؛ از مرد و زن، هر کس کار شایسته انجام دهد در حالی که مومن است، مسلما او را به زندگی پاک و پاکیزه ای زنده می داریم و پاداششان را بر پایه بهترین عملی که همواره انجام می داده اند، می دهیم. (ترجمه استاد انصاریان؛ دانشنامه اسلامی:

https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_97_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%86%D8%AD%D9%84.

۳. تلخیص و استفاده از بیانات رهبر انقلاب در خطبه های نمازجمعه، ۱۳۷۳/۱۱/۲۸، وجود معارف مورد احتیاج انسان در ادعیه ماثوره؛ پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای (مد ظله العالی):

https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?id=2740&nt=2&year=1373&tid=1297.
4. دعای ابوحمزه ثمالی؛ پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت استاد حسین انصاریان(موسسه فرهنگی دارالعرفان): https://erfan.ir.