مصطفی خواجه دهاقانی
2 یادداشت منتشر شدهآشنایی با مزایا و معایب با UPLC در اندازه گیری کمی ترکیبات
کاربردهای کروماتوگرافی مایع با کارایی فوق العاده که در ذیل مورد بحث قرار گرفته است
کاربردهای UPLC می باشد
1-آنالیز ترکیبات طبیعی و داروهای گیاهی
UPLC به طور گسترده ای برای آنالیز ترکیبات طبیعی و داروهای گیاهی به کار می رود. آزمایشگاه های تجزیه ای برای ارائه شواهد مبتنی بر اثر بخشی یک دارو و همچنین فراهم آوردن عوامل ایمنی برای محصولات، نیاز به افزایش دانش خود در زمینه فارماکولوژی دارند. هدف عمده در این زمینه، آنالیز نمونه های دارویی در یک ماتریکس پیچیده است. UPLC امکان جداسازی و شناسایی ترکیبات فعال در نمونه های بسیار پیچیده حاصل از ترکیبات طبیعی و داروهای گیاهی را فراهم می آورد.
2-مطالعه های آنالیز زیستی و بیواکی والانسی
به منظور مطالعات سم شناسی و فارماکوکنیتیکی، تعیین مقدار یک دارو در نمونه های بیولوژیکی بخش مهمی از مطالعه ها را تشکیل می دهد. بیشتر داروها ترکیباتی با وزن مولکولی پایین هستند و در مطالعه های پیش کلینیکی و کلینیکی مورد آزمایش قرار می گیرند. ماتریس های متعدد بیولوژیکی برای آنالیزهای زیستی مقدارسنجی مورد استفاده قرار می گیرند که از جمله آن ها خون، پلاسما و ادرار است. روش اولیه در آنالیز زیستی کمی LC/MS/MS است. حساسیت و گزینش پذیری UPLC/MS/MS در سطوح آشکارسازی پایین، داده های دقیق و قابل اعتمادی را فراهم می آورد که برای مقاصد مختلفی از جمله آنالیزهای آماری فارماکوکینتیکی قابل استفاده هستند.
3- تشخیص میزان ناخالصی ها
در صنایع داروسازی و فرآیندهای مربوط به فرمولاسیون محصولات دارویی، جداسازی و تعیین مقدار ترکیبات دارویی و ناخالصی های موجود در مواد خام و محصول نهایی، بخش عمده ای از تحقیقات را تشکیل می دهد. شناسایی مواد ناخالص با استفاده از کروماتوگرافی با تفکیک بالا، به جداسازی های قابل اعتماد، تکرارپذیر و تشخیص همه ناخالصی های شناخته شده در ترکیب فعال دارویی نیاز دارد.
همچنین تعیین مقادیر اندک ناخالصی در غلظت های بالای ترکیب فعال دارویی نیز بسیار مهم است. اگر چه این امر در حضور افزودنی ها در نمونه به ویژه در آنالیز با HPLCهای معمولی پیچیده تر می شود، اما UPLC تفکیک بالاتری را فراهم می آورد تا جداسازی و آشکارسازی مقادیر اندک ناخالصی امکان پذیر شود.
معایب UHPLC
قیمت دستگاه و تجهیزات در این شیوه از کروماتوگرافی بالاتر است. به علت افزایش فشار، نگهداری دقیق تری از اجزای دستگاه لازم بوده، همچنین طول عمر ستون در این روش کوتاه تر است. علاوه بر آن، فازهای ساکن کمتر از µm2 قابل بازیابی نیستند و به همین دلیل از این لحاظ مقرون به صرفه نیست [6 و 7]. در UPLC تنها از دو پمپ (و نه 3 یا 4 پمپ) می توان استفاده نمود. تعداد فازهای ساکن مورد استفاده در این دستگاه محدود بوده، گرچه سرعت ساخت فازهای ساکن جدید در حال پیشرفت است. از دیگر جنبه های منفیUPLC می توان به فشار برگشتی بالاتر از HPLC معمولی اشاره کرد که این فشار برگشتی را با بالا بردن دمای ستون می توان کاهش داد.