تحقیق توصیفی-پیمایشی (Descriptive Survey Research)

یک روش تحقیق است که برای توصیف و تحلیل وضعیت موجود یک جامعه یا پدیده خاص به کار می رود. در این روش، محقق به جای ایجاد تغییر یا مداخله، به جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه، مصاحبه یا مشاهده می پردازد تا ویژگی ها، توزیع و روابط بین متغیرها را در یک زمان مشخص مشخص کند.

مراحل اصلی تحقیق توصیفی-پیمایشی:

1. تعیین مسئله و هدف پژوهش:

در این مرحله، محقق باید مسئله یا موضوعی را که قصد بررسی آن را دارد، به طور واضح تعریف کند و اهداف پژوهش را مشخص نماید.

2. تعیین جامعه آماری:

محقق باید جامعه آماری مورد نظر خود را که قرار است از آن اطلاعات جمع آوری کند، به دقت تعریف کند. این جامعه می تواند شامل افراد، سازمان ها، اسناد و مدارک و یا هر واحد دیگری باشد که اطلاعات مربوط به موضوع پژوهش را در خود جای داده است.

3. انتخاب روش نمونه گیری:

برای انتخاب نمونه ای که نماینده جامعه آماری باشد، از روش های مختلف نمونه گیری استفاده می شود. این روش ها شامل نمونه گیری تصادفی، نمونه گیری طبقه ای، نمونه گیری خوشه ای و غیره هستند.

4. جمع آوری داده ها:

در این مرحله، داده ها از طریق ابزارهای مختلفی مانند پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، بررسی اسناد و مدارک و غیره جمع آوری می شوند.

5. تحلیل داده ها:

داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آماری توصیفی (مانند میانگین، میانه، مد، انحراف معیار و غیره) و نمودارها و جداول توصیف می شوند.

6. تفسیر یافته ها و نتیجه گیری:

در این مرحله، یافته های به دست آمده از تحلیل داده ها تفسیر می شوند و نتایج تحقیق ارائه می گردند.

انواع روش های جمع آوری داده در تحقیق توصیفی-پیمایشی:

پرسشنامه:

این روش شامل طراحی و توزیع پرسشنامه های کتبی یا آنلاین است که پاسخ دهندگان به سوالات آن پاسخ می دهند.

مصاحبه:

در این روش، محقق با پاسخ دهندگان به صورت حضوری یا تلفنی مصاحبه می کند و پاسخ های آن ها را ثبت می کند.

مشاهده:

در این روش، محقق به طور مستقیم به مشاهده پدیده مورد نظر می پردازد و داده ها را ثبت می کند.

بررسی اسناد و مدارک:

در این روش، محقق به بررسی اسناد و مدارک مرتبط با موضوع پژوهش می پردازد و اطلاعات مورد نیاز را جمع آوری می کند.

مزایای تحقیق توصیفی-پیمایشی:

ارائه توصیف دقیق و جامعی از وضعیت موجود:

این روش به محقق کمک می کند تا یک تصویر دقیق و کامل از وضعیت یک جامعه یا پدیده خاص به دست آورد.

شناسایی روابط بین متغیرها:

با استفاده از این روش می توان روابط بین متغیرها را شناسایی و بررسی کرد.

قابلیت تعمیم یافته ها:

در صورتی که نمونه گیری به درستی انجام شده باشد، می توان یافته های به دست آمده را به جامعه آماری تعمیم داد.

هزینه نسبتا کم:

در مقایسه با سایر روش های تحقیق، تحقیق توصیفی-پیمایشی معمولا هزینه کمتری دارد.

محدودیت های تحقیق توصیفی-پیمایشی:

عدم توانایی در تعیین علت و معلول:

این روش فقط به توصیف وضعیت موجود می پردازد و نمی تواند علت یا معلول پدیده مورد نظر را مشخص کند.

احتمال تاثیر عوامل خارجی:

ممکن است عواملی که خارج از کنترل محقق هستند، بر نتایج تحقیق تاثیر بگذارند.

وابستگی به دقت و صداقت پاسخ دهندگان:

در روش هایی مانند پرسشنامه و مصاحبه، دقت و صداقت پاسخ دهندگان در پاسخگویی به سوالات، اهمیت زیادی دارد.