تفاوت بین ارزش منصفانه (Fair Value) و بهای تمام شده چیست؟

ارزش منصفانه (Fair Value) و بهای تمام شده (Cost) دو مفهوم متفاوت در حسابداری هستند. ارزش منصفانه به قیمت فعلی بازار یک دارایی یا بدهی اشاره دارد، در حالی که بهای تمام شده به مبلغی گفته می شود که برای تحصیل یک دارایی یا ایجاد یک بدهی پرداخت شده است. به عبارت دیگر، ارزش منصفانه نشان دهنده ارزش جاری و بهای تمام شده نشان دهنده هزینه اولیه است.

تفاوت های کلیدی:

a) مبنای اندازه گیری: ارزش منصفانه بر اساس قیمت بازار فعلی یا معادل آن محاسبه می شود، در حالی که بهای تمام شده بر اساس قیمت اولیه خرید یا تولید است.

b) نوسانات: ارزش منصفانه ممکن است به دلیل تغییرات بازار، نوسان داشته باشد، اما بهای تمام شده معمولا ثابت است (مگر اینکه استهلاک یا کاهش ارزش در نظر گرفته شود).

c) مبنای گزارشگری: ارزش منصفانه معمولا برای گزارشگری مالی در مواردی که دارایی ها و بدهی ها به قیمت روز ارزیابی می شوند، استفاده می شود، در حالی که بهای تمام شده برای گزارشگری دارایی ها و بدهی ها در زمان تحصیل آن ها به کار می رود.

d) کاربرد: ارزش منصفانه برای ارزیابی دارایی ها و بدهی ها در ترازنامه، ارزیابی مجدد دارایی ها و بدهی ها و همچنین برای تصمیم گیری های مالی استفاده می شود. بهای تمام شده معمولا برای محاسبه سود و زیان، بهای تمام شده کالای فروش رفته و ارزیابی دارایی ها در ترازنامه به کار می رود.

مثال:

فرض کنید یک شرکت یک دستگاه ماشین آلات را به مبلغ 100 میلیون تومان خریداری کرده است. این 100 میلیون تومان بهای تمام شده ماشین آلات است. اگر این دستگاه در بازار به قیمت 120 میلیون تومان معامله شود، ارزش منصفانه آن 120 میلیون تومان خواهد بود.

بنابراین، تفاوت اصلی بین ارزش منصفانه و بهای تمام شده در این است که ارزش منصفانه نشان دهنده ارزش فعلی دارایی است، در حالی که بهای تمام شده نشان دهنده هزینه اولیه تحصیل آن دارایی است