حق شرط در معاهدات بین المللی

حق شرط چیست ؟

بیانیه یا اعلامیه یک جانبه ای که از سوی کشور یا سازمان بین المللی به هنگام امضاء، تصویب، قبول، تصدیق یک معاهده و یا الحاق به آن صادر می شود و به وسیله آن، موضع کشور یا سازمان بین المللی صادر کننده بیانیه یا اعلامیه در خصوص عدم شمول یا تغییر آثار حقوق برخی از مقررات عهدنامه در زمینه اجرای آن نسبت به خود، ابراز می گردد. برای مثال از حق شرط کشورمان در مورد پذیرش کنوانسیون حقوق کودک ، نسبت به مقرراتی که مغایر با شرع باشد، می توان نام برد. ( مستفاد از اصل 4 قانون اساسی ایران که تطابق تمامی قوانین و مقررات اعم از داخلی و خارجی را با شرع الزامی می داند . )
حق شرط زمانی ایجاد می شود که یک اعلامیه از سوی دولت شرط کند. و به صورت یک جانبه صادر شود سپس یک یا چند طرف دیگر معاهده آن را به طور ضمنی یا صریح بپذیرند. بنابراین اعلام حق شرط یک دولت یا سازمان بین المللی بدون پذیرش آن توسط اعضای دیگر معاهده فاقد آثار حقوق است.

 

شرایط پذیرش

۱) کتبی باشد؛ این شرط در مورد انصراف از حق شرط یا مخالفت با آن نیز باید رعایت شود و اگر پس از گذشت ۱۲ ماه از اعلام حق شرط، به صورت کتبی اعتراض و مخالفت نشود، این عدم اعتراض به منزله ی پذیرش ضمنی حق شرط می باشد.

۲) معاهده حق شرط را ممنوع نکرده باشد؛
۳) حق شرط با هدف و منظور معاهده مغایرت نداشته باشد.